آشنایی با انواع و مراحل پروتز دست

به گزارش هفته نامه پزشکی امروز به نقل از خبرگذاری برنا 

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا به نقل از کلینیک پروتز امید گزینه‌های پروتز زیادی برای قطع عضو اندام فوقانی و افرادی که دارای نقص عضو مادرزادی هستند، وجود دارد. انتخاب گزینه مناسب به عوامل مختلفی از جمله درجه قطع عضو فرد و اهداف او برای استفاده از پروتز بستگی دارد. چندین مدل پروتز برای کسانی که دچار قطع عضو شده‌اند در دسترس است از جمله پروتزهای غیرفعال، مکانیکی، مایوالکتریک، هیبریدی و سیستم‌های ویژه فعالیت.

انتخاب پروتز مناسب می‌تواند تأثیر بزرگی در زندگی شما بعد از قطع عضو داشته باشد. بسته به طول دوره بهبودی، خدمات پروتز می‌تواند 2 هفته بعد از عمل جراحی شروع شود. در بعضی موارد، پروتز فوری یا زودهنگام بعد از عمل ممکن است مناسب‌ترین گزینه باشد. در حالت ایده‌آل، باید سعی کنید در طی 30 روز اول پس از جراحی استفاده از پروتز را آغاز کنید. این کار به شما امکان می‌دهد سریع‌تر خود را با دستگاه تطبیق داده و با طرز استفاده از آن آشنا شوید.

دلایل قطع دست 

انواع مختلفی از قطع ساعد و بازو وجود دارد و هر دو نوع قطع عضو می‌تواند بر نوع دستگاه پروتز یا فناوری پروتز مورد نظر شما تأثیر بگذارد.

قطع عضو اندام فوقانی، از دست دادن بخشی از ساعد یا بازو است. قطع بازو و / یا ساعد می‌تواند ناشی از تروما (جراحت)، عفونت، بدشکلی مادرزادی، و سرطان یا بیماری‌های دیگر باشد.

شایع‌ترین دلیل قطع عضو جریان خون ضعیف است که در صورت عدم درمان ممکن است باعث عفونت جدی و مرگ بافت شود. قطع عضو چه در نتیجه تروما (77٪ قطع عضو اندام فوقانی در اثر تروما ایجاد می‌شود)، یا چه در اثر بیماری یا دلایل دیگری باشد، قطعاً قبل از اینکه اندام یا ناحیه مبتلا دچار خطرات جدی برای سلامتی فرد شود، قطع عضو انجام می‌شود.

سطوح مختلف قطع عضو برای اندام فوقانی چیست؟ 

سطح قطع عضو اصطلاحی است که مکانی را که قطع عضو صورت گرفته، توصیف می‌کند. سطح قطع عضو قبل از انجام عمل قطع عضو توسط پزشک معالج شما مشخص می‌شود. سطح قطع عضو در تعیین نوع پروتز مناسب برای بیمار تاثیرگزار است. برای اینکه مشخص شود چه سطحی از قطع عضو برای دستگاه پروتزی که در آینده قرار است استفاده کنید مناسب است، معمولاً از متخصصان باتجربه استفاده می‌شود. بسته به میزان قطع عضو اندام فوقانی، یعنی بازو، ساعد، و انگشت، گزینه‌های پروتز و توانایی شما در استفاده از برخی فناوری‌های پروتز ممکن است بسیار متفاوت باشد.

قطع جزئی انگشت / انگشت شست 

به نقل از متخصصین کلینیک رازی زمانی که قطع عضو به هر قسمتی از انگشت (انگشتان) یا انگشت شست دست محدود ‌شود، معمولاً با عنوان قطع جزئی انگشت یا قطع جزئی انگشت شست شناخته می‌شود. این نوع قطع عضو می‌تواند شامل قطع هرکدام از انگشتان یا قطع چند انگشت باشد. انگشت شست مهم‌ترین انگشت دست است و برای کسی که به یک درک طبیعی از اشیاء دست یافته در مرکز توجه قرار دارد. برای قطع جزئی انگشت یا قطع اجزئی نگشت شست، سطح قطع عضو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

· DIP  (مفصل بین بندی دور)

· PIP  (مفاصل بین بندی نزدیک)

·  MCP مفصل متاکارپال فالانژیال)

· مفاصل یک یا چند انگشت

قطع عضو متاکارپال / ترانس‌کارپال

قطع عضو متاکارپال / ترانس‌کارپال به قطع شدن بخشی از دست اشاره دارد، اما نه خود مفاصل مچ دست. قطع عضو متاکارپال می‌تواند بخش‌هایی از دست و انگشتان دست را برای بیمار سالم باقی بگذارد، به گونه‌ای که بیمار نیازی به پروتز دست نداشته باشد. شما باید درمورد اینکه کدام گزینه پروتز ممکن است برای نیازهای خاص شما مناسب‌تر باشد با پزشکتان صحبت کنید.

قطع مفصل مچ دست 

قطع مفصل مچ دست به قطع شدن دست و مفاصل مچ دست اشاره دارد. برای قطع مچ دست، پروتزهای متفاوتی وجود دارد. اما پروتزهای معمولی امروزی مچ دست به سوکت‌هایی مجهز خواهند شد که به دستگاه‌های مختلف انتهایی مانند دست یا قلاب متصل شوند. آداپتورها و سایر عناصر اتصال، اغلب برای این پروتزها مورد نیاز است. با افزودن قابلیت پوشش توسط دستکش‌های سیلیکونی با کیفیت بالا، کل سیستم پروتز را می‌توان پنهان کرد تا به راحتی توسط دیگران قابل تشخیص نباشد.

قطع عضو ترانس‌رادیال

قطع عضو ترانس‌رادیال زمانی اتفاق میفتد که سطح قطع عضو از شعاع و زند زیرین بازوی تحتانی، بین آرنج و مفاصل مچ صورت بگیرد. گزینه‌های پروتز برای قطع عضو ترانس‌رادیال می‌تواند بسیار متفاوت باشد، اما پروتزهای ترانس‌رادیال عادی مجهز به سوکت‌هایی خواهند شد تا به عضو باقیمانده که ممکن است بخشی از بازوی فرد باشد متصل شود. این پروتزها می‌تواند برقی باشند و به یک دستگاه انتهایی مانند دست یا قلاب متصل شوند.

قطع دست از آرنج

قطع عضو از آرنج زمانی رخ می‌دهد که سطح قطع عضو در مفصل آرنج باشد، و در حالی که کل بازوی فوقانی حفظ می‌شود، ساعد دست قطع شود.

قطع عضو بالای آرنج

قطع عضو بالای آرنج به قطع عضوی گفته می‌شود که سطح قطع عضو بالاتر از آرنج باشد.

قطع دست تا شانه

قطع کامل دست تا شانه به قطع عضوی اطلاق می‌شود که استخوان بازوی فوقانی به طور کامل از ناحیه ترقوه و کتف قطع شود. با قطع کردن شانه، یک پروتز متشکل از یک سوکت برای ناحیه کتف و ترقوه، پروتز مفصل شانه ، پروتز مفصل آرنج، سوکت در مچ و یک دستگاه انتهایی (دست) است. همکاری نزدیک با یک متخصص پروتز که پیچیدگی این مشکل را درک کرده و تجربه مناسب در این سطح از قطع عضو را دارد، برای حصول نتایج مثبت بسیار ضروری است.

قطع ربع قدامی خارجی بدن

این نوع قطع عضو که به عنوان قطع "بین کتفی – سینه‌ای" نیز شناخته می‌شود، به سطحی از قطع عضو گفته می‌شود که در آن کل بازو و شانه و همچنین کتف و ترقوه نیز برداشته می‌شود. برای قطع ربع قدامی خارجی بدن، یک پروتز که متشکل از یک سوکت برای کتف و ترقوه (که می‌تواند شامل دنده‌ها یا قسمت بالای تنه باشد) است، یک پروتز مفصل شانه، یک پروتز مفصل آرنج، یک سوکت در مچ و یک دستگاه انتهایی (دست) در نظر گرفته می‌شود.

انواع پروتز دست

دستگاه‌های پروتز غیرفعال 

به نقل از کلینیک زیبایی دکتر جمیلی آخرین فن آوری‌های پروتز غیرفعال باعث بهبود عملکرد و ظاهر می‌شوند. برخی از گزینه‌های موجود عبارتند از:

پروتز سیلیکونی

این پروتزهای زیبایی از یک دستکش سیلیکونی شفاف ساخته شده است که بسیار هنرمندانه رنگ‌آمیزی شده تا کاملاً متناسب با پوست، مو، برآمدگی‌ها و سایر خصوصیات طبیعی بدن شما باشد. خال‌کوبی‌ها و سایر کارهای منحصر به فرد هنری نیز می‌تواند برای طبیعی‌تر کردن دست شما در نظر گرفته شود. هنرمندان پروتز دارای سال‌ها تجربه در رنگ‌آمیزی و طراحی این پروتزهای منحصر به فرد و دقیق هستند.

مفاصل چند موقعیتی 

با وارد کردن مفاصل چند موقعیتی در پروتزهای غیرفعال، فردی که از این پروتز استفاده می‌کند می‌تواند از دست سالم خود برای درست کردن موقعیت شانه، آرنج، مچ دست یا انگشتان پروتز استفاده کند تا نگه داشتن یا حمل اجسام برای او آسان‌تر شود. انگشتان چند موقعیتی می‌توانند توانایی درک و گرفتن اشیاء کوچک مانند فنجان، قوطی، دستگیره تابه یا حتی دست فرد مورد علاقه شما را بازیابی کنند.

پوینت دیجیت

پوینت دیجیت‌ها برای قطع دست و انگشتان دست طراحی شده است. گیره پوینت دیجیت درواقع، یک انگشت پروتز محکم و مفصلی با ظاهر فلزی با تکنولوژی بالا است. این پروتزها به طور معمول بر روی یک پوسته فیبر کربنی با یک سوکت داخلی سیلیکونی نرم نصب شده‌اند و می‌توانند جایگزین حداکثر چهار انگشت دست طبیعی فرد شوند. کاربر به میزان انعطاف مورد نیاز خود برای انجام دادن یک کار خاص، انگشتان پروتز را روی سطح سفت فشار می‌دهد. پوینت دیجیت ممکن است با پروتز سیلیکونی ترکیب شود، به طوری که مانند پوست واقعی به نظر برسد و حرکت کند و حتی بتواند از ناحیه مفاصل انگشتان به آرامی خم شود. 

انگشت تیتانیومی

انگشت تیتانیومی یکی دیگر از فناوری‌های غیرفعال است که با تنظیم دستی مفصل دستگاه به میزان مطلوب، حرکت پروتز دست را برای شخصی که دچار قطع جزئی یا کامل انگشتان دست شده آسان می‌کند. انگشت تیتانیومی بسیار بادوام است و در اندازه‌های مختلف برای پاسخگویی به نیازهای خاص هر بیمار ارائه می‌شود.

دستگاه‌های پروتزی مکانیکی

پروتزهای مکانیکی از ابزارهای مفیدی هستند که می‌توانند توانایی برداشتن و گرفتن اشیاء و کمک به دست سالم کاربر را بازیابی کنند.

حرکات بازو، شانه و قفسه سینه توسط یک سیستم مهارگر و کابلی کنترل شده و برای باز و بسته کردن قلاب یا دست، از سیستمی شبیه به نحوه عملکرد سیستم ترمز دستی دوچرخه استفاده می‌شود. از آنجا که کاربران به احساس فشار زیاد بر روی کابل عادت می‌کنند، ممکن است حس کنند وضعیت اندام باقیمانده آن‌ها و درجه باز شدن در دستگاه انتهایی به مرور زمان بهبود می‌یابد. قلاب‌ها از جنس آلومینیوم، فولاد یا تیتانیوم ساخته شده‌اند و ممکن است برای گرفتن بهتر از روکش پلاستیکی نیز در ساخت آن‌ها استفاده شود. نیروی گرفتن قلاب با تعداد نوارهای لاستیکی که قلاب را بسته نگه می‌دارد تعیین می‌شود.

اجزای پروتز مکانیکی شامل موارد زیر است:

· یک سوکت مخصوص

· دستگاه انتهایی مانند قلاب یا دست

· یک واحد مچ دست

· سیستم مهار و کابل

· پروتزهای بالای آرنج شامل یک واحد آرنج خواهد بود

· پروتزهای قطع شانه شامل آرنج و شانه خواهد بود

بسیاری از افرادی که دچار قطع عضو شده‌اند، دوام و عملکرد پروتزهای مکانیکی را دوست دارند و آن‌ها را برای کار در خارج از منزل یا در محیط‌های ناهموار یا مرطوب بسیار مفید می‌دانند. یک رابط سیلیکونی مخصوص که در رنگ‌های مختلفی موجود است نیز می‌تواند باعث راحتی بیشتر کاربر شود.

فناوری مایوالکتریک 

فناوری‌های اندام فوقانی مایوالکتریک از سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط عضلات موجود در اندام باقیمانده برای کنترل حرکات پروتز استفاده می‌کنند. وقتی کاربر عضلات خاصی را منقبض می‌کند، الکترودهای سطحی موجود در پریز سیگنال‌های عضلانی را تشخیص داده و آن‌ها را به یک کنترل کننده می‌فرستند که این امر باعث می‌شود موتورهای کوچکی که با باتری کار می‌کنند و برای حرکت انگشتان، دست، مچ یا آرنج تعبیه شدند به حرکت درآیند.

از مزایای پروتزهای مایوالکتریک می‌توان به کنترل شهودی بیشتر پروتز، افزایش قدرت گرفتن، دسترسی به الگوهای گرفتن چندگانه و حرکات طبیعیتر دست اشاره کرد.

فناوری‌های مایوالکتریک برای تمام سطوح قطع عضو در اندام فوقانی در دسترس هستند.

· انگشت مایوالکتریک: پروتزهای انگشت الکتریکی برای کسانی که دچار قطع انگشت شده‌اند مناسب است و از انگشت‌های مصنوعی مجزا تشکیل شده است که می‌توانند خم شوند، لمس کنند، بردارند و اشاره کنند. پروتزهای انگشت الکتریکی به طور سفارشی ساخته می‌شوند تا بتوانند جایگزین انگشت قطع شده افراد شوند و با انگشت‌های دیگر کار کنند.

· دست مایوالکتریک: مفصل دست کامل مایوالکتریک توسط تولیدکنندگان مختلف در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف در دسترس است.

· بازو و آرنج مایوالکتیرک:  پروتز متحرک بازو و آرنج شامل یک موتور الکتریکی قدرتمند برای کمک به خم شدن و کشش آرنج است و تحمل نگهداری 11 پوند را دارد.

تقویت مجدد عضلات هدف یا TMR

تقویت مجدد عضلات هدف، که معمولاً به آن "TMR" گفته می‌شود، یک عمل جراحی پیچیده برای کسانی است که دچار قطع دست در سطح بالا شده‌اند. این عمل اعصابی را که قبلاً به حرکت دست، مچ دست یا آرنج اختصاص داده شده بود، می‌گیرد و آن‌ها را مجدداً به عضلات مجاور متصل و سیگنال‌های عصبی را با هدف حرکت پروتز مایوالکتریک بوسیله "کنترل فکر" تقویت می‌کند.

پروتزهای مایوالکتریک فعلی برای سطح قطع عضو ناحیه بالای آرنج و شانه، حداکثر تا سه درجه آزادی را ارائه می‌دهند:

· انعطاف‌پذیری و کشش آرنج

· چرخاندن مچ به داخل یا خارج

· باز و بسته شدن دست یا دستگاه الکترونیکی انتهایی

این حرکات معمولاً یک بار توسط سیگنال‌های الکتریکی از یک یا دو منطقه از عضله (معروف به "مناطق" EMG ) در ناحیه اندام باقیمانده یا قسمت شانه فوقانی کنترل می‌شود.

جراحی TMR باعث ایجاد مناطق EMG اضافی می‌شود که با انقباضات عضلانی مجزا و بصری کنترل می‌شوند و برخی از آن‌ها می‌توانند همزمان و با تلاش ذهنی کم‌تری ایجاد شوند و زمانی که با کاردرمانی ادغام شود، سطح بالایی از کنترل شهودی حاصل می‌شود که می‌تواند کاربرد پروتز را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

این عملکرد پیشرفته اکنون حتی از اهمیت بیشتری برخوردار است و محققان و تولید کنندگان پروتز در تلاش هستند که کارهای زیادی را برای ایجاد درجه‌های آزادی مضاعف در سیستم‌های پروتز انجام دهند. لذا برای تحقق کامل پیچیدگی و قابلیت آن‌ها، به مناطق EMG اضافی نیاز دارند.

روند ادغام ایمپلنت  

روند ادغام ایمپلنت (OI) یک عمل جراحی است که افرادی که دچار قطع عضو شده‌اند را قادر می‌سازد پروتز را مستقیماً به استخوان اندام باقیمانده خود با یک کاشت تیتانیوم بچسبانند تا دیگر نیازی به سوکت نداشته باشند.

عمل جراحی ادغام ایمپلنت با ایجاد امکان اتصال ایمن یک پروتز به طور مستقیم بر روی بدن بدون نیاز به سوکت، در حال بهبود زندگی افراد قطع عضو شده در سراسر جهان از طریق راحتی و حرکت طبیعی پروتز OI است.

پروتزهای مخصوص فعالیت

پروتزهای مخصوص فعالیت برای فعالیت‌هایی طراحی شده است که در آن اندام باقیمانده بدون پروتز، یا پروتزهای غیرفعال، مکانیکی و یا الکتریکی آسیب می‌بینند یا به سادگی قادر به انجام فعالیت‌های خاص نیستند. ابزار خاص فعالیت باعث می‌شود افرادی که در اندام فوقانی با افراد عادی تفاوت دارند و دچار نقص عضو هستند بتوانند در کار، ورزش، سرگرمی و سایر فعالیت‌های تخصصی شرکت کنند.