عفونت‌های ویروسی کودکی زمینه ساز بیماری ام اس

 مطالعات اخیر روی موش های آزمایشگاهی حاکی از آن است که عفونت‌های ویروسی که در دوران کودکی بروز نموده و به مغز می‌رسند ممکن است در آینده زمینه ساز ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند بیماری ام اس گردند.

بیماری ام اس (MS) از شایع‌ترین بیماری های خودایمنی عصب شناختی در سنین جوانی است که در سراسر جهان  تنها در سال 2016، تعداد 2221188 مورد آن گزارش شده است.

از نشانه های بیماری ام اس می‌توان علاوه بر ایجاد خستگی واخلال در حرکت، تعادل، هماهنگی و حتی بینایی را اشاره نمود. با وجود این واقعیت که بیماری ام اس( MS)  از جمله بیماری های ناتوان کننده است ، اما همچنان عامل اصلی بروز آن ناشناخته است.

در حال حاضر گروهی از محققان دانشگاه ژنو (UNIGE) و بیمارستان‌های دانشگاه ژنو در سوئیس نظریه جدیدی را ارائه داده‌اند که بر این اساس عفونت‌های ویروسی دوران کودکی می‌توانند اگر به مغز برسند، احتمال ابتلا به بیماری‌های خودایمنی از جمله بیماری ام اس را در مراحل بعدی زندگی افزایش می دهند.

ارتباط میان عفونتهای ویروسی دوران کودکی و بیماری ام اس :

پرسش اصلی اینجاست که آیا عفونت‌های ویروسی مغزی که می‌توانند در آغاز دوران کودکی ایجاد شوند در میان علل احتمالی بروز بیماری ام اس (  MS) قرار دارند یا خیر؟ اما این عفونت‌های گذرا ممکن است تحت شرایط خاصی از خود اثر موضعی بر جای بگذارند؛ مثلا اثر التهابی در مغز. این نشانه می‌تواند عامل ابتلا به بیماری ام اس( MS) باشد.

ضایعات مغزی پس از یک عفونت ویروسی:

در مطالعه حاضر ابتدا گروه تحقیقاتی یک عفونت ویروسی موقت و گذرا (سویه ضعیف شده‌ای از ویروس choriomenigitis لنفوسیتی) را در دو گروه موش ایجاد نمودند : موش‌های بالغ و موش‌های بسیار جوان.

در هر دو گروه، موش‌ها هیچ نشانه‌‌ای از بیماری را نشان ندادند و طی یک هفته با یک پاسخ ایمنی ضد ویروسی مشابه عفونت را از بین بردند.

در مرحله دوم این کارآزمایی، محققان با افزایش سن موش‌ها، سلول‌های خود واکنشگر(Self-Reactive) را به موش‌ها انتقال دادند. محققان توضیح می‌دهند که این نوع سلول بر ساختار مغز تأثیرگذار است و برخی از دانشمندان نیز معتقدند که این سلول‌ها در ابتلا به بیماری ام اس (MS ) نقش دارند.

این سلول‌های خود واکنش‌گر در بدن بیشتر انسانها حضور دارند، اما لزوماً سبب بروز بیماری نمی‌شوند، زیرا توسط ساز و کارهای تنظیمی مختلف کنترل می‌شوند و اغلب به مغز دسترسی پیدا نمی‌کنند. این نکته قطعاً در مورد موش‌هایی که در بزرگسالی به عفونت ویروسی مبتلا شده بودند صدق می نمود. در این جوندگان سلول‌های خود واکنش‌گر منتقل شده، به مغز دسترسی پیدا نمی کردند.

با این حال موش‌هایی که در اوایل زندگی خود عفونت ویروسی داشتند به ضایعات مغزی مبتلا شدند؛ در این مورد سلول‌های خود واکنش‌گر توانسته بودند به مغز نفوذ کنند و بر آن تأثیر بگذارند. به علاوه، این سلول‌ها پس از ورود به مغز مستقیما به منطقه‌ای می‌رفتند که عفونت ویروسی در آن وجود داشت.

محققان در مطالعه مغز موش‌هایی که از آغاز زندگی دچار عفونت ویروسی شده بودند به تعداد غیر عادی از یک نوع خاص از سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های T حافظه مستقر در مغز (Brain-Resident memory T-cells)  برخوردندکه در کورتکس مغز انباشته شده بودند.

«این سلول‌ها در شرایط عادی در سراسر مغز پخش می‌شوند و آمادگی محافظت از آن را در صورت حمله ویروسی دارند. اما در این مورد سلول‌ها دقیقاً در نقطه عفونت دوران کودکی در مغز انباشته شده بودند.»

سلول‌های T حافظه مستقر در مغز در موش‌ها مولکولی تولید کردند که سلول‌های خود واکنش‌گر را جذب می‌کرد و به آنها کمک می نمود تا به مغز دسترسی پیدا کنند و ضایعات را ایجاد نمایند.

اما جهت تأیید این مشاهدات ، محققان بر آن شدند تا گیرنده هایی (Receptor) که‌ انتقال‌دهنده علامت (سیگنال) به سلول‌های خود واکنش‌گر بودند را مسدود نمایند.این آزمایش با موفقیت انجام شد؛ در واقع موش‌ها پس از آن از ابتلا به ضایعات مغزی محافظت شدند!

اما محققان در این نقطه متوقف نشدند و به افراد مبتلا به بیماری ام اس( MS) ادامه داده تا متوجه شوند که آیا ممکن است مشاهدات‌شان در موش‌ها به انسان نیز قابل تعمیم باشد یا خیر. تا متوجه شوند که آیا می‌توان انباشت مشابهی از سلول‌های T حافظه مستقر در مغز یافت که این مولکول را در افراد مبتلا به بیماری ام اس(MS) تولید کنند . که این موضوع نیز نتیجه داد.

از آنجا که پرثمر بودن این مسیر تحقیقاتی ثابت شده است دانشمندان باید در آینده به مطالعه نقش سلول‌های T حافظه مستقر در مغز در ابتلا به بیماری‌های خودایمنی که بر مغز اثر می‌گذارند ادامه دهند.

هدف بعدی تحقیقات محققان این است که چرا سلول‌های T حافظه مستقر در مغز پس از عفونت در این نقاط مجزا در مغز کودکان جمع می‌شوند اما در بزرگسالی چنین اتفاقی روی نمی‌دهد.

جهت مطالعه ی مطالب بیشتردرسایت پزشکی امروز روی لینک کلیک کنید.