عوارض استفاده از فلزات سنگین در رنگ مو

پژوهشگران معتقدند که غلظت سرب، نیکل و آرسنیک در برخی از رنگ موهای ایرانی چندین برابر رنگ موهای خارجی است ، اما میزان این عناصر در رنگ‌ موهایی که تا کنون بررسی شده است در محدوده مجاز قرار دارد. پژوهشگران ایرانی دانشگاه علوم پزشکی همدان طی مطالعه ای به ارزیابی عوارض استفاده از فلزات سنگین در رنگ مو به ویژه رنگ موهای ایرانی پرداخته اند.جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه کنید.

 امروزه محصولات آرایشی در تمامی سطوح جامعه از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این موضوع از این جنبه که گرایش مردم نسبت به ظاهری زیبا، زمینه ساز استفاده از محصولات آرایشی گردیده موضوعی دلگرم کننده است اما از سوی دیگر، محققان به بررسی عوارض جانبی این محصولات پرداخته اند. پژوهشگران در مقاله ای با عنوان تعیین غلظت فلزات سرب، آرسنیک و نیکل در رنگ موهای ایرانی و خارجی این موضوع را بررسی کرده اند.

عوارض استفاده از فلزات سنگین در رنگ مو :

فلزات سنگین مختلف از جمله کادمیوم ، سرب، نیکل و سایر فلزات سنگین که از آلاینده های معمول زیست محیطی بوده ، متاسفانه در محصولات آرایشی گوناگون استفاده می شود.

پژوهشگران معتقدند که قوانین مربوط به محصولات آرایشی حد مجاز معینی از غلظت فلزات سنگین ارائه نداده است، بنابراین نمی‌توان به طور دقیق افزایش آن‌ها را در محصولات آرایشی تعیین نمود. اگر چه در استانداردهای ذکرشده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) میزان مجاز استفاده از فلزات سنگین مانند سرب، غلظت ۲۰۰۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم تعریف شده است و طبق استانداردهای کانادا این غلظت کمتر از ۱۰ هزار میلی‌گرم بر کیلوگرم معرفی گردیده است.

برای برخی فلزات سنگین دیگر، غلظت برخی فلزات مانند کروم، نیکل، آرسنیک، مس و روی حد مجاز خاصی تعریف نشده است. استانداردهای بین‌المللی حد مجاز غلظت آن‌ها را براساس سرب می‌سنجند و این محدوده را بین ۲۰۰۰۰-۱۰۰۰۰  معرفی می‌کنند.

ارزیابی میزان آلودگی رنگ موهای ایرانی :

در این پژوهش، از چهار نوع محصول ایرانی و چهار گونه از محصولات خارجی رنگ موهای پرمصرف، از آرایشگاه‌های سطح شهر همدان انتخاب و جمع‌آوری شدند. نوع محصول آرایشی و رنگ محصول، تیرگی، روشنی، روشن و مات بودن محصولات آرایشی، در میزان عناصر موجود در آن، حتی در یک برند خاص نیز تاثیرگذار است. به همین دلیل در این مطالعه، رنگ‌های مشابه در دو برند داخلی و خارجی متفاوت انتخاب شدند.

در گام نخست، حدود ۱۰ گرم از هر هشت رنگ موی موردنظر طی روشی ویژه آماده‌سازی شدند و پس از آن، غلظت فلزات سرب، نیکل و آرسنیک در دو نمونه رنگ موهای هضم شده، با دستگاه جذب اتمی Thermo موجود در آزمایشگاه معاونت غذا و داروی همدان برحسب میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک سنجش شد. دستگاه جذب اتمی با استفاده از استاندارد کالیبره شد. محلول‌های استاندارد موردنیاز جهت رسم منحنی استاندارد، از محلول مادر ۱۰۰۰ میکروگرم بر کیلوگرم هر فلز تهیه شدند. بعد از قرائت جذب محلول‌های استاندارد، نمونه‌های اصلی به دستگاه داده و جذب آن‌ها نیز قرائت شدند.

سپس غلظت فلزات موردنظر در نمونه‌های هضم شده رنگ موهای مختلف با دستگاه جذب اتمی برحسب میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک محاسبه شد. جهت جلوگیری از آلودگی به عناصر، تمامی مراحل کار پس از خاکسترگیری در زیر هود، با فالکن‌های استریل و آب دیونیزه انجام شد.

نتیجه گیری:

نتایج مطالعه حاضر نشان داد که غلظت فلز سرب در رنگ موهای ایرانی و خارجی در محدوده مجاز این عنصر قرار داشت، اگر چه میزان این عنصر در برندهای مختلف، تفاوت چشمگیری داشت، به گونه ای که میزان آن در رنگ موهای داخلی نسبت به انواع خارجی ۲.۶ برابر بیشتر بود.

نتایج مطالعه حاضر نشان داد که غلظت فلز نیکل و آرسنیک در نمونه‌های مختلف استفاده شده در محدوده مجاز قرار داشت، اگر چه مقدار آن‌ها در میان رنگ موهای داخلی و خارجی و انواع برندهای مختلف، با یکدیگر تفاوت معناداری داشت، به طوری که غلظت نیکل در برندهای داخلی ۴.۵ برابر در مقایسه با مقدار آن در انواع خارجی بود و غلظت آرسنیک در نمونه‌های داخلی ۱۳ برابر انواع خارجی آن‌ها بود.

پژوهشگران در این مقاله با اشاره به این که در این مطالعه، از دو نوع برند داخلی و خارجی استفاده شد اشاره نمودند :« با توجه به اطلاعات موجود، برخی از کشورهای غربی خود را به عنوان بهترین تولید کنندگان محصولات آرایشی معرفی می‌کنند. اما نتایج این مطالعه نشان داد که هر دو نوع برندهای داخلی و خارجی دارای مقادیری از این فلزات هستند که در هر دو نوع، میزان این عناصر در محدوده مجاز قرار داشتند، اگر چه در برندهای داخلی میزان عناصر مزبور بالاتر بود. بنابراین ممکن است به نظر برسد که با یک بار استفاده از این محصولات و در معرض قرارگیری با آن‌ها، به دلیل دوز استاندارد و در حد مجاز عناصر موجود، بدون خطر باشند اما حتی این میزان قابل قبول هم می‌تواند در درازمدت مضر باشد، چرا که این فلزات خاصیت تجمع‌پذیری دارند و به مدت طولانی بر روی پوست و مو قرار می‌گیرند و می‌توانند موجب آسیب‌رساندن به مو و از بین رفتن ساختار کراتینین موی سر شوند. پس استفاده مکرر از این نوع محصولات می تواند تهدید جدی برای سلامت افراد و جامعه به حساب بیاید.

این پژوهش در سومین شماره دهمین دوره مجله سلامت و بهداشت منتشر شده است.