باورهای نادرست درمورد قاعدگی

حدود نیمی از جمعیت جهان را بانوان تشکیل داده‌اند و به این معنا که همین تعداد چرخۀ قاعدگی را درحال تجربه هستند ، پشت‌سر گذاشته و یا در پیش خواهند داشت . با این حال باورهای نادرست و افسانه‌وار در مورد این فرآیند بیولوژیکی هنوز فراوان است. در پزشکی امروز تصمیم گرفته‌ایم بحثی به نام باورهای نادرست را آغاز نموده و به آن‌ها بپردازیم. در این بخش به برخی تصورهای نادرستی که در میان مردم وجود دارد پرداخته و آگاهی سازی انجام می‌دهیم.

در ابتدا به یک تعریف ساده از عادت ماهانه خواهیم پرداخت ، این پدیده به دلیل ریزش دیواره داخلی رحم رخ می‌دهد و در نتیجه منجر به خونریزی در آغاز چرخۀ قاعدگی می‌گردد. برای بیشتر خانم‌ها پریودها می‌تواند بین ۳ تا ۷ روز طول بکشد و اغلب هر ۲۸ روز یکبار رخ می‌دهد، اگرچه مدت زمان چرخه قاعدگی می‌تواند متفاوت باشد. اگرچه این فرآیند بیولوژیکی حدود نیمی از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بسیاری از افسانه‌ها و تصورات نادرست پیرامون آن همچنان وجود دارد.

فرهنگ‌های گوناگونی در سراسر جهان وجود دارند که همچنان قاعدگی را ناپسند درنظر گرفته ، خون پریود را «کثیف» و «نجس» دانسته و این پدیده را یک تابو فرض می‌کنند. کشورمان ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست ، اگرچه با پیشرفت فن‌آوری و دسترسی بیشتر مردم به اطلاعات آزاد و فضای مجازی ، دیدگاه بسیاری از افراد تغییر نموده ، اما همچنان در برخی مناطق تابوی صحبت درباره تاثیر فقر پریود بر زندگی زنان ، در نبود فرهنگ‌سازی و آموزش، این تجربه را برای بسیاری دشوارتر کرده است. برای نمونه خون محل مناسبی برای میکروب‌هاست و عوض نکردن نوار بهداشتی یا تامپون برای مدت طولانی، ممکن است عوارضی برای بهداشت و سلامت داشته باشد. گرانی و کمیابی محصولات قاعدگی، سلامت و کیفیت زندگی زنان فقیر را در مناطق محروم بیشتر به خطر می‌اندازد و فقر پریود را گسترده‌تر می‌کند. منظور از فقر پریود یعنی عدم توانایی دختران و زنان در تامین هزینه و دسترسی به محصولات بهداشتی قاعدگی که منجر به اخلال در زندگی خانم‌ها شده و حتی باز ماندن دختران از تحصیل و عدم حضور زنان در بازار کار و جامعه را سبب گردد. در برخی از کشورها برای مقابله با فقر پریود محصولات بهداشتی را برای اقشاری از جامعه رایگان توزیع می‌کنند . اسکاتلند نخستین کشوری بود که محصولات بهداشتی قاعدگی را برای تمامی اقشار رایگان نمود.

این موضوع در برخی کشورهای دیگر نیز شدیدتر و حتی ترسناک‌تر است. برای نمونه ، اصطلاح کلبه‌های قاعدگی که همچنان وجود دارند ،  اگرچه این عمل در حال حاضر غیرقانونی است،اما برخی از جوامع مانند نپال از کلبه‌های قاعدگی استفاده می‌کنند که زنان در دوران قاعدگی روزهایی را که خونریزی می‌کنند در انزوای کامل می‌گذرانند.

با این حال اگرچه این نمونه‌های اشاره شده ، اوج افراط و یک بحث آموزشی و فرهنگی است ، اما در اندازه کوچک‌تر باورهای نادرستی در ایران و سراسر جهان وجود دارند که در اینجا بدان خواهیم پرداخت . 

رابطه جنسی در دوران پریود

یکی از رایج‌ترین باورهای نادرست ، پیرامون رابطه جنسی در دوران قاعدگی خانم‌ها می‌چرخد، و مهمترین آن این است که در دوران قاعدگی احتمال بارداری وجود ندارد.این تصور به‌کلی نادرست است. بهتر است این‌گونه بیان گردد که در بسیاری از خانم‌ها ، قاعدگی دوره‌ای است که کمترین میزان شانس باروری را دارند، و به طول چرخه‌های ماهانه آن‌ها بستگی دارد.

اوج میزان باروری در مرحله تخمک گذاری اتفاق می‌افتد ، که اغلب حدود ۱۲ تا ۱۶ روز پیش از آغاز دوره بعدی شروع می‌شود ،  زمانی‌که تخمدان‌ها تخمک‌های تازه (تخمک) تولید و آزاد می‌کنند. و در حالی که بیشتر چرخه‌های قاعدگی حدود ۲۸ روز طول می‌کشند، برخی از چرخه‌ها می توانند به کوتاهی ۲۱ روز باشند، که بر زمان تخمک گذاری نیز تاثیر می‌گذارد. علاوه بر این، اسپرم می‌تواند تا ۵ روز یا به گفته برخی منابع  National Health Service (NHS) حتی تا ۷ روز در داخل دستگاه تناسلی خانم‌ها زنده بماند.

بنابراین، داشتن رابطه جنسی محافظت نشده واژینال در طول قاعدگی می‌تواند به این معنی باشد که اسپرم به اندازه‌ای زنده می‌ماند که همزمان با تخمک گذاری و بارور شدن تخمک شده و درنتیجه منجر به بارداری می‌گردد. علاوه بر این، داشتن رابطۀ جنسی محافظت نشده ( بدون کاندوم) در طول قاعدگی ، با توجه به تغییرات هورمونی که در این زمان رخ می‌دهد، خطر ابتلا به عفونت مقاربتی (STI) از جمله HIV ، یا عفونت قارچی را افزایش می‌دهد. رابطه جنسی واژینال در طی یک دوره قاعدگی ، در برخی موارد سبب التهاب آلت تناسلی آقایان و گونه‌ای از عفونت به نام "بالانیت" شود.

با این حال، تمام اقدامات احتیاطی لازم را برای جلوگیری از بارداری ناخواسته و انتقال بیماری‌های مقاربتی انجام دهید ، رابطه جنسی می‌تواند به تسکین گرفتگی عضلات و بهبود خلق و خوی شما کمک نماید .

به تاخیر انداختن آغاز دوران پریود

یکی دیگر از تصورات نادرست و رایج در مورد چرخه قاعدگی،  ناایمن بودن به تاخیر انداختن یا سرکوب آن است. برای بسیاری از خانم‌ها ، عوارض قاعدگی می‌تواند شدید باشد و در عملکرد طبیعی و کیفیت زندگی آن‌ها اختلال ایجاد کند. خونریزی‌های شدید، درد ناتوان کننده و سایر عارضه‌های ناخوشایندی مانند میگرن و حالت تهوع که بدون شک تحمل آن آسان نیست.

خانم‌های دچار قاعدگی‌های دردناک یا دیسمنوره ( dysmenorrhea ) و یا شرایط خاصی که سبب بروز نشانه‌های دردسرسازی مانند آندومتریوز می‌شوند، می‌توانند با توافق و مشورت با پزشک خود تصمیم به حذف چندین دوره، یا حذف مداوم قاعدگی گرفته که بهترین گزینه برای سلامت و باروری آن‌ها است. به تاخیر انداختن پریود بی‌خطر است. 

حمام در دوران پریود

برخی تصور می‌کنند که حمام کردن یا حتی دوش گرفتن در طول قاعدگی خطرناک است. چرا که آب داغ خونریزی را تحریک نموده یا حتی می‌تواند آن را متوقف نماید و در نتیجه عوارضی را در پی خواهد داشت .

آب گرم می‌تواند به تحریک جریان خون کمک کند، بنابراین سبب تسکین دردهای قاعدگی و کاهش تنش عضلانی گردد. پس از غوطه ور شدن کامل در وان آب، خونریزی متوقف نمی‌شود ، این فشار آب است که به طور موقت ممکن است از خروج خون از واژن جلوگیری نماید. هیچ دلیلی برای حمام نکردن در وان آب داغ یا دوش گرفتن در طول قاعدگی وجود ندارد. بلکه با ایجاد حس آرامش و پاکیزگی سبب  بهبود خلق و خوی شما گشته و کمک می‌کند تا اندکی بهتر با نشانه‌های قاعدگی کنار بیایید. علاوه بر این، برای شستشو ناحیه خونریزی و واژن از آب و صابون غیر عطری استفاده نموده و بهتر است از دستمال‌های مرطوب و سایر محصولات پرهیز نمایید. چرا که برخی از این گروه از محصولات می‌توانند تعادل باکتریایی حساس را در ناحیه تناسلی مختل نموده و بروز عفونت‌ها را آسان‌ کنند. در گزارشی که سال گذشته به چاپ رسید ، از "ارتباط قوی" میان استفاده از محصولات بهداشتی ویژۀ خانم‌ها (intimate hygiene products) مانند ژل‌های ضدعفونی‌کننده‌ و پاک‌کننده‌های واژن، با افزایش خطر عفونت را خبر داد.

همزمانی قاعدگی

یکی از موضوعات مورد بحث ، همزمانی قاعدگی (Menstrual synchrony) است. همزمانی قاعدگی یک باور عمومی است و معتقد است زنانی که با هم زندگی می‌کنند یا زمان زیادی را با یکدیگر می‌گذرانند، هر ماه و همزمان دچار قاعدگی می‌شوند. اما آیا این پدیده به‌راستی رخ می‌دهد؟

مفهوم "همگامی دوره(period synchrony)" برای نخستین بار به‌عنوان یک نظریۀ علمی طی مقاله‌ای در نشریۀ Nature و به سال ۱۹۷۱ عنوان شد. اما استدلال این مقاله چه بود؟ 

در این گزارش آمده بود ، خانم‌هایی که دوستان صمیمی بودند و یا محل زندگی آن‌ها یکسان بود ، مانند هم اتاقی‌ها در یک خوابگاه ، افزایش همزمانی قاعدگی را تجربه کردند.پژوهشگران در این مطالعه بر این باور بودند این پدیده شاید به دلیل تبادل فِرومون‌ها در طول زمان ، میان زنانی که رابطۀ نزدیک یا محل زندگی یکسان داشتند رخ می‌دهد. با این حال، بررسی‌های بعدی، تردیدهایی را در مورد روش شناسی مورد استفاده محققان در مطالعۀ سال۱۹۷۱ ایجاد نمود. آن‌ها به کاستی‌ها و عوامل اصلاح‌کننده گوناگونی که محققان اولیه آن را در نظر نگرفته بودند، اشاره نمودند. آن‌ها همچنین به «فقدان شواهد تجربی برای همگامی در مطالعات پیشین در مورد جمعیت غربی و غیر غربی» اشاره کردند. (Human Reproduction, Volume 14, Issue 3, March 1999) 

علاوه بر این، پژوهش‌های بعدی هرگز نتوانستند به تکرار نتایج مشابه مطالعۀ اولیه دست پیدا کنند.  در سال ۲۰۰۶ نشریه Human Nature پژوهشی را منتشر نمود ، که نتایج آن نیز نشان نمی‌دهد هم اتاقی‌های دانشگاه، همزمانی قاعدگی را تجربه کرده باشند. بنابراین پژوهشگران این موضوع را چیزی جز یک افسانه نمی‌دانند و معتقدند که همزمانی‌ها به کل تصادفی است.

تامپون‌ها

و سرانجام یکی از باورهای دیرپا و نادرست به استفاده از تامپون برای جذب خون پریود اشاره دارد. از آنجایی که فرد مجبور است تامپون را در واژن قرار دهد، برخی از افراد ممکن است نگران باشند که این عمل ممکن است سبب آسیب گردد. 

یکی از نگرانی‌های اصلی آسیب دیدنِ پرده‌بکارت با قرار دادن تامپون است ، و طبق اعتقاد و تصورهای نادرست و بسیار رایج، "نشان باکرگی" که از بین می‌رود. اما در واقع پردۀ بکارت ، قطعه کوچک از غشاء مخاطی است که دهانه ورودی واژن را احاطه می‌کند اما آن را کامل نمی‌پوشاند. اگر چنین بود، پرده بکارت مانع خروج خون قاعدگی و انواع ترشحات از بدن می‌شد که این امر خطرناک خواهد بود و برای رفع این مشکل نیاز به مداخله جراحی بود. بنابراین با وجود ویژگی کشسانی پرده بکارت ، قرار دادن جسمی به کوچکی تامپون سبب پارگی و آسیب نمی‌شود  و از آنجایی که در طول قاعدگی، خون سطح واژن را روان می‌کند، قرار دادن تامپون اگر به درستی انجام گردد نباید ناراحت کننده باشد. تامپون را به طور منظم، هر ۴ تا ۸ ساعت تعویض نمایید. در غیر این صورت خون، بافت و باکتری انباشته شده می تواند سبب سندرم شوک سمی شود. سندرم شوک سمی (TSS) یا شوک توکسیک ( Toxic shock syndrome) بیماری ناشی از سموم باکتریایی است.

دومین باور نادرست به‌ویژه افرادی که برای نخستین بار از تامپون استفاده می‌کنند، گم شدن تامپون داخل واژن است. این باور غلط است چرا که تامپون جا و فضایی برای رفتن ندارد. دهانه رحم بالای واژن قرار داشته و برای نفوذ تامپون بسیار کوچک است.علاوه بر این، واژن به طور متوسط ​​تنها حدود 9.6 سانتی متر عمق داشته و تامپون‌ها دارای رشته‌هایی هستند که به برداشتن آنها کمک می‌کند.بنابراین، اگر تامپون تا حدودی بالا رفت، همیشه می‌توانید به راحتی رشته را پیدا نموده و تامپون را با احتیاط بیرون بکشید.

سخن پایانی این است ، اگر زمانی با اطلاعاتی مواجه شدید که در مورد آن مطمئن نیستید، یا به نظرتان نگران کننده است، با پرستار یا پزشک صحبت کنید تا بتواند آن را برای شما بررسی کند. افسانه‌ها و باورهای نادرست جایی در مراقبت از سلامت انسان ندارند.