شماره ۱۰۷۶

درمان نابینایی سالمندی با بن‌یاخته‌ها

دکتر کریم پناهی‌راد - چشم

اخیراً جراحان سلول‌های چشمی مشتق از بن‌یاخته‌ها را در پشت شبکیه‌ی بیمار مبتلا به تخریب وابسته به سن ماکولای نوع مرطوب (wet age-related macular degeneration) با‌موفقیت پیوند زدند.

این عمل برای اولین‌بار در پروژه‌ی لندن(London Project) برای درمان‌نابینایی(Cure)، در بیماران مبتلا به این بیماری انجام‌شد. دژنراسیون ماکولای وابسته به سن ‌(AMD)، یکی‌از علل اصلی ازدست‌رفتن بینایی میان افراد 50سال به بالا است؛ در‌حالی‌که دژنراسیون ماکولا اغلب نزدیک به نیمی ‌از اختلالات بینایی را در کشورهای توسعه‌یافته تشکیل می‌دهد.

این بیماری به منطقه‌ای در مرکز شبکیه‌(که به‌نام ماکولا شناخته شده‌است) آسیب می‌رساند که وظیفه‌ی ارائه‌ی دید مرکزی و دقیق  را دارد و زمانی‌که ماکولا آسیب می‌بیند،دیدمرکزی(Central Vision) ممکن‌است تیره و تار یا تغییر یافته (Distort)گردد.اگرچه AMD به‌خودی‌خود منجر به کوری کامل نمی‌شود، بااین‌وجود می‌تواند تأثیر بسیار زیادی بر کیفیت‌زندگی فرد داشته باشد.

دو نوع‌AMD وجود دارد.  رایجترین نوع AMD، نوع خشک(Dry AMD) است که حدود ۹۰‌درصد از موارد دژنراسیون ماکولا را تشکیل می‌دهد. این بیماری در ‌اثر دژنره‌شدن لایه‌ی سلول‌های اپیتلیال رنگدانه‌ای شبکیه (Retinal Pigment Epithelial:RPE) در ماکولا ایجاد‌می‌شود.

سلولهای RPE اهمیت زیادی در بینایی دارند و از سلول‌های حساس به نور (Light Sensing Cells) در چشم (که به‌نام گیرنده‌های نوری شاخته می‌شوند) حمایت می‌کنند.
نوع دیگر AMD، نوع مرطوب(Wet AMD) است که شیوع کمتری دارد ولی شدت آن بیشتر است. معمولاً این بیماری دراثر نشت مایع عروق‌خونی غیر‌طبیعی یا خون به منطقه‌ی ماکولا ایجاد می‌شود‌. موارد‌AMD مرطوب معمولاً به‌صورت‌AMD  خشک آغاز می‌شوند.

محققان در‌حال بررسی این موضوع می‌باشند که آیا  پیوند سلول‌های RPE  می‌تواند روش بی‌خطر و مؤثری برای درمان AMD  مرطوب باشد یا خیر؟

جهت این بررسی از سلولهای ‌RPE مشتق از بن‌یاخته‌ها برای جایگزین‌کردن سلول‌های آسیب‌دیده توسط AMD مرطوب، از یک Patch خاص استفاده شد که با جراحی در پشت شبکیه قرار‌داده می‌شود.

در‌این کارآزمایی‌ ۱۰ بیمار مبتلا به AMD مرطوب طی دوره‌ی ۱۸ماهه به‌طور‌کامل ارزیابی می‌شوند و پس‌از دریافت سلول‌های پیوندی RPE‌، هر‌بیمار به‌مدت یک‌سال پیگیری خواهد‌شد تا ایمنی و اثربخشی درمان‌کنترل شود‌. در این بررسی تأکید بر تمرکز روی گروه کوچکی از بیماران AMD که به طور ناگهانی و شدید دید خود را از  دست داده بودند، بود.

محققان براین‌باورند که درصورت موفقیت‌آمیز‌بودن این روش درمانی جدید، می‌توان از آن برای کمک به بیمارانی‌که بینایی آنها در مراحل اولیه‌ی بیماری AMD از نوع خشک در‌حال تحلیل رفتن می‌باشد نیز استفاده‌کرد.

با جایگزینی سلولهای عصبی از‌دست‌رفته (Lost Neural Cells)، یک پروژه‌ی احیا‌کننده انجام گرفت (Regenerative Project) که این نوع از درمان، پیشتر  غیر‌ممکن بوده است و اگر بتوان لایه‌های زیادی از سلول‌های از‌دست‌رفته را وارد‌کرده و عملکرد آنها را بازگرداند، این روش مزیت زیــادی بــرای افراد مبتلا به شرایط تهدید‌کننده‌ی بینایی (Sight Threatening Condition) به‌همراه خواهد‌داشت.

تعداد بازدید : 1030

ثبت نظر

ارسال