معیارهای تشخیصی نابسامانی پانیک:
الزاماً نمی‌توان گفت هرکس که دچار حمله‌ی پانیک شده است به نابسامانی پانیک هم دچار است. برای آنکه نابسامانی پانیک تشخیص‌داده شود، نشانه‌ها باید با معیارهای مندرج در دستنامه‌ی تشخیصی وآماری نابسامانی‌های روانی (DSM) که توسط جامعه‌ی روانپزشکی آمریکا تهیه شده، منطبق باشد:
• وجود حمله‌های مکرر و دور از انتظار پانیک.
• حداقل یکی ازاین حمله‌ها پس‌از یک یا چند‌ماه دلشوره درمورد بروزحمله‌یی دیگر به وقوع پیوسته باشد یا به دنبال ترس از عواقب حمله مانند از‌دست‌دادن اختیار، دچار‌شدن به حمله‌ی قلبی یا «دیوانه‌شدن» و یا به‌دنبال تغییر قابل‌توجه رفتار ازجمله اجتناب از موقعیت‌هایی که به تصور بیمار ممکن‌است سبب شعله‌وری حمله‌ی پانیک شوند به‌وجود‌آمده باشد.
• حمله‌های پانیک با سوء استفاده ازمواد، حالت مرضی یا بیماری سلامت‌روان دیگر مانند هراس اجتماعی یا نابسامانی وسواس اجبار به‌وجود نمی‌آیند.
دربعضی افراد نابسامانی پانیک ممکن‌است شامل پهنه‌هراسی agoraphobia باشد. دراین حالت، بیمار از اماکن یا موقعیت‌هایی پرهیز می‌کند که به‌علت آنکه نتواند دراین شرایط فرار کند یا درصورت بروز حمله‌ی پانیک نتواند از کسی کمک بگیرد دچار اضطراب می‌شود.
درصورتی‌که حمله‌های پانیک وجود داشته باشد ولی نابسامانی پانیک موجود نباشد، باز هم بیمار می‌تواند از درمان سود ببرد. درصورتی‌که حمله‌های پانیک درمان نشوند، وخیم‌تر شده و به نابسامانی پانیک یا هراس تبدیل می‌شوند.
هدف از درمان، حذف تمامی نشانه‌های حمله‌ی پانیک است. با درمان مؤثر، بسیاری افراد در نهایت می‌توانند فعالیت‌های روزانه خود را از سرگیرند.
گزینه‌های اصلی درمان حمله‌های پانیک رواندرمانیpsychotherapy و استفاده از دارو است. این هر‌دو گزینه مؤثر است. برحسب ترجیح بیمار، سابقه‌ی بیماری، وخامت نابسامانی پانیک و اینکه درمانگرانی با سابقه‌ی اختصاصی درمان پانیک درمحل زندگی بیمار موجود باشند، احتمالاً یک یا هر‌دو روش توصیه خواهد‌شد.
رواندرمانی:
رواندرمانی که درمان باگفتگوtalk therapy یا رفتار درمانیbehavior therapy هم نامیده می‌شود، نخستین گزینه‌ی درمانی موثر برای حمله‌های پانیک ونابسامانی پانیک تلقی می‌شود. با رواندرمانی به بیمار کمک می‌شود تا معنای حمله‌های پانیک و نابسامانی پانیک را بفهمد و نحوه‌ی مقابله با آن رابیاموزد.
با درمان شناختی رفتاری cognitive behavioral therapy نیز به بیمار کمک می‌شود تا ازطریق آموختن تجربه‌های خود بیاموزد که نشانه‌های پانیک خطرناک نیستند. ضمن جلسه‌های درمان، درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا به‌تدریج نشانه‌های یک حمله‌ی پانیک را دوباره درمحیطی امن وحمایتی بازسازی کند. وقتی که به‌نظر رسید احساسات جسمانی پانیک دیگر تهدید‌کننده نیست، به‌تدریج حمله‌ها از‌بین می‌روند. بادرمان موفق به بیمارکمک می‌شود بر ترس از موقعیت‌هایی غلبه کند که به علت ترس از بروز حمله‌های پانیک از آنها پرهیز می‌کرده است.
درزمان شروع رواندرمانی، ممکن‌است جلسه‌ها هفتگی باشند. ظرف چند هفته بهبودی در نشانه‌های پانیک دیده می‌شود وغالباً به طور قابل توجه از شدت نشانه‌ها کاسته می‌شود و یا ظرف چند ماه نشانه‌ها از بین می‌روند.
با بهبود نشانه‌ها،برنامه‌یی برای‌کاستن ازمدت درمان طرح‌ریزی می‌شود. ممکن است لازم باشد برای کمک به اطمینان خاطر بیمار از توان کنترل حمله، گاهی جلسه‌های روانددرمانی ادامه داشته باشد.
داروها:
استفاده از داروها به کاهش نشانه های مرتبط با حمله‌های پانیک و نیز افسردگی درصورت وجود کمک می‌کند. تأثیر چند نوع دارو در تدبیر نشانه‌های حملات پانیک به اثبات رسیده است ازجمله:
• مهار‌کننده‌های بازجذب گزینشی سروتونین(SSRI). مصرف این داروها معمولاً ایمن بوده و احتمال بروز عوارض‌جانبی با آنها کم است. داروهای ضد‌افسردگی SSRI به‌طور مشخص به‌عنوان انتخاب نخست دارویی برای درمان حمله‌های پانیک توصیه شده است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، مصرف داروهایSSRI را برای درمان نابسامانی پانیک تأیید کرده‌است که عبارتند‌از فلوکستین Fluoxetne، پاروکستینParoxetine و سرترالین Sertraline
مهـار‌کننـــده‌های بازجذب سروتونین و نوراپینفرین (SNRI). این داروها یک دسته‌ی دیگر از داروهای ضد‌افسردگی به‌شمار می‌آیند. یکی‌از داروهای SNRI مورد‌تأیید سازمان FDA در درمان نابسامانی پانیک ونلافاکسین هیدروکلرایدrenlafaxine hydrochloride نام دارد.
• بنزودیازپین‌ها. این داروهای آرام‌بخش خفیف به دسته داروهای کاهنده‌ی دستگاه‌عصبی مرکزی تعلق دارند. بنزودیازپین‌ها به ویژه وقتی که مدتها تا به‌مقدار زیاد استفاده شوند سبب عادت‌شده و وابستگی روانی و جسمانی به‌وجود می‌آورند. سازمان FDA، استفاده از بنزودیازپین‌ها را دردرمان نابسامانی پانیک تأیید کرده‌است که عبارتند‌از: آلپروازولام alprazolam، کلونازپام clonazepam و لورازپامlorazepam. در‌موارد اورژانس، برای کمک به رفع شناسه و نشانه‌های پانیک و توقف حمله ازاین داروها استفاده می‌شود.
درصورتی‌که دارویی برای بیمار کارساز نباشد می‌توان از دارویی دیگر یا مجموعه‌یی ازچند دارو برای تقویت تأثیرشان استفاده کرد. باید به‌خاطر‌داشت که بعد‌از آغاز مصرف دارو، چند هفته‌یی طول می‌کشد تا نشانه‌ها بهبود یابند. درمصرف تمام داروها، احتمال بروز عوارض‌جانبی وجود دارد و در بعضی موارد مثل بارداری نباید ازاین داروها استفاده شود. باید با پزشک درمورد بروز خطرات و عوارض‌جانبی احتمالی صحبت شود.
پژوهشگران در کندوکاو خود تعدادی داروی طبیعی را به‌عنوان راه درمان احتمالی نابسامانی‌های اضطراب ازجمله نابسامانی‌پانیک یافته‌اند نتایج بررسی‌های کوچک بیش‌از 10سال حاکی از‌‌آن است که یک مکمل‌تغذیه‌یی خوراکی به‌نام اینوزیتول inositol که بر سروتونین اثر‌می‌کند سبب کاهش تعداد و وخامت حمله‌های پانیک می‌شود. اما در این مورد انجام پژوهش‌های بیشتر ضروری است.
برای استفاده از هر‌نوع درمان طبیعی باید نظر پزشک را خواستار‌شد. استفاده ازاین فرآورده‌ها ممکن‌است سبب بروز عوارض‌جانبی شده و با داروهای دیگر تداخل کنند. پزشک می‌تواند امنیت مصرف این داروها را روشن نماید. درعین‌حال که درمان حرفه‌یی برای حمله‌های پانیک و نابسامانی پانیک نافع است اما خود بیمار نیز می‌تواند به تدبیر نشانه‌ها کمک‌کند. بعضی ازاقدامات شیوه‌ی زندگی و مراقبت از‌خود که بیمار می‌تواند انجام دهد عبارتند‌از:
• چسبیدن به برنامه درمان. رویارویی با ترس دشوار است ولی با درمان، بیمارحس خواهد کرد که دیگر درخانه‌ی خود اسیر نیست.
• پیوستن به گروه حمایت. با پیوستن به گروه افراد دچار حمله‌های پانیک یا نابسامانی‌های اضطرابی می‌توان با کسانی ارتباط داشت که با همین مشکل رو‌به‌رو هستند.
• پرهیز از مصرف کافئین، الکل و داروهای غیر قانونی. تمام این مواد سبب شعله‌وری یا بدترشدن حمله‌های پانیک می‌شوند.
• انجام تدبیر استرس و تکنیک‌های بسط (تن‌آرامی). به‌عنوان‌مثال یوگا، تنفس عمیق و شل کردن تدریجی عضله (فشردن عضله در یک‌مرحله و سپس آزاد‌کردن کامل فشار تا همه‌ی ماهیچه‌های بدن شل شوند) نیز سودمند است.
• انجام فعالیت‌جسمی. انجام فعالیـت‌جسمی اثر آرام‌کننده‌ی خلق دارد.
• خواب کافی. باید به‌قدر‌کافی خوابید تا درطول روز احساس منگی به انسان دست ندهد.
راه مطمئنی برای پیشگیری از حمله‌های پانیک یا نابسامانی‌پانیک وجود ندارد. اما ممکن‌است توصیه‌های زیر مؤثر باشد:
• هرچه زودتر برای کمک به توقف حمله‌های پانیک و بدترشدن و افزایش تکرار آن اقدام به درمان شود.
• چسبیدن به برنامه درمان برای کمک به پیشگیری از عود یا بدتر شدن نشانه‌های حملات پانیک.
• انجام فعالیت منظم جسمانی که درحـفاظت در‌برابر اضـطراب مؤثر است.
ثبت نظر