میکرو ‌و ماکرو معدنی‌های‌مفید در آب (۳)

ب ـ میکرو یا ریز معدنی‌ها: این ریز معدنی‌ها به میزان خیلی‌کم یا ناچیز برای بدن بسیار ضروری و مفیدمی‌باشند. هرچندکه این معدنی‌ها به خودی خود در زمین غیرفعال هستند ولی در بدن نقش مؤثر و فعالی دارند. بدن انسان از مجموعه‌یی از یون‌های معدنی به نسبت و میزان مناسب، با شیمی‌کاملاً پیچیده تشکیل شده است، به طوری که جذب هرکدام از آنها ازطریق آب یا مواد غذایی ممکن است به عوامل ومواد گوناگون دیگری بستگی داشته باشد، مثلاً برای جذب آهن وسولفور دربدن نیاز به وجود ویتامینC و یا جهت جذب ویتامینC نیاز به یون مس قابل حل درآب ویا برای جذب مس نیاز به میزان مناسب «روی» در بدن می‌باشد. برخی از این ریز معدنی‌ها عبارتند از«روی»، «آهن»، «مس»،«منگنز»،«مولیبدن»، «کروم3»،«سلنیوم»،«سولفور» وغیره که دراینجا به طور مختصر به آنها اشاره می‌شود:
1ـ روی: این ریز معدنی‌ مفید درخیلی ازواکنش‌های حساس بیوشیمیایی در بدن نقش دارد. کمبود«روی» ممکن است منجر به اختلالاتی درسیستم ایمنی، آنزیمی و رشد، فعالیت هورمون‌ها و غیره درکودکان و نوجوانان و احتمالاً باعث عدم رشد مطلوب قد در آنها گردد. معمولاً «روی» محلول در آب به صورت یون مثبت مثل +Zn و یا +ZnOH به طور طبیعی در آب معدنی وجود دارد. سازمان بهداشت جهانی میزان غلظت «روی» درآب شرب را تا 5 میلی‌گرم درلیتر تعیین نموده است. بدن انسان به طور متوسط دارای۲/۳گرم «روی» است. جذب«روی»در بدن از طریق آب  معدنی بسیار بالا است ولی از راه غذا تنها حدود20 تا 40 درصد می‌باشد. «روی» درشکل غیر یونی آن و یا به صورت ملح سیانید یا آرسنیات ممکن است به عنوان آلاینده برای سلامتی بسیار مضر باشد. هورمون انسولین و برخی از آنزیم‌ها دارای «روی» هستند. «روی» در جریان‌های آنزیمی و کپی‌برداری مولکول زندگی یا DNA نقش دارد. برای قرن‌هاست که ازخصوصیات درمانی «روی» استفاده می‌شود. مثلاً جراحان درگذشته ازآن به عنوان ماده‌ی ضدعفونی‌کننده، کاهش دهنده‌ی تورم و التیام بخش‌زخم‌ها استفاده می‌کردند. «روی» در متابولیسم نوکلئیک اسیدها و سنتزپروتئین‌ها نقش دارد. «روی» در ترازکردن یا تنظیم احساس گرسنگی و یا در لاغر نگهداشتن وعدم افزایش وزن یا چاقی موثر است. لذا، چنانچه میزان جذب«روی» در بدن به اندازه‌ی لازم نباشد، ممکن است فرد حتی تا حدود90 درصد بیش ازحد معمول غذا مصرف کند که این امر منجر به افزایش قابل ملاحظه‌یی از کربورهیدرات‌ها و غیره در بدن و در نتیجه باعث افزایش وزن و یا چاقی و دیگر مشکلات در فرد می‌گردد. «روی» دارای خاصیت ضد ویروسی است وتقریباً درتمام مایعات بدن مثل شش‌ها، چشمان، بینی، آب دهان وغیره وجود دارد و در نهایت با تشکیل این سیستم دفاعی، تاحدودی مانع از ورود میکروب‌های بیماری‌زا به بدن می‌شود. کمبود «روی» موجود در بدن مانع از مسمومیت با کادمیوم می‌شود وحتی جذب سرب را در بدن کاهش می‌دهد.
2ـ آهن: سازمان بهداشت جهانی حداکثر میزان غلظت آهن در آب شرب را حدود2 تا3/۰ میلی‌گرم در لیتر تعیین نموده است. آهن در آب ممکن است به صورت ملح هیدروکسید و بی‌کربنات وجود داشته باشد. از آهن به عنوان عامل انرژی دهنده دربدن یاد می‌شود. نقش آهن درتشکیل هموگلوبین بسیار مهم و در نتیجه به  عمل اکسیژن‌رسانی به سراسر بدن کمک می‌کند. آهن در واکنش‌های مهم احیاء و اکسیداسیون نقش مهم ایفا می‌کند. آهن به متابولیسم غذا، هضم ودفع آن، جریان خون و رشد مو کمک می‌کند. جذب آهن در مجاورت ویتامینC بهترانجام می‌شود. وجود آهن همراه منگنز و مس جهت داشتن شیمی سلامت خون ضروری است. آهن به مقدار خیلی‌کمی درخون، مغز استخوان، کبد وطحال ذخیره‌ می شود. کودکان و خانم‌ها به آهن بیشتری نسبت به بقیه نیاز دارند. متأسفانه فقر آهن در میان بسیاری از مردم جهان رایج است. مکمل‌های آهن برای عملکرد بهتر، لازم است، علاوه بر یون آهن قابل حل درآب، دارای مواد مؤثر دیگری مثل فولیک اسید، ویتامینC و یا ویتامینB6 نیز باشند.