شماره ۱۰۶۸

سالمندی ‬و ‭(۳) ‬IGF1

دکتر خسرو نیستانی - علوم آزمایشگاهی

سلنیوم‭ ‬و ‭‌‬IGF1‭‬:

سلنیوم‭ ‬یک‭ ‬ریز‭‌‬مغذی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬دامنه‌ی‭ ‬وسیع‭ ‬کار‭ ‬روی‭ ‬سلول‌ها‭ ‬و‭ ‬بافت‌ها‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬کامل‭‌‬کردن ‭‬۲۵ ‭ ‬سلنوپروتئین‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬سلنوسیستئین‭ ‬باقیمانده‌،‭ ‬وسط‭ ‬آنها‭ ‬قرار گرفته است.‬ سلنو‭‬پروتئین‌ها‭ ‬در‭ ‬خانواده‌ی‭ ‬گلوتاتیون‭ ‬پراکسید‭ ‬از‭ ‬یک‭ ‬گروه‭ ‬آنزیم‌های‭ ‬آنتی‌اکسیدانی‭ ‬هستند‭. ‬سلنیوم‭ ‬حضورش‭ ‬در‭ ‬بسیاری از‭ ‬راه‌های‭ ‬متابولیسم‭ ‬ضروری‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬تبدیل‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬متابولیت،‭ ‬دارای‭ ‬عمل‭ ‬حیاتی‭ ‬خودش می‌شود. ‬سلنیوم‭ ‬روی‭ ‬فاکتور‭ ‬صفحه‌برداری‭ ‬هسـته‌ای‭ ‬NF-KB‭‌‬عمل نموده ‬و‭ ‬روی‭ ‬ریزش‭ ‬سلولی‭ ‬اثر‭ ‬دارد‭.‬ سلنیوم‭ ‬روی‭ ‬ید‭‌‬ و‭ ‬تیروزین‭ ‬و‭ ‬عمل‭ ‬دی‭‌‬یدی‭‬نازها ‬و‭ ‬همچنین روی عملکرد ‬آنزیم‌هایی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬تولید‭ ‬هورمون‌های‭ ‬تیروئید‭ ‬دخالت‭ ‬دارند نیز اثر می‌کند‭.‬

سلنیوم‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سرم‭ ‬یا‭ ‬پلاسما‭ ‬می‌شود‭ ‬اندازه‌گرفت‭ ‬که‭ ‬بستگی‭ ‬به‭ ‬منطقه‭ ‬و‭ ‬دریافت‭ ‬غذا‭ ‬دارد‭.‬

مقدار‭ ‬سلنیوم‭ ‬دریافتی‭ ‬از‭ ‬غذا ۷‬میکروگرم‭ ‬در‭ ‬روز‭ ‬تا ‭‬ ۹۹‭/۴۹‬ میکروگرم و‭ ‬به‭‌‬طور‭ ‬متوسط‭‬۴۰ ‬میکروگرم‭ ‬می‌باشد‭.‌‬ در‭ ‬اروپا ۱۱۳۵ ‬میکروگرم‭ ‬در‭ ‬روز‭ ‬است زیرا ‬پنجاه‭‌‬درصد از‭ ‬مردم،‭ ‬مکمل‭ ‬مصرف‭‌‬می‌کنند‭.‌‬ مقدار‭ ‬توصیه‭ ‬شده‭‬۶۰‭ ‬میکروگرم‭ ‬در‭  ‬روز‭ ‬برای‭ ‬مردان‭ ‬و‭ ۵۳ ‬میکروگرم‭ ‬برای‭ ‬زنان‭ ‬است.‭

منابع‭ ‬غذایی‭ ‬طبیعی‭ ‬سلنیوم؛‭ ‬ماهی‭ ‬و‭ ‬گوشت‭ ‬که‭ ‬مقدار‭ ‬آن ۲۵ تا‬۱۵۰ ‭ ‬میکروگرم‭ ‬در‭ ‬کیلوگرم،‭ ‬غلات‭ ‬و‭ ‬حبوبات ۰تا۱۰ ‬میلی‌گرم‭ ‬در‭ ‬کیلو‭،‌‬ شیر‭ ‬و‭ ‬لبنیات ‭ ‬۱۰تا ‬۲۵ ‭ ‬میلی‌گرم و‭ ‬در‭ ‬سبزی‌ها‭ ‬و‭ ‬میوه‌ها ۱۰تا۲۰ میلی‌گرم ‬در‭ ‬کیلو‭ ‬است ‭.‬Payman‭‬ و‭ ‬گروهش‭ ‬ارتباطی‭ ‬بین‭ ‬سلنیوم‭ ‬و‭ ‬سلامت‭ ‬انسان‭ ‬کشف‭ ‬کردند.‭ ‬افزایش‭ ‬سلنیوم‭ ‬خطر مرگ ‬و‭ ‬میر‭ ‬و‭ ‬صدمات‭ ‬شدید‭ ‬را‭ ‬دارد و‭ ‬از‭ ‬طرف‭ ‬دیگر‭ ‬مقدار‭ ‬متعادل‭ ‬سلنیوم،‭ ‬محافظ‭ ‬انسان‭ ‬در‭‌‬برابر‭ ‬عفونت‌های‭ ‬ویروسی‭ ‬است.‭ ‬مشکل‭ ‬خود‭ ‬ایمنی‭ ‬تیروئید‭‌) ‬هاشماتوز‭(‌‬ و‭ ‬تومورها‭ ‬و‭ ‬کارکرد‭ ‬عضلات‭ ‬اسکلتی‭ ‬نیز‭ ‬به‭ ‬سلنیوم‭ ‬بستگی‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬البته‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬بررسی‌های‭ ‬بیشتر می‌باشد. ‬سلنیوم‭ ‬از‭ ‬راه‭ ‬گلوتاتیلون‭ ‬پراکسید‭ ‬از‭ ‬سایر‭ ‬سلنوپروتئین‌ها‭ ‬و بخصوص‭ ‬سلنوپروتئین‭ ‬N‬مستقر‭ ‬روی‭ ‬رتیکولوم‭ ‬آندوپلاستیک،‭ ‬روی‭ ‬عضلات‭ ‬اسکلتی‭ ‬عمل‭ ‬می‌کند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬نظر‭ ‬می‌رسد‭ ‬تأمین‭ ‬کلسیم‭ ‬مورد‭ ‬نیاز‭ ‬اولیه‌ی‭ ‬تکمیل‭ ‬ماهیچه‌ها‭ ‬را‭ ‬بر‌عهده‭ ‬دارد.

بسیاری از پژوهش‌ها ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬که‭ ‬کمبود‭ ‬سلنیوم‭ ‬منجر‭ ‬به‬عوارض‭ ‬عضلانی‭ ‬می‌شود‭. ‬یک‭ ‬بررسی‭ ‬مهم‭ ‬و‭ ‬خوشحال‌کننده‭ ‬از‭ ‬Moosman‭‬ و‭ Behl ‬نشان‭‌‬می‌دهد ‬که‭ ‬عوارض‭ ‬عضلانی‭ ‬مرتبط‭ ‬با‭ ‬سلنیوم،‭ ‬بسیار‭ ‬شبیه‭ ‬عوارض ‭‬ایجاد‭‌‬شده‭ ‬با‭ ‬مصرف‭ ‬استاتین‭ ‬می‌باشد. محققان ‬پیشنهاد‭‌‬کردند‭ ‬که‭ ‬مولکول‌های‭ ‬خانواده‌ی‭ ‬استاتین‌ها‭ ‬با‭ ‬ازوپنتنیل ‭‬تداخل‌کننده‌ی‌‭‬RNA Sec‭‬، مانع‭ ‬تکامل‭ ‬و‭ ‬بلوغ‭ ‬عمل‭ ‬خود گشته ‬و‭ ‬منجر‭ ‬به‭ ‬اشکال در‭ ‬سلنوپروتئین‌ها‭ ‬و‭ ‬ضعف‭ ‬عضلات‭ ‬می‌شوند.‭ ‬Beak‭ ‬و‭ ‬همکاران‭ ‬نشان‭‌‬داده‌اند که‭ ‬یک‭ ‬ارتباط‭ ‬مثبت‭ ‬مهم‭ ‬بین‭ ‬سطح‭ ‬سلنیوم‭ ‬و‭ ‬قدرت‭ ‬مشت‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬گروه از خانم‌های ‬مسن،‭ ‬بادرجات‭ ‬متوسط‭ ‬تا‭ ‬شدید‭ ‬ناتوانی‭ ‬وجود‭ ‬دارد.‭ ‬Lauretami‭‬ و‭ ‬همکاران‭ ‬دریافتند‭ ‬که‭ ‬در ۱/۷۷‬درصد از‭ ‬جمعیت‭ ‬مورد‭  ‬بررسی،‭ ‬یک‭ ‬ارتباط‭ ‬خطی‭ ‬سطح‭ ‬سلنیوم‭ ‬پلاسما‭ ‬و‭ ‬نیروی‭ ‬عضلات‭ ‬به‭ ‬نام‭ ‬کشش‭ ‬و‭ ‬ارتجاع‭ ‬مفصل‭ ‬ران‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬کشش‭ ‬عضلات‭ ‬شانه،‭ ‬ملاک‭ ‬سنجش‭ ‬قدرت‭ ‬مشت‭ ‬است‭. ‬پس‭‌‬از‭ ‬محاسبه‌ی‭ BMI‌‬برای‭ ‬سن‭ ‬و‭ ‬جنس‭ ‬مقدار‭ ‬دریافت‭ ‬انرژی، مشخص شد که‭ ‬بیماری‌های‭ ‬مزمن‭ ‬و‭ ‬مقدار‭ ‬اینترلوکین۶ ‬و‭ ‬کمبود‭ ‬سلنیوم‭‌‬پلاسما‭ ‬با‭ ‬زانوی‭ ‬ضعیف‭ ‬ارتباط‭ ‬دارند‭ ‬و با کم‌شدن مواد فوق،‭ ‬قدرت‭ ‬مفصل‭ ‬ران‭ ‬و‭ ‬مشت‭ ‬کم‭ ‬می‌شود‭.‬

در‭ ‬بیش‭‌‬از ‭ ‬۳۰ درصد‭ ‬موارد‭ ‬بررسی،‭ ‬سلنیوم‭ ‬کمتر‭‌‬از  ۰/۸۸‬میلی‌گرم‭ ‬در‭ ‬میلی‭‌‬لیتر‭ ‬یــا‭ ‬کمتر‭‌‬از ‭ ‬۷۰‭‬میلی‌گرم‭ ‬در‭ ‬لیتر‭ ‬موجب‭‬ کاهش‭‬ چشمگیر ‭‬سنتز‭‌‬سلنو پروتئین‌ها‭ ‬می‌شود‭.‬ کم‌شدن‭ ‬عمل‭ ‬سلنوپروتئین‌ها‭ ‬می‌تواند‭ ‬استرس‭ ‬را‭ ‬زیاد‭ ‬کند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬DNA‭‬ پروتئین‌ها‭ ‬و‭ ‬چربی‌های‭ ‬سلولی،‭ ‬صدمه‌ی‭ ‬اکسیداتیو‭ ‬بزند‭.‬ در بررسی‌ ‬روی‭ ‬مردان‭ ‬بالغی‭ ‬که‭ ‬سلنیوم‭ ‬آنها‭ ‬بالا‭ ‬بود،‭ ‬کمبود‭ ‬دو‭ ‬ایزوپروستان‭ ‬در‭ ‬ادرار‭ ‬را‭ ‬بررسی‭ ‬کردند‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬نشانگر‭ ‬پراکسیداتیو‌شدن ‬لیپید‭ ‬و‭ ‬استرس‭ ‬اکسیداتیو‭ ‬است‭.‌‌‬ صدمه‭ ‬بر‭ ‬میتوکندری‭ ‬و‭ ‬DNA‭‬ هسته‌ای،‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬علت‌شناسی‌های‭ ‬اصلی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬منجر‭ ‬به‭ ‬از‭ ‬دست‭ ‬دادن‭ ‬میوسیت‌ها‭ ‬می‌شود ‬و‭ ‬به‭ ‬عملکرد‭ ‬عضلات‭ ‬اسکلتی‭ ‬صدمه‭ ‬می‌زند‭.‬ سلنیوم‭ ‬یک‭ ‬کوفاکتور‭ ‬مهم‭ ‬حیاتی‭ ‬سلولی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬حمایت‭ ‬عضلات‭ ‬را‭ ‬بر‬عهده‭ ‬دارد، بخصوص‭ ‬در‭ ‬پیری‭ ‬که‭ ‬خطر‭ ‬آسیب‭ ‬اکسیداتیو‭ ‬زیاد‭ ‬است‭.‬ در‭ ‬آخرین‭ ‬تحقیقات،‭ ‬ارتباط‭ ‬بین‭ ‬نقش‭ ‬سلنیوم‭ ‬و‭ ‬IGF1‭ ‬نشان‭‌‬داده‭ ‬شده‭‌‬است.‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬بررسی‭ ‬که‭ ‬روی‭ ‬۴۴‬خانم‭ ‬جوان‭ ‬انجام‭ ‬شده؛‭ ‬معلوم‭ ‬شد ‬که ‬ارتباط‭ ‬مهمی‭ ‬بین‭ ‬IGF1‭ ‬در‭ ‬سرم‭ ‬و‭ ‬سلنیوم‭ ‬غذایی‭ ‬وجود‭ ‬دارد.‭‬Maggio‭‬ و‭ ‬همکاران‭ ‬در‭ ‬بررسی‭ ‬جدید‭ ‬خود‭ ‬روی‭‬۹۵۱ فرد بالغ ‬شرکت‌کننده‭ ‬در‭ ‬طرح‭ ‬تحقیقاتی،‭ ‬فاکتورهای‭ ‬تصحیح‭ ‬شده‌ی‭ ‬آماری‭ ‬سطح‭ ‬IGF1‭ ‬سرم‭ ‬را‭ ‬اندازه‌گیری نموده ‬و‭ ‬ارتباط‭ ‬بسیار‭ ‬محکمی‭ ‬بین‭‬ IGF1‭‬و‭ ‬سلنیوم‭ ‬مشاهده‭ ‬کردند.‭ ‬در افراد بالغ ‬مسن‌تر و مستقل‭ ‬از جنس، سن،BMI‭ ‬ انر‌ژی‭ ‬کلی،‭ ‬الکل،‭ ‬دخانیات،‭ ‬الکالن،‭ ‬آمینوترانسفراز ‭ ‬TSH ،‭‬تیروکسین‭ ‬آزاد‭ ‬و‭ ‬T3‭ ‬آزاد، ‭‬CRP، ‬اینترلوکین۶، و ‬بیماری‌های‭ ‬مزمن (‬سکته‌ی‭ ‬قلبی،‭ ‬ریوی‭ ‬و‭ ‬تومور) ‬ثابت‭ ‬شد‭ ‬که‭ ‬سلنیوم‭ ‬با‭ ‬IGF1‭ ‬مرتبط بوده ‬و‭ ‬عمل‭ ‬آن‭ ‬روی‭ ‬عضلات‭ ‬اسکلتی‭ ‬است‭ .‬در‭ ‬رشد‭ ‬طبیعی‭ ‬و‭ ‬نرمال،‭ ‬ارتباط‭ ‬بین‭ ‬GH‭ ‬و‭ ‬سلنیوم‭ ‬وجود‭ ‬دارد.  ارزیابی‌های ‬به‭ ‬عمل‭ ‬آمده‭ ‬روی‭ ‬حیوانات‭ ‬نشان‭‌‬داده‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬کمبود‭ ‬سلنیوم به‌طور مستقیم ‬با‭ ‬تأخیر‭ ‬رشد‭ ‬بستگی‭ ‬دارد‭ ‬و ‭‌‬۳عامل‭ ‬سلنیتوا‭ ‬و ‭ ‬GH‭‬و‭‬IGF1‭ ‬محور‭ ‬اصلی‭ ‬رشد‭ ‬هستند‭ .‌‬درمان‭ ‬با‭ ‬سلنیت‌سدیم‭ ‬در‭ ‬موش‭ ‬آزمایشگاهی‭ ‬موجب‭ ‬کم‭‌‬شدن‭ ‬سطح ‭ ‬GH‭‌‬و‭‬IGF1‭ ‬وصل‭ ‬به‭ ‬پروتئین‭‌‬۱و۲و۳ می‌شود. ‬چگونگی‭ ‬این‭ ‬پدیده‭ ‬به‭‌‬طور‭ ‬کامل‭ ‬بررسی‭ ‬نشده‭‌‬است‭ ‬ولی احتمالاً ‬احتباس‭ ‬سلنیوم‭ ‬در‭ ‬رویکردهای‭ ‬ترشحی‭ ‬می‌باشد‭ ‬که‭ ‬مانع‭ ‬ترشح GH ‬گشته و‭ ‬باعث‭ ‬تأخیر در ‬رشد‭ ‬می‌گردد.‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬گذشته‭ ‬سلنیوم‭ ‬موجب‭ ‬افزایش۶۷درصدی‭ ‬T4‭ ‬و‭ ‬کم‌شدن ‭‌‬۲۳درصدی‭ ‬T3‭ ‬می‌گردد.‭ ‬با‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬نسل‭ ‬دوم‭ ‬موش‌ها‭ ‬که‭ ‬کمبود‭ ‬سلنیوم‭ ‬داشتند و‭ ‬تجویز‭ ‬ویتامین‭‬E‭‬، متیونین و ‌۰/۱mg/g‭‬‌یا۰/۲سلنیوم،‭ ‬هورمون‌های‭ ‬تیروئید‭ ‬طبیعی‭‌‬شده‭ ‬ولی‭ ‬سلنیوم‭ ‬کبدی‭ ‬و‭ ‬گلوتاتیون‭ ‬پراکسیداز‭ ‬انحصاراً‭‬T3‭ ‬رشد‭ ‬را‭ ‬برقرار‭ ‬نمی‌نمایند‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬نشانه‌ی‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬فاکتورهایی‭ ‬غیر‭ ‬از‭ ‬T3‭ ‬در‭ ‬تأخیر‭ ‬رشد‭ ‬مؤثرند ‭ ‬IGF1‭‬ و‭ ‬سلنیوم‭ ‬نقش‭ ‬بسیار‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬فیزیولوژی‭ ‬مرضی‭ ‬عملکرد‭ ‬بافت‭ ‬عضلانی‭ ‬اسکلتی‭ ‬دارند‭ ‬و‭ ‬گلوتاتیون‭ ‬پراکسیدازها (گلوتاتیون‭ ‬ردوکتاز) که ‬بافت‭ ‬را‭ ‬مقابل‭ ‬استرس‌های‭ ‬اکسیداتیو‭ ‬حمایت‭ ‬می‌کند،‭ ‬می‌تواند‭ ‬روی‭ ‬IGF1‭ ‬رها‭ ‬شده‌ی‭ ‬سلولی نیز‭ ‬اثر‭ ‬مثبت‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭.‬ به‭ ‬نظر‭ ‬می‌رسد‭ ‬سلنو‭ ‬آنزیم‌ها‭ ‬از‭ ‬تحلیل‭ ‬سلول‌ها‭ ‬و‭ ‬گونه‌های‭ ‬فعال‌کننده‌ی‭ ‬اکسیژن‭ ‬جلوگیری‭ ‬می‌کنند.‭ ‬حاصل‭ ‬منفی‭ ‬این‭ ‬دو‭ ‬فاکتور، ‬التهاب‭ ‬است‭ ‬و ‭‬در‭‌‬حقیقت‭ ‬کمبود‭ ‬سلنیوم‭ ‬در‭ ‬خلال‭ ‬افزایش‭ ‬NFkB‭ ‬می‌باشد و‭ ‬با‭ ‬این‭ ‬مکانیسم‭ ‬می‌توان‭ ‬اینترلوکین‌۶ ‬را‭ ‬اندازه‭ ‬گرفت‭ ‬که‭ ‬روی‭ ‬IGF1‭ ‬اثر‭ ‬منفی‭ ‬دارد‭.‬

در‭ ‬زنان سالم‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬در‭‬نظر‭‬گرفتن‭ ‬سن‭ ‬آنها و کمبود‭ ‬سلنیومی که‭ ‬داشتند و‭ ‬میزان‭ ‬اینترلوکین‌۶ آنها‭ ‬بالا‭ ‬بود،‭ ‬نمی‌توانیم‭ ‬نقش‭ ‬تغذیه‭ ‬را‭ ‬نادیده‭ ‬بگیریم‭.‬ اولین‭ ‬منبع‭ ‬سلنیوم‭ ‬پروتئین‌ها‭ ‬هستند‭ ‬که‭ ‬موجب‭ ‬تأمین‭ ‬IGF1‭‬نیز  می‌باشند. ‬در پژوهش‌های ‬آینده‭ ‬ارتباط‭ ‬سلنیوم،‭ ‬IGF1‭ ‬و‭ ‬تغذیه‭ ‬و همینطور‭ ‬اثر‭ ‬مکمل‭ ‬سلنیوم‭ ‬روی‭ ‬IGF1‭ ‬روشن‌تر‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬روش‭ ‬درمانی‭ ‬سلنیوم‭ ‬و‭ ‬IGF1‭ ‬و‭ ‬راه‭ ‬پیشگیری از‭ ‬مشکل‭ ‬عضلانی‭ ‬و‭ ‬ناتوانی در ‬پیری‭ ‬ارائه‭ ‬خواهد‭‌‬شد‭.‬

تعداد بازدید : 1337

ثبت نظر

ارسال