شماره ۱۱۱۵

فیبرهای رژیم غذایی و سلامت ریه

دکتر سیدعلی فاطمی - داخلی

فیبرهای رژیم غذایی و سلامت ریه

چهارشنبه 21 مهر 1395

بیماری‌های ریوی با وجود آلودگی‌های ایجاد‌شده توسط انسان به یک معضل مهم در‌سراسر جهان تبدیل گشته است‌. بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) سومین عامل مرگ‌و‌میر در سطح جهان است و بررسی‌های اخیر در مسیر مقابله با این عارضه، نشانگر آن است که رژیم‌های ‌غذایی سرشار از فیبر نقش مؤثری در پیشگیری و بهبود بیماری‌های ریوی ایفا‌می‌کنند که خود دلیل دیگری بر الزام مصرف غذاهای سالم می‌باشد و در‌عین‌حال از تأثیر منفی استعمال دخانیات در بروز بیماری‌های ریوی نیز نباید غافل گشت‌‌‌‌‌.

محققان به کمک داده‌های به‌دست‌آمده از نظر‌سنجی‌های مرکز بررسی تغذیه و سلامت ملی آمریکا (NHANES) برای یافتن سرنخ‌هایی در‌مورد ارتباط تغذیه با سلامت ریه، تلاشی همه‌جانبه را انجام دادند.

:(NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey

این بررسی توسط مرکز کنترل و پیشگیری‌از بیماری‌ها‌‌(CDC) سازماندهی و انجام‌شد که داده‌های ‌۱۹۲۱‌بیمار۴۰تا۷۰‌ساله را در‌بر‌می‌گرفت. شرکت‌کنندگان‌در‌این کارآزمایی، نظرسنجی را که شامل پرسش‌هایی در ارتباط با رژیم‌غذایی و سبک‌زندگی بود تکمیل و هر جلسه تحت معاینه‌ی فیزیکی قرار‌گرفتند.

فیبر‌غذایی و سلامت:

فواید مصرف مواد‌غذایی سرشار از فیبر مانند سبزی‌ها، میوه‌ها و غلات برای همگان روشن است و فیبر با طولانی‌تر‌کردن زمان سیربودن‌، در مناسب نگهداشتن وزن بدن نقش مؤثری ایفا‌می‌کند. فیبر حرکات روده را تنظیم نموده و کلسترول را پایین می‌آورد و می‌تواند خطر دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش‌دهد.

در این بررسی تلاش بر‌این است تا مشخص شود که آیا رژیم‌غذایی سرشار از فیبر می‌تواند تفاوت مثبتی در سلامت ریه نیز ایجاد‌کند یا خیر‌. محققان این تیم تحقیقاتی بر‌اساس میزان فیبر مصرف‌شده و تقسیم‌بندی آن‌، چهاریک بالا (Upper Quartive) را که شامل افرادی بود که حداقل ۱۷/۵ گرم فیبر در روز مصرف می‌کردند و چهاریک پایین که کمتر‌از ۱۰/۷۵ گرم فیبر مصرف می‌نمودند، درجه‌بندی‌کرده و پیش‌از شروع کار، عواملی مانند وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی، سیگار‌کشیدن، وزن، عوامل دموگرافیک و سلامتی را  تطبیق‌داده و تنظیم‌ نمودند.

فیبر و سلامت ریه:

حتی پس‌از تنظیم داده‌ها با عوامل ذکر‌شده در بالا، ریه‌ی افرادی که رژیم‌غذایی غنی‌از فیبر داشتند نسبت به افراد پایین‌ترین چهاریک، وضعیت بهتری داشت. ۶۸/۳درصد از مصرف‌کنندگان فیبر بالا، عملکرد ریوی طبیعی و ۵۰/۱ درصد چهاریک پایینی ریه‌ی سالم داشتند. تنها ۱۴/۸درصد از مصرف‌کنندگان فیبر بالا انسداد راه‌های هوایی داشتند، در‌حالی‌که ۲۹/۸‌درصد از چارک پایینی این انسداد را نشان‌دادند. از نتایج، اینگونه برداشت می‌شود که رژیم‌غذایی سرشار از فیبر به سود ریه‌های انسان عمل‌می‌کند.

با این وجود و در دست داشتن نتایج بالا نمی‌توان ارتباطی علت و معلولی (Cause and Effect) را اثبات‌کرد و علاوه‌بر‌این، محققان داده‌ها را با‌توجه به فعالیت جسمانی تنظیم‌نکردند و قادر به ارزیابی اثر فیبر بر عملکرد ریه درطول زمان نبودند. با‌این‌حال نتایج نشان‌دادند  افرادی‌که‌فیبر‌بیشتری‌در رژیم ‌غذایی‌‌خود مصرف می‌کردند، در‌مقایسه با افرادی‌که فیبر کمتری مصرف‌می‌نمودند عملکرد ریوی بهتری داشتند.

بررسی‌های پیشین نیز ارتباط میان مصرف فیبر بیشتر و خطر کمتر ابتلا به COPD را نشان‌داده بود و مشخص‌کرده که مصرف فیبر بیشتر، با ۴۰تا۵۰ درصد کاهش مرگ‌های مرتبط با عوارض تنفسی در ارتباط است.

فیبر چگونه می‌تواند برای ریه مفید باشد؟  

اگر فیبر واقعاً محافظ ریه است، از چه عملکردی استفاده می‌کند؟ محققان معتقد هستـند که ایـن امـر حداقل تاحدودی به‌دلیل خصوصیات ضدالتـهابی(Anti-Inflammatory) اثبات‌شده‌ی فیبرغذایی است.

التهاب، زمینه‌ساز بسیاری‌از بیماری‌های ریوی بوده و کاهش این پاسخ التهابی ممکن‌است برای بهبود سلامت کلی ریه کافی باشد. اعتقاد بر‌این است که پروتئین واکنشیCRP)‌‌ C) در پاسخ التهابی اهمیت دارد و این پروتئین در بیمارانی‌که رژیم‌غذایی سرشار از فیبر دارند کاهش‌می‌یابد.

عملکرد بالقوه‌ی دیگر شامل توانایی فیبر در تغییر ساختار فلور میکروبی‌روده است. این تغییرات از بدن در برابر عفونت‌ها محافظت‌کرده و عوامل محافظ ریه از‌جمله نوتروفیل را آزاد می‌کند.

تحقیق در‌مورد سلامت ریه و تغذیه، بی‌شک به نتایج غیر‌منتظره و جالب بیشتری منجر خواهد‌شد. شواهد مربوط به فیبر و نقش محافظتی آن نیز در‌حال افزایش است. اما در‌ هر‌صورت، خوردن میوه و سبزی‌های اضافی هیچگاه به ضرر بدن تمام نمی‌شود‌.

تعداد بازدید : 950

ثبت نظر

ارسال