اسپلنومگالی و اسپلنکتومی اجتناب‌ناپذیر

شرح حال: شهریور ۱۳۸۹

ح ـ گ ۵۹ ساله به علت ابتلا به تب طولانی بیشتر از ۷ماه و اسپلنومگالی در بیمارستان بستری گردید. بیمار در عرض این مدت تحت‌نظر پزشکان مختلف و زیر بار آزمایشات متعدد و صرف هزینه زیاد بوده است.

در معاینه‌ی بالینی به جز کم‌خونی جزئی، طحال نسبتاً حجیم، اظهار ضعف و خستگی، یافته‌ی مرضی دیگری نداشت.

از بیمار دقیقاً شرح حال گرفته شد. بررسی‌های زیاد شامل CBC، پلاکتها، بیوشیمی، تست‌های مربوط به کبد، کلاژن، چندین‌بارکشت خون از نظر عفونت، هپاتیت‌مزمنHCvab, HBSag، بررسی خون محیطی و مغز استخوان، بیماری‌های همولیتیک و بیماری‌های ویروسی و انگلی انجام شد که به جز کم‌خونی خفیف Hb:11.9 گرم در دسی‌لیتر و هماتوکریت 35.5 درصد، همگی منفی و طبیعی بودند.

در سونوگرافی شکم فقط وجود طحال بزرگ گزارش شده بود.

به علت عدم دسترسی به تشخیص، تصمیم به اسیلنکتومی و بیوپسی کبد گرفته شد. گزارش پاتولوژی توأم با Immunostain عبارت بود از:

1. Spleen: High grade, Pleomorphic Malignant Iarge B-cell Lymphoma Involving Spleen and  Its hilar Lymp hnode 440gm.
2. Pleomorphic Large Cell Lymphoma in Liver
3. Bone Marrow Biopsy: Normocellular Bone Marrow 

بیمار با پروتوکل CHOP-R شش دوره (Course) درمان شد و به خاموشی کامل دست یافت. ابتدا هر ۳ماه یکبار Rituximab دریافت کرد  و سپس هر ۶ماه یکبار. اکنون در سلامتی کامل و بدون نشانه بسر می‌برد.

* یکی از جراحان نادان که در کمیته‌ی انضباطی به دلیل جراحی‌های بدون اندیکاسیون و سرقت بیمار از جراحان دیگر محاکمه می‌شد، به عنوان دفاع از خود از من ایراد می‌گرفت که چرا مریض لنفومی را اسپلنکتومی کردید؟

بحث و نتیجه:

اسپلنومگالی یک موضوع فراوان و چالش‌برانگیز است که پزشک با آن روبرو می‌باشد. بیمار مبتلا به اسپلنومگالی اغلب زیربار بررسی‌های مکرر توسط پزشکان متعدد، آزمایشات فراوان در مورد عفونت‌ها، هپاتیت، بیماری‌های همولیتیک، کلاژن، سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی و صرف هزینه‌های گزاف می‌رود.

یافته‌ی اتفاقی اسپلنومگالی منفرد در جریان معاینه‌ی بیمار با علت نامعلوم به علت استفاده از Imagingهای موجود زیاد شده. لذا چالش در طریقه‌ی رسیدن به تشخیص‌های افتراقی بزرگی طحال برای پزشک معالج افزایش یافته است.

معضل تشخیصی معمولاً بین بزرگی طحال منفرد و بزرگی طحال ثانوی به بیماری‌های کبدی یا بیماری‌های سیستمیک پنهان می‌ماند. در بین علل بزرگی طحال منفرد باید بیماری‌های لنفاوی همیشه در نظر گرفته شود که به نظر می‌آید هنوز ارزش واقعی آن کمتر مورد نظر قرار می‌گیرد.

لنفوم طحال مشخصات مختلفی چون بدون نشانه‌ی Asymptomatic بودن تا پیشرفت سریع را دارد، این‌چنین ناهمگونی در وجود طحال بزرگ مربوط است به درجه‌ی بیولوژیک مختلف در جمعیت سلول‌های لنفاوی که از کجا منشاء می‌گیرند. معذالک و با وجود این نشانه‌های کلینیکی، لابراتواری و پاتولوژی هم‌پوشانی (Overlap)دارند.

Ref: Emilio Innanilo and Claudio Tripodo. How  I Treat, Blood- 2014