شماره ۱۰۶۸

تشخیص سرطان‌پانکراس با آزمایش ادرار

دکتر عبدالعلی شمس برهان - علوم آزمایشگاهی

تشخیص سرطان‌پانکراس با آزمایش ادرار

محققان بیومارکری را در ارتباط با سرطان پانکراس در ادرار بیماران کشف کرده‌اند و این کشف مسیر را در جهت دستیابی به آزمونی کم‌هزینه و غیرتهاجمی به‌منظور تشخیص این بیماری در مراحل اولیه هموار می‌کند. آنها دریافتند که در ادرار بیماران مبتلا به سرطان‌پانکراس، سه‌پروتئین اختصاصی به‌میزان بالاتری دیده‌می‌شوند. محققان انستیتوی سرطان دانشگاه لندن اظهار می‌دارند:

«امسال، حدود‌۴۸۹۶۰ انسان در بریتانیا مبتلا به سرطان‌پانکراس تشخیص داده خواهند شد که بیش‌از ۴۰۰۰۰ تن از این بیماری فوت خواهند‌کرد.»

مانند سایر سرطان‌ها، هر‌چه سرطان‌پانکراس زودتر تشخیص داده شود، احتمال درمان موفق آن بیشتر است. اما تشخیص زودهنگام این بیماری نادر است و این بیماری در‌ بین ۸۰درصد از بیماران، در مراحل پیشرفته‌ی بیماری تشخیص داده می‌شود.

سرطان زودهنگام ‌پانکراس معمولاً نشانه‌ای ندارد و ظهور  نشانه‌ها معمولاً به‌این‌معنی است که بیماری گسترش یافته‌است. شناسه‌های سرطان‌پانکراس (درد‌شکم و پشت، کاهش‌وزن و مشکلات‌گوارشی) ممکن‌است به اشتباه به‌عنوان التهاب مزمن پانکراس تشخیص داده شود که با یکدیگر شناسه‌های مشابهی دارند. بنابراین، نیاز به آزمایش‌هایی برای تشخیص زودهنگام بیماری و تمایز آن از التهاب مزمن پانکراس کاملاً احساس می‌شود.

تشخیص سرطان‌پانکراس در مراحل اولیه با صحت و دقتی بیش‌از ۹۰ درصد:

محققان ۱۹۲‌نمونه ادرار مربوط به بیماران مبتلا به سرطان‌پانکراس و همزمان ۹۲نمونه‌ ادرار متعلق به بیماران مبتلا به التهاب مزمن پانکراس و ۸۷ نمونه ادرار متعلق به افراد سالم را ارزیابی‌کردند و جهت اطمینان و تأیید هر‌چه بیشتر نتایج به‌دست‌آمده، محققان ۱۱۷نمونه ادرار دیگر را نیز تحت‌بررسی قراردادند که به بیماران مبتلا به سایر ناراحتی‌های کبد و کیسه‌ی صفرای خوش‌خیم و بدخیم تعلق داشتند.

حدود 1500‌پروتئین در نمونه‌های ادرار تشخیص داده شد و مشخص‌گردید که سه پروتئین ازبین این پروتئین‌ها (LYVE1، REG1A و‌TFF1) در مقایسه با میزان موجود در نمونه‌ی ادرار افراد سالم در نمونه‌ی ادرار افراد مبتلا به سرطان‌پانکراس، به‌میزان قابل‌توجهی بالاتر بودند.

اما در نمونه‌ی ادرار بیماران مبتلا به التهاب مزمن پانکراس درمقایسه با نمونه‌ی ادرار بیماران مبتلا به سرطان‌پانکراس، میزان این سه پروتئین خیلی پایین‌تر بود.

با ترکیب این سه پروتئین باهدف ایجاد ترکیبی سالم و قاطع (robust panel)، محققان توانستند از روی ادرار بیماران، سرطان ‌پانکراس را در مراحل ۱ و ۲ با صحت و دقتی بیش‌از ۹۰درصد به‌درستی تشخیص دهند.

این یافته‌ها محققان را در‌جهت دستیابی به آزمونی غیرتهاجمی و کم‌هزینه به‌منظور تشخیص زودهنگام سرطان‌پانکراس یک گام جلوتر برده‌است.

این نوع آزمایش (آزمایش ادرار) در‌مقایسه با استفاده از خون، امتیازات متعددی دارد. ادرار درمقایسه با خون مایعی بی‌اثر و ساده‌تر است (inert& far less complex) و می‌توان به طور مکرر و غیرتهاجمی روی آن آزمایش‌کرد.

ترکیب این سه پروتئین‌، ترکیبی بیومارکری است که اختصاصی بودن و حساسیت خوبی دارد و کاملاً مختص هدف ذکر شده‌ می‌باشد و امید است که آزمونی ارزان و ساده براساس آن ساخته شود تا در‌عرض چند‌سال آینده در سطح بالینی استفاده گردد.

محققان علاقه‌ای خاص به اجرای آزمایش‌های بیشتر روی نمونه‌ی ادرار افرادی که در‌معرض خطر  بالای ابتلا به سرطان پانکراس قراردارند (خصوصاً نمونه‌های افرادی که در‌طی دوره‌ای ۵تا ۱۰ساله از‌بین داوطلبان جمع‌آوری شده‌اند) تا یافته‌های خود را هر‌چه بیشتر تأیید‌کنند.

با آنالیز نمونه‌ی ادرار بیمارانی‌که به‌تدریج سرطان‌پانکراس در‌آنها ایجاد شده‌است، میتوان تعیین کرد که آیا افزایش میزان این سه پروتئین شناسایی‌شده در‌طی دوره‌ی نهفتگی (latency period) این بیماری (فاصله‌ی زمانی بین ظهور تغییرات ژنتیکی که سرطان را ایجاد می‌کنند و بروز نشانه‌های بالینی سرطان) نیز دیده می‌شود یا خیر.


تعداد بازدید : 882

ثبت نظر

ارسال