راش گرمایی

تعریف:
بثورات گرمایی heat rash که به راش گرمایی و نیز عرق‌سوز prickly heat و عرق‌گزmiliaria نیز موسوم است فقط درشیرخواران دیده نمی‌شود. با وجودی که این حالت در شیرخواران شایع است ولی راش گرما ممکن است در بزرگسالان نیز به ویژه در آب و هوای داغ و مرطوب دیده شود.
وقتی مجاری عرق که بیشتر به آنها منافذ عرق گفته می‌شود، بسته شوند و عرق زیر پوست حبس شود، راش گرما ایجاد می‌گردد. نشانه‌های این حالت از تاول‌های سطحی تا برجستگی‌های قرمز عمقی متفاوت است. بعضی انواع راش گرمایی ممکن است به شدت خارش داشته باشند یا سبب احساس خارسوزه شوند.
راش‌گرما، معمولاً خود‌به‌خود از بین می‌رود. انواع شدید راش گرما ممکن‌است به مراقبت طبی نیاز داشته باشند ولی بهترین راه تسکین نشانه‌ها، خنک‌کردن پوست و پیشگیری از عرق‌کردن است.
نشانه‌ها:
در بزرگسالان معمولاً راش گرما درلایه‌های پوست و نقاطی ایجاد می‌شود که لباس سبب سایش می‌شود. درشیرخواران، راش، اصولاً درگردن، شانه‌ها و قفسه‌ی‌سینه دیده می‌شود ولی ممکن‌است در زیر بغل، انحناهای آرنج و زهار نیز دیده شود.
سه نوع عرق گز وجود دارد که برحسب محل انسداد مجاری عرق تقسیم‌بندی شده‌اند. شناسه‌ها و نشانه‌های هریک از این انواع متفاوت است.
عرق گزبلوری miliaria crystallina
خفیف‌ترین نوع راش گرمایی است که دربالاترین لایه‌ی پوست، مجاری عرق را گرفتار می‌‌کند. عرق گز بلوری با نشانه‌های زیر مشخص می‌شود:
تاول‌های روشن و پر ازمایع و برجستگی‌(پاپول papule)هایی که به آسانی پاره می‌شوند.
تاول‌هایی که درعرق گز بلوری دیده می‌شوند دارای خارش نبوده و دردناک نیستند. این نوع راش‌گرمایی معمولاً خود به خود ازبین می‌رود ولی در صورت تداوم آب وهوای داغ و مرطوب ممکن است دوباره بازگردد وبا وجودی که در نوزادان شایع است ولی در بزرگسالان نیز ممکن است به وجود آید.
عرق گز قرمز miliaria rubra
عرق گز قرمز در بخش عمقی‌تر لایه‌ی خارجی پوست (روپوست، اپیدرم) بروز می‌کند وگاهی عرق سوز نیز نامیده می‌شود. معمولاً، بزرگسالان پس ازمدتی قرار گرفتن در آب و هوای داغ و مرطوب و یا درصورت خوابیدن در بستر بیماری به عرق گز قرمز مبتلا می‌شوند. معمولاً شیرخواران درفاصله‌ی‌ هفته‌ی اول و سوم زندگی به این نوع راش گرمایی مبتلا می‌شوند. شناسه‌ها ونشانه‌های خاص این حالت عبارتند از:
ـ برجستگی‌های قرمز
ـ احساس خارش یا سوزش درمنطقه‌ی گرفتار
ـ عدم تعریق یا ترشح اندکی عرق در مناطق گرفتار (آنهیدروز anhidrosis)
گاهی کیسه‌ها یا وزیکول‌های vesicle عرق‌گز قرمز به پوستول pustula تبدیل می‌شود و دراین حالت به عرق‌گز پوستولی miliaria pustulosa نامیده می‌شود.
عرق گز عمقی miliaria profunda
یک نوع از راش گرمایی که شیوع کمتری دارد، عرق‌گز عمقی است که اساساً دربزرگسالانی دیده می‌شود که چندین‌بار دچار حمله‌های مکرر عرق‌گز قرمز شده‌اند. این نوع عرق گز در درم، یعنی لایه‌ی عمقی‌تر پوست دیده می‌شود و به سرعت بعد ازنرمش یا هر نوع فعالیتی پدید می‌آید که سبب عرق کردن شود. شناسه‌ها و نشانه‌های این نوع عرق‌گز عبارتند  از:
ـ ضایعات سفت و به‌رنگ گوشت که شبیه برجستگی‌غازی است.
ـ فقدان تعریق که ممکن‌است به پیدایش نشانه‌های واماندگی گرمایی مانند سرگیجه، تهوع و نبض‌تند منتهی شود.
علل:
وقتی بعضی ازمجاری عرق مسدود می‌شوند، راش‌گرمایی به وجود می‌آید. دراین حالت به جای تبخیر، عرق درون پوست حبس شده و سبب ایجاد التهاب و بثورات می‌گردد.
همیشه هم روشن نیست که چرا مجاری عرق مسدود می‌شوند ولی به نظر می‌رسد بعضی عوامل دراین زمینه نقش دارند ازجمله:
مجاری عرق نارس. ازآنجا که مجاری عرق نوزاد به طور کامل رشد نکرده‌اند، ممکن است به آسانی پاره شوند و عرق زیر پوست حبس شود. این حالت معمولاً درآب وهوای داغ به وقوع می‌پیوندد ولی ممکن است هر بار که به شیرخوار لباس بسیارگرم پوشانده باشند نیز بروزکند. نوزادانی که تب بالا دارند یا درانکوباتور به‌سر می‌برند نیز ممکن است دچار انسداد مجاری عرق شوند.
آب وهوای حاره. آب‌و‌هوای داغ و مرطوب به‌خصوص به پیدایش عرق‌گز می‌انجامد.
فعالیت جسمی. نرمش شدید، کارسخت یا هر‌نوع فعالیتی که سبب تعریف شدید گردد ممکن‌است به بروز راش گرمایی منتهی شود.
 لباس. درصورتی که مدام از لباس‌هایی استفاده شود که ازتعریق و تبخیر طبیعی جلوگیری می‌کنند راش‌گرمایی پدید می‌آید.
داروها. بعضی داروهای تجویز شده ممکن‌است سبب افزایش کرده‌ی غده‌ی عرق شده و در پیدایش راش‌گرمایــی سهیـم باشند ازجــمله کلونیدین
Catapres, Duraclon) Clonidine)، بتابلوکرها و داروهای مشتق از تریاک.
گرم‌کردن بیش‌ازحد. به‌طور کلی گرم‌کردن بیش‌ازحد، خود را بیش‌ازحد پوشاندن درزمستان، خوابیدن زیر پتوی برقی ممکن‌است به‌پیدایش راش‌گرمایی منتهی شود.
درافرادی که به مدت‌طولانی روی تخت بیمارستان بستری هستند و به‌ویژه درصورتی که تب داشته باشند نیز ممکن‌است راش‌گرمایی پدید آید.
 عوامل خطرساز:
 عواملی که سبب مستعد‌شدن  به راش‌گرمایی می‌شوند عبارتند از:
سن. اگرچه ممکن‌است راش‌گرمایی درهرکسی دیده شود ولی نوزادان نسبت به این حالت بسیار حساسند.
آب وهوای حاره. افرادی که درمناطق حاره زندگی می‌کنند بیش از افراد مناطق معتدل به راش‌گرمایی متبلا می‌شوند.
فعالیت جسمی. هر عاملی که سبب عرق کردن شدید شود به‌ویژه اگر از لباس جاذب رطوبت استفاده نشده باشد سبب شعله‌وری راش‌گرمایی خواهد شد.
عوارض:
راش‌گرمایی معمولاً بدون مشکلی ترمیم می‌شود ولی گاهی عوارضی بروز می‌کند ازجمله:
عفونت. گاهی راش‌گرمایی به باکتری‌ها‌ آلوده شده و سبب ایجاد پوستول‌های ملتهب و خارش‌دار می‌گردد. این حالت درکودکانی بروز می‌کند که به آنها پوشک بسته می‌شود ولی این مورد را نباید با راش‌پوشک اشتباه گرفت. راش‌پوشک در نتیجه‌ی‌ آغالش پوست لطیف نوزاد پدید می‌آید و به انسداد مجاری عرق ربطی ندارد.
واماندگی ناشی از گرما. درهوای داغ، افراد دچار  عرق‌گز عمقی درمعرض خطر فرسودگی یـا وامانــدگی نـــاشــی‌از گــرما heat exhaustion هستند، زیرا مجاری عرق مسدود است. واماندگی ناشی‌از گرما ممکن‌است سبب پایین افتادن فشارخون، سرگیجه، تهوع، سردرد و نبض سریع  شود. واماندگی ناشی از گرما درصورتی که درمان نشود، ممــکن‌است به گرمــازدگی heat stroke منتهی شود که حالتی تهدید‌کننده به شمار می‌رود.
آزمون‌ها و تشخیص:
برای تشخیص راش‌گرمایی آزمایش ‌لازم نیست، پزشک می‌تواند با‌معاینه‌ی ضایعات، بیماری را تشخیص دهد.
روش‌های درمان وداروها:
کاهش تعریق:
بهترین روش‌درمان هر نوع راش‌گرمایی کاستن از میزان تعریق با قرارگرفتن در ساختمان‌هایی است که ایرکاندیشن دارند و درصورتی‌که این کار امکانپذیر نباشد، استفاده ازپنکه برای به حرکت درآوردن هوا، پوشیدن لباس‌های سبک از جنسی که برای نفس‌کشیدن دارای منفذ باشد و محدود کردن فعالیت جسمانی است. وقتی پوست خنک باشد، راش‌گرمایی به سرعت ازبین می‌رود.
درمان‌های توپیکال:
ممکن‌است در انواع شدیدتر راش‌گرمایی برای تسکین ناراحتی و پیشگیری از بروز عوارض به درمان‌های مالیدنی موضعی topical نیاز باشد. داروهای توپیکال مورداستفاده عبارتند از:
لوسیون کالامین برای تسکین خارش.
لانولین انیدر که به پیشگیری از انسداد مجرا کمک‌کرده و ساخته‌شدن ضایعات جدید را متوقف می‌سازد.
استروئید‌های توپیکال درشدیدترین موارد.
شیــوه ‌زندگی و تــدبیرهای خانگی:
درآب و هوای داغ، از لباس‌های گشاد وسبک‌وزن استفاده شود که رطوبت پوست را جذب می‌کنند تا حد امکان باید درساختمان‌هایی جا گرفت که ایرکاندیشن دارند.
بعداز حمام‌کردن، به‌جای خشک‌کردن بدن با حوله، پوست در هوا خشک شود.
ازلوسیون کالامین یا کمپرس‌های خنک برای آرام کردن پوست خارش‌دار و  برآغالیده استفاده شود.
ازمصرف کرم‌ها و پمادهایی پرهیز شود که ممکن است بیشتر سبب انسداد منافذ می‌گردند.
پیشگیری:
برای کمک به پیشگیری از راش‌گرمایی باید موارد زیر رعایت شود:
درتابستان، از لباس نخی سبک  وزن و نرم استفاده شود. همچنین از لباس زیاد پوشیدن پرهیز شود کودکان نیز باید به‌همان میزان لباس بزرگتر‌‌ها لباس پوشانده شود تا راحت باشند.
ازپوشیدن لباس‌های چسبان پرهیز شود زیرا ممکن‌است سبب آغالش پوست حساس گردند.
وقتی هوا گرم است باید در سایه‌یا ساختمان دارای ایرکاندیشن ماند یا درفاصله‌یی مطمئن برای به گردش درآمدن هوا ازپنکه استفاده نمود.
خنک نگاه داشتن محل خواب و خوب تهویه شدن آن.
حمام‌کردن درآب خنک با صابونی که خشک‌کننده نباشد و صابون ‌دارای رنگ و رایحه نباشد.
پرهیز از مصرف کرم یا پماد. استفاده  از کرم‌ها و پمادها از بروز راش‌گرمایی جلوگیری نمی‌کند و ممکـن‌اســت سبـب انســـداد منفذها شود.