شماره ۹۷۰
دکتر فروغ موسوی - داروساز
یک داروی مؤثر در استئوپوروز به نام bazedoxifene که در اروپا مورد تائید قرار گرفته است سبب توقف رشد یاختههای سرطان پستان، از جمله انواع سرطانهای مقاوم نسبت به داروهای رایج میشود. پژوهشگران انستیتوسرطان دانشگاه دوک، نتایج بررسی خود در این مورد را به اجلاس سالانهی انجمن آندوکرین آمریکا در سانفرانسیسکوی کالیفرنیا عرضه داشتند (15ژوئن2013).
طبق توضیح محققان، استفاده از بازدوکسیفن نه تنها استروژن را بلوک میکند تا برای رشد یاختهی سرطان پستان، سوختی در دسترس نباشد، بلکه سبب میشود گیرندهی استروژن نیز از بین برود.
نتایج بررسیهای انجام شده حاکی از آن است که بازدوکسیفن به گیرندهی استروژن پیوند شده و در فعالیت آن تداخل ایجاد میکند ولی نکتهی شگفتیبرانگیز آن است که محققان متوجه شدهاند این دارو پس از پیوند با گیرنده، سبب تجزیهی گیرنده میشود تا از شرش رها شود.
درکشتهای یاخته و بررسیهای حیوانی، پژوهشگران کشف کردهاند که بازدوکسیفن:
• رشد را در یاختههای وابسته به استروژن متوقف میکند.
• رشد یاختههایی را مهار میکند که نسبت به تاموکسیفن و یا مهارکنندههای آروماتاز مقاوم شدهاند، یعنی دو داروئی که بهطور رایج برای پیشگیری و درمان سرطان پستان وابسته به استروژن به کار میروند.
دردرمان کنونی بیمارانی که یاختههای سرطان پستانشان مقاوم شدهاست، از تجویز عوامل بسیار توکسیک شیمیدرمانی استفاده میشود که دارای عوارض جانبی قابلتوجه هستند .
بازدوکسیفن، یک قرص خوراکی است و در دسته داروهای موسوم به SERM (مدولاتورهای اختصاصی گیرندهی استروژن) قرارمیگیرد. این داروها، در بعضی بافتها از استروژن تقلید میکنند، حال آنکه درسایر بافتها، همزمان، تأثیر استروژن را بلوک مینمایند. تاموکسیفن نیز از گروه داروهای SERM است. اما، بازدوکسیفن دارای بعضی از خواص SERD (تجزیهکنندههای گزینشی گیرندهی استروژن) نیز هست. داروهای SERD، گیرندههای استروژن را هدف گرفته و تخریب میکند. اما تاموکسیفن قادر به انجام این کار نیست.
از آنجا که این دارو گیرندهی استروژنی را بهعنوان هدف، با تجزیه از بین میبرد، کمتر احتمال دارد در یاختهی سرطانی مکانیسم مقاومت ایجاد شود زیرا هدف از بین رفته است. بسیاری از دانشمندان گمان میکردند به محض مقاوم شدن یاختههای سرطان پستان نسبت به تاموکسیفن، این یاختهها نسبت به SERDها نیز مقاوم میشوند. اما حتی پس از پیدایش مقاومت نسبت به تاموکسیفن مشخص شده است گیرندهی استروژن باز هم هدف خوبی است.
این دانشمندان انواع وسیعی از یاختههای سرطان پستان را آزمودهاند از جمله یاختههایی که نسبت به تاموکسیفن حساسند ولی نسبت به Lapatinib مقاوم هستند. داروی اخیر در درمان سرطان پیشرفتهی پستان مورد استفاده است که دارای تومورهایی با ژن موتاسیون یافتهی HER2 هستند. نتایج بررسیهای پیشین نشانداد که این یاختهها پیامرسانی استروژن را دوباره فعال میکنند و به این ترتیب مقاومت به دارو ایجاد میشود. استفاده از بازدوکسیفن سبـب مهار رشـــد این یاختــهها نیـز میشــود.
بازدوکسیفن در بافت استخوانی شبیه استروژن عمل میکند و به این ترتیب، استخوان را در برابر تخریب حفظ مینماید. از آنجا که بازدوکسیفن داروی تائید شدهی FDA است، یعنی که کارآزمائیهای تاثیربخشی و امنیت استفاده در استئوپوروز روی آن انجام شده و میتوان از آن بهعنوان گزینهای در خانمهای دچار سرطان پیشرفتهی پستان استفاده کرد که به سایر گزینههای درمانی عکسالعمل نشان ندادهاند.
بازدوکسیفن توسط کمیسیون اروپا در آوریل2009 با نام تجارتی Conbriza برای درمان استئوپوروز پس از یائسگی در خانمهایی مورد تائیـــد قـــرار گرفتـــهاست که دارای خطـــر شکستـگــی افزایشیافته هستند.
عارضهی جانبی اصلی درمان با بازدوکسیفن گرگرفتگی بودهاست.
ثبت نظر