درصورت وجود بیماری قلبی، خانم‌باردار، دردوران بارداری به مراقبت اختصاصی نیازدارد. دراین مقاله، آگاهی‌های لازم درمورد بیماری‌های قلب در دوران بارداری آمده است.
چگونگی تأثیر بارداری برقلب
بارداری برقلب و دستگاه گردش خون فشار می‌آورد. دردوران بارداری، برای تغذیه‌ی کودک درحال رشد، حجم‌خون به میزان30 تا50 درصد افزایش می‌یابد. مقدارخونی که قلب در هردقیقه تلمبه می‌زند نیز به‌میزان30تا50 درصد افزایش پیدا می‌کند. این تغییرات سبب می‌شود قلب، سخت‌تر و یا فشار بیشتر کارکند.
البته زایمان و ولادت کودک نیز بر بارکاری قلب فشارمی‌آورد. درطول زایمان، به خصوص وقتی که نوزاد به جلو فشرده می‌شود، درجریان خون و فشارخون، تغییرات ناگهانی بروز می‌کند. زمانی که نوزاد به دنیا می‌آید، کم شدن میزان خونی که به رحم می‌رسد نیز برقلب فشارمی‌آورد.
چه‌‌خطراتی ممکن اســت بروز کنـد؟
خطرهای ناشی از وجود بیماری‌زمینه‌یی قلب در دوران بارداری به ماهیت و وخامت بیماری بستگی دارد. به عنوان مثال:
مسایل مربوط به ضرب آهنگ (ریتم) قلب. در دوران بارداری، وجود ناهنجاری‌های جزئی درضرب آهنگ قلب شایع است. این ناهنــجــاری‌ها ، معمـولاً سبب نگرانی نمی‌شوند.
مسایل مربوط به دریچه‌های قلب. درصورت وجود دریچه‌ی مصنوعی یا درنتیجه‌ی ناهنجاری ساختمانی یا وجود جوشگاه درقلب یا دریچه‌ها، ممکن است خطر بروز عوارض در دوران بارداری افزایش یابد. درصورتی که دریچه‌ها به درستی کار نکنند، ممکن‌است خانم باردار نتواند افزایش جریان خون دوران بارداری را تحمل نماید. افزون بر این، دریچه‌های مصنوعی یا غیرطبیعی، احتمال بروز آندوکاردیت endocarditis را افزایش می‌دهند. این عفونت بالقوه تهدیدکننده است و آستر درون قلب و دریچـــه‌ها را مبتلا می‌کند.
دریچه‌های مصنوعی و مکانیکی قلب، به علت نیاز به تطبیق مصرف رقیق کننده‌های خون و احتمال بروز لخته دردریچه‌ها، در دوران بارداری خطر بالقوه تهدیـــد کننــده‌یـی به‌شمار می‌آیند.
نارسایی احتقانی قلب. با افزایش حجم خون، ممکن است نارسایی احتقانی قلب congestive heart failure بدتر شود.
نقص مادرزادی قلب. درصورتی که مادر باردار دارای نقص مادرزادی قلب باشد، نوزاد نیزدرمعرض خطر بیشتر نقص مادرزادی قلب خواهد بود و نیز ممکن است احتمال بروز زایمان پیش ازموعد مقرر نیز موجود باشد.
آیا‌بعضی‌از‌بیماری‌‌های‌قلب سبب‌بروز عوارض بیشتر می‌شوند؟
بعضی از بیماری‌های قلب، ازجمله مشکلات دریچه‌ی‌میترال یا آئورت ممکن است برای مادر یا نوزاد، خطرات تهدید کننده‌یی ایجاد نمایند. برحسب شرایط، ممکن است بعضی ازبیماری‌های قلب پیش ازاقدام به آبستنی به درمان اساسی مانند جراحی قلب نیاز داشته باشند. خطر بارداری درخــــانــم‌های دچار نشـانگـان آیزنمنگــر Eisenmenger’s syndrome (یک بیماری نادرمادرزادی) یا هپیرتانسیون ریوی (با فشارخون بالایی مشخص می‌شود که برسرخ‌رگ‌های ریه و قسـمت راست قلـب تأثیـر می‌گـــذارد) آنچـنـــان بالا است که توصـیــــه بـه باردار شدن نمی‌شود.
نکاتی در مورد داروها
هرنوع دارویی که در دوران بارداری مورداستفاده قرارمی‌گیرد ممکن است بر نوزاد تأثیر گذارد. اما غالباً منافع استفاده از این داروها به مضار آن می‌چربد. درصورت نیاز به دارو برای کنترل بیماری‌قلب، پزشک، مطمئن‌ترین دارو با مناسب‌ترین مقدارخوراک را تجویز خواهد نمود. این داروها را باید، درست به مقدار تجویزشده مورد استفاده قرارداد. مصرف دارو را نباید قطع کرد یا به میــل خــود کــم یـا زیـاد نمود.
پیش‌نیاز آماده شدن برای بارداری
پیش از برنامه‌ریزی برای بارداری، باید با متخصص قلب و متخصص زنان ملاقات کرد. همچنین باید با سایر اعضای گروه مراقبت از سلامت مانند پزشک خانواده دیدار داشت. این تیم طبی چگونگی تدبیر بیماری قلب را ارزیابی کرده و هر نوع تغییر درمان را که پیش از شروع بارداری لازم است درنظر خواهد گرفت.
بعضی‌از داروهایی که بیشتر برای درمان بیماری‌های قلب مورد استفاده‌اند در دوران بارداری تجویز نمی‌شوند. برحسب شرایط ممکن است پزشک مقدار خوراک دارو را با وضع موجود تطبیق داده و یا جانشینی برای دارو انتخاب کرده و خطرات مربوط به آن را توضیح دهد.
از ویزیت‌های پره‌ناتال، چه انتظاراتی باید داشت؟
دردوران بارداری ، غالباً به پزشک رجوع خواهد شد. احتمالاً در هرمراجعه، وزن و فشار خون بررسی می‌شود و ممکن است بارها آزمایش خون وادرار انجام گردد. برای ارزیابی کارکرد قلب ممکن است، پزشک از آزمون‌های مختلفی استفاده نماید ازجمله:
ـ اکوکاردیوگرام که از امواج صوت برای تولید تصویر‌قلب استفاده می‌شود.
ـ الکتروکاردیوگرام که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند.
چگونه باید از سلامت نوزاد اطمینان یافت؟
درتمام دوران بارداری، پزشک از نزدیک رشد نوزاد را زیر نظر قرارخواهد داد. می‌توان برای پیشگیری رشد کودک از معاینات معمولی سونوگرافی استفاده کرد و با برای تشخیص هرنوع ناهنجاری قلب جنین از سونوگرافی تخصصی استفاده نمود. ممکن است نوزاد پس از تولد نیز به پایش و درمان نیاز داشته باشد.
برای پیشگیری از عوارض چه بایدکرد؟
بهترین راه مراقبت از نوزاد آن است که خانم‌باردار ازخود مراقبت نماید. به عنوان مثال:
انجام منظم ملاقات‌های پره‌ناتال. در تمام دوران بارداری باید به طور منظم با پزشک ملاقات کرد.
مصرف داروها طبق دستور. پزشک مطمئن‌ترین دارو را با مناسب‌ترین مقدار خوراک تجویز خواهد نمود.
استراحت کامل. خانم باردار اگر بتواند باید روزها را مدتی چرت زده و از انجام فعالیت‌های شدید جسمانی پرهیز کند. در بعضی موارد ممکن است به خانم‌باردار توصیه شود در بستر استراحت نماید.
پایش وزن. افزایش متناسب وزن در خانم‌باردار سبب رشد ونمو نوزاد خواهد شد ولی افزایش بیش‌از اندازه‌ی وزن سبب وارد آمدن فشار بیشتر برقلب مادر خواهد گردید.
تدبیر اضطراب. درمورد پیشرفت بارداری باید سوال کرد. انتظاراتی را که از زایمان و ولادت می‌رود باید مشخص کرد. دانستن آنچه که درحال اتفاق افتادن است به خانم باردارکمــک خــواهد کرد تـا آرام‌تر باشد.
شناخت محدودیت‌ها. از استعمال دخانیات و مصرف الکل و داروهای غیر قانونی باید پرهیز کرد.
چه شناسه یا نشانه‌هایی را باید به پزشک گزارش کرد؟
درصورت وجود هرشناسه‌یا نشانه‌ی نگران‌کننده، باید با پزشک تماس گرفت. به خصوص:
ـ دشواری تنفس
ـ ازحال رفتن
ـ تپش قلب، سریع شدن سرعت
قلب یا نبض نامنظم
ـ درد قفسه‌ی‌‌سینه
ـ سرفه خونی یا سرفه شبانه
مسایــل‌‌مربـوط‌به‌زایمان‌و ولادت
ممکن است پزشک توصیه کند خانم‌باردار دربیمارستانی زایمان کند که دارای تجهیزات تخصصی بارداری پرخطراست. درصورتی که درمورد قلب یا گردش خون خانم باردار نگرانی وجود داشته باشد یا به وجود بعضی تخصص‌ها در سیر زایمان نیاز باشد، ممکن است پزشک برای القای زایمان برنامه‌ریزی نماید.
درطول زایمان، ممکن است نیاز به پایش با تجهیزات تخصصی باشد. به عنوان مثال ممکن است یک کاتتر در ورید یا سرخ‌رگ بگذارند تا اطلاعات مشروح درمورد کرده‌ی قلب به دست آید. با انجام اکوکاردیوگرافی، پزشک می‌تواند درمورد قلب اطلاعات اضافی به دست آورد. همچنین ممکن است پزشک، انقباضات و سرعت قلب کودک را به طور دائمی پایش کند. به جای خوابیدن به پشت، ممکن است ازبیمار خواسته شود به پهلو بخوابد و یک پا را جمع کرده و زانو را به طرف سینه بکشد.
برای کاهش فشار بردستگاه تنفس، ممکن است پزشک برای کاهش درد توصیه به انجام بی‌حسی اپیدورال نماید. اما اگر زایمان از راه طبیعی انجام شود ممکن است پزشک زمان زور زدن مادر را کاهش دهد. گاهی بهتر است زایمان به کمک فورسپس یا واکوئوم انجام گردد. درصورتی که خانم باردار درمعرض خطر آندوکاردیت باشد، ممکن است درست پیش از ولادت و پس از آن درمان با آنتی بیوتیک آغاز شود.
به علت وجود بیماری قلب، معمولاً نیازی به سزارین نیست. اگر مادر به مشکل مامایی دچارشود که به سزارین نیاز داشته باشد، باید احتیـــاطات تخصصـــی برای پایش کرده‌ی قلــب در زمان ولادت رعایت شود.
آیا می‌توان به نوزاد شیرداد؟
بسیاری از خانم‌های دچار بیماری‌های قلب، حتی آن دسته که از دارو استفاده می‌کنند، تشویق می‌شوند به نوزاد شیر بدهند. باید در این حالت به کمک پزشک، قبل‌از شیردادن، تطبیق درمانی انجام شود، گاهی داروی جانشین توصیه می‌شود. اگر مادر دچار بیماری مادرزادی قلب باشد، ممکن است تغذیه با شیر مادر به پیشگیری از ماستیت ناشی از باکتریمی کم خطر محدود شود. زیرا این بیماری ممکن است به عفونت بالقوه تهدید کننده‌ی آستر قلب و دریچه‌های آن (آندوکاردیت) منجر شود.
ثبت نظر