شماره ۹۸۸

دیدار با جراح پیش‌از بیهوشی

دکترمحمد مهدی حفیظی - جراح

دیدار جراح قبل از بیهوش‌شدن بیمار و عمل‌جراحی به دو‌علت حائز اهمیت است:

1ـ از لحاظ آرامش‌روحی
2ـ رؤیت بیمار، پرسش و بررسی مجدد ازبیماری او
دیدار قبل‌از بیهوشی و عمل‌جراحی موضوعی است که شاید در ظاهر ساده و کم اهمیت جلوه کند ولی وقتی قبول کنیم یکی از شرایط بهبود و مراجعه‌ی بیمار به جراح مورد اعتماد است، این دیدار می‌تواند اطمینان خاطر و آرامش روحی بیشتر را باعث شود. این دیدار هرچند کوتاه که قبل‌از بیهوش‌شدن انجام می‌شود، می‌تواند به اصطلاح قوت قلب بیشتر به بیمار بدهد ولبخند و آرامش و اعتماد‌به‌نفس جراح در روحیه‌ی مضطرب و نگران مؤثر بوده و بیمار به عاقبت جراحی اطمینان بیشتری پیدا خواهد کرد. این دیدار به منزله‌ی داروی آرام‌بخش می‌باشد که می‌تواند برفشارخون و نبض افزایش یافته تأثیر‌گذار باشد. این دیدار قبل‌از عمل ممکن‌است دراتاق بیمار و یا  در اتاق عمل قبل از بیهوش‌شدن بیمار صورت گیرد و نباید به این اکتفا شود که قبلاً جراح بیمار را ویزیت کرده است گاهی ناظر هستم که جراح تلفنی اطلاع می‌دهد که من در راه هستم می‌توانید بیمار را به اتاق عمل ببرید، مقدمات کار را فراهم و حتی بیهوش کنید من بعداً می‌رسم.
آیا هیچگاه فکر کرده‌اید با این روش بر فکر و درون بیمار چه می‌گذرد؟ عدم دیدار جراح زمینه‌یی می‌شود تا چنانچه عارضه‌یی رخ دهد بیمار ادعا کند جراح خود را ندیده است و بهانه‌یی برای طرح شکایت شود.
پرونده‌یی در نظام‌پزشکی درمورد شکایتی ازجراح مطرح شد که شاکی ادعا می‌کرد به درمانگاهی مراجعه کردم واحتیاج به عمل‌جراحی داشتم، مستقیماً مرا به اتاق عمل بردند و بیهوش کردند بدون  اینکه جراح خود را ملاقات کنم، مورد عمل‌جراحی قرارگرفتم، بیمار بعد‌از عمل دچار  عارضه شده بود. عارضه یک بُعد شکایت بود ولی بُعد دیگر شکایت عدم‌دیدار جراح بود که چرا مرا معاینه نکرده و راجع به بیماری و نوع عمل، هیچگونه گفتگویی صورت نگرفته است.
شاید بعضی همکاران فکر کنند این دیدار لازم نیست زیرا که قبلاً بیمار را ویزیت کرده‌اند یا همکاری او را معاینه و تشخیص داده و ارجاع داده است. ممکن‌است این ویزیت چند روز قبل صورت گرفته باشد، به‌نظر اینجانب چه بیمار چند روز قبل معاینه شده باشد یا یکی دو هفته قبل، در‌هر‌صورت دیدار  موقع عمل وگفتگوی مجدد حتماً خیلی مفید خواهد بود و ممکن‌است از شکایات بکاهد. به‌تجربه ثابت شده‌است، موضوعی که باعث شکایت می‌شود همیشه عارضه نیست و دراکثر موارد نحوه‌ی برخورد جراح و نحوه‌ی توضیح جراح با بیماری است که هرچقدر این برخورد و گفتگو با صحبت‌ و دلسوزی همراه باشد به همان اندازه‌ ازمیزان شکایت‌ها و حتی عوارض کاسته می‌شود.
درجایی خواندم بیمار معمولاً ازعارضه شکایت نمی‌‌کند، بلکه از اینکه آزرده شده است شکایت می‌کند، تاچه اندازه این بیان درست است بر‌می‌گردد به تجاربی که همکاران در دوران طبابت خود داشته‌اند.
فواید دیگر دیدار و معاینه مجدد، به‌خصوص وقتی که مدتی از آن گذشته باشد به‌دلایل زیر  ضروری است:
ـ ممکن‌است بیماری یا عارضه‌ی بیمار درعرض مدتی‌که بیمار دیده نشده‌است تغییر وضع داده و مثلاً توده‌یی که درگردن بوده، درمعاینه‌ی مجدد از‌آن وجود نداشته باشد (مثلاً عارضه‌ی عفونی یا کیست) و یا عارضه آنورکتال که به‌‌نظر هموروئید یا فیسور بوده، برطرف شده باشد. یا جراح محل عارضه را فراموش کرده باشد(فتق طرف راست با چپ اشتباه شود).
ـ آیا در هنگامی که بیمار بیهوش است و در‌پرونده به‌طور دقیق منعکس‌ نشده‌است می‌توان سوال کرد که عارضه‌ی فتق درکدام طرف می‌باشد؟
بنابراین توصیه اینجانب پس‌از سالها تجربه چنین است:
1ـ حتماً قبل از بیهوش‌شدن بیمار و عمل‌جراحی، یک‌بار دیگر بیمار و محل عارضه‌ی او را سوال کنید.
2ـ نگاهی مجدد به شرح‌حال بیمار نمائید چند دقیقه صرف وقت ارزش این را دارد تا از اتلاف وقت‌های طولانی جهت پاسخگویی و شکایت بکاهد.
3ـ آیا بیمار همان بیماریست که قبلاً دیده‌ایم و تصمیم‌به عمل جراحی گرفته‌ایم. نکند بیمار دیگری را آورده‌اند؟
4ـ درگزارش‌های موارد زیادی از اشتباهات راجع به‌محل عارضه ذکر شده است. عمل جراحی مفصل ران راست سالم به‌جای پای چپ و حتی قطع عضو، به طوراستثنا وحتی بالاتر، اشتباه در دو بیمار مشابه یا دو بیماری متفاوت: یکی بابت عمل لوزه بستری شده بود و دیگری جهت عمل اکتوپی بیضه، به‌اشتباه آنکه اکتوپی داشت لوزه‌اش عمل شد. بعد‌از این عمل اشتباه، داد‌و‌فریاد بلند شد وهیچ استدلالی نتوانست اطرافیان بیمار را قانع کند.
5ـ درنظرداشته باشید ضایعه‌یی که مدتی قبل معاینه کرده‌اید ثابت نمی‌ماند. ممکن است کوچک یا برطرف و یا تغییر  محل داده باشد. توده‌ی‌پستانی که فکر کرده‌اید در نیمه‌ی‌فوقانی پستان بوده است به نیمه‌ی‌تحتانی مهاجرت کرده باشد. لازم‌است مجدداً از بیمار بخواهید محل را نشان دهد. آنوقت می‌توانید علامت‌گذاری کنید (علامت‌گذاری توده‌ها توسط رادیولوگ یا خود جراح دربسیاری از موارد راهگشا می‌باشد و از اتلاف وقت جلوگیری می‌کند) حتی ممکن‌است معاینه‌ی مجدد، شما را از انجام عمل‌جراحی منصرف کند و عمل‌جراحی را منوط به اقدامات بعدی و تصویرنگاری مجدد بدانید. دراین حالات چنانچه به بیمار توضیح بیشتر و قانع کننده بدهید خیلی بهتر از آن است که عمل جراحی بدون اندیکاسیون انجام دهید و عواقب نامنتظره‌ی آن را به‌جان خریدار شوید.
البته درخیلی از اتاقهای عمل معیارهایی جهت جلوگیری از اشتباه محل عارضه وجود دارد ولی این دلیل نمی‌شود که خود جراح آن را کنترل ننماید.

 

 

تعداد بازدید : 1352

ثبت نظر

ارسال