شماره ۹۶۴

سرطان‌های پیشرفته و HER2

دکترفرشاد مهدوی - جراح

ازپیش مشخص بود که ژن بیش فعال فاکتور رشد HER2 درسرطان‌های پستان ومعده ظاهر می‌شود. اکنون طی یک بررسی‌جدید یافتن موتاسیون‌ها و سایر ناهنــجاری‌های این ژن در 14سرطان پیشرفته‌ی مختلـف گـزارش شـده‌اسـت.
نتایج این بررسی توسط محققان دانشگاه توماس جفرسون انجام و در اجلاس سالانه‌ی انجمن انکولوژی بالینی در شیکاگو مطرح شده است.
ژن‌گیــرنده‌ی2 فاکتــوررشد اپیـــــــدرمال انـــســان (HER2)ا human epidermal growth factor  receptor2 پروتئینی را کدبندی می‌‌کند که رشد یاخته‌های سرطانی را تدارک می‌بیند. درقریب به 1 مورد از هر 5 مورد سرطان پستان،بروز یک موتاسیون در ژن سبب می‌شود یاخته‌های سرطانی مقدار زیادی پروتئین HER2 تولید کنند. همین پروتئین و مقدار بالاتر پروتئین که حاصل می‌شود دربسیاری از انواع سرطان‌دیده می‌شود.
نتایج بررسی‌حاکی از آن است که امکان  دارد چندین نوع اختلال ژن وجود داشته باشد که دارای این نتیجه باشند: یعنی نه تنها موتاسیون شناخته شده بلکه همچنین سایر ناهنجاری‌ها ازجمله تقویت amplification، جانشینیsubtitution  و ترانس لوکاسیون‌ها translocation.
سرطان،  بیماری اختلال ژنی است
سرطان، اساساً عبارت از بیماری بی‌کفایتی تنظیم رشد بافت است. به این معنی که وقتی ژن‌های تنظیم‌کننده‌ی رشد طبیعی یاخته به هرطریق دچار اختلال می‌شود، یاخته سرطانی می‌گردد.
هربار که یاخته‌یی تقسیم می‌شود، مقدار عظیمی از داده‌های موجود در ماده‌ی ژنتیک آن تکثیر می‌شود. وقتی این حالت اتفاق می‌افتد، احتمال آن هست که خطاهایی (موتاسیون) بروز کند. یاخته‌ها دارای مکانیسم‌‌های پیچیده‌یی برای پیشگیری و اصلاح این خطاها هستند و حتی اگر یاخته‌ی معیوب زنده بماند، یک جریان دیگر وجود دارد و آن خودکشی یاخته یا آپوپتوز apoptosis است که بدن برای مقابله با یاخته‌های حرامزاده به کار می‌گیرد.
اما اگر تمامی‌کنترل این خطاها با شکست روبه رو شود، آن وقت است که موتاسیون واختلال زنده می‌ماند و به یاخته‌های دختر منتقل شده وتخم تومور کاشته می‌شود.
وقتی بخش بزرگی از ماده‌ی ژنتیک حذف می‌شود یا بخش اضافی به آن افزوده می‌گردد، موتاسیون به مقیاس وسیع بروز می‌کند. تقویت به زمانی گفته می‌شود که یک یاخته رونوشت‌های  بسیاری از ماده‌ی ژنتیک را کسب می‌کند که معمولاً حاوی‌ژن‌هایی است که می‌دانیم سبب ایجاد سرطان می‌شوند. ترانسلوکاسیون زمانی است که دو منطقه‌ی جداگانه به هم جوش می‌خورند.
موتاسیون‌های درمقیاس کوچک مانند جانشینی‌های نقطه‌یی، حذف و ورود ازجمله اختلالات واحد‌های ساختمانی DNA به شمار می‌روند به عنوان مثال، جانشینی، موتاسیونی است که طی آن دو حرف ازکد DNA  جا به جا می‌شوند مثل جابه جایی دوحرف در تهجی یک کلمه.
موتاسیون‌های درمقیاس کوچک معمولاً بر تجلی ژن تأثیر گذاشته و عملکرد یا ثبات پروتئینی را دچار اختلال می‌کنند که برای آن کدبندی شده است.
راه‌های دیگری نیز برای تغییر ژن وایجاد یاخته‌های سرطانی وجود دارد مانند وقتی که ویروس پاره‌هایی از DNA خود را به زور وارد ماده‌ی‌ژنتیک یاخته‌ی میزبان کرده وسبب روشن شدن ژن‌های سرطان می‌گردد.
دراین بررسی جدید بیش از 2000 تومور مورد ارزیابی قرارگرفته و مشخص شده است بی‌نظمی های ژن HER2 در 14 تومور مختلف جامد پیشرفته وجود دارد.
هرگز کسی فکر نمی‌کرد که در HER2 دربسیاری از این تومورهای جامد تا این حد اختلالات متنوع ژنومیک وجود داشته باشد. اما این یافته هم ازنظر بالینی و هم ازنظر علمی خبر خوبی است وبه این معنا است که Herceptin و سایر درمان‌های سرطان ضدHER2  که مورد استفاده‌ی بالینی دارند به بیمارانی که دچار بعضی ازاین تومورها هستند کمک می‌کند.

تعداد بازدید : 2301

ثبت نظر

ارسال