شماره ۹۹۴

بازبینی استئوآرتریت(۲) (بخش پایانی)

دکترسیروس ملک‌پور - ارتوپد

داروها:

با استفاده از انواع مختلف دارو، می‌توان نشانه‌های استئوآرتریت را تسکین داد. از جمله:
• استامینوفن.استامینوفن سبب تسکین درد می‌شود‌‌‌‌‌ ولی‌ از میزان التهاب نمی‌کاهد. ثابت شده است استامینوفن در افراد مبتلا به استئوآرتریتی که درد خفیف تا متوسط دارند مؤثر‌است. مصرف بیش‌از‌حد توصیه شده‌ی استامیــنــوفــن سبب آزردگی کبـد می‌شود.
• داروهای غیر‌استروئیدی ضد‌التهاب (NSAIDs). مصرف این داروها سبب کاهش التهاب و رفع درد می‌شود. از‌جمله‌ی این داروها ایبوپروفن و ناپروکسن است. داروهای غیر‌استروئیدی ضد‌التهاب قوی‌تر نیز وجود دارند که با نسخه قابل‌ابتیاع می‌باشند. داروهای ‌NSAID سبب آشفتگی معده، زنگ‌زدن‌گوش، مشکلات قلب‌و‌عروق، مشکلات خونروی، آزردگی کبد و کلیه می‌شوند. افراد سالمند در‌معرض خطر بیشتر بروز عوارض هستند.
• داروهای مخدر. این‌ نوع داروها که با نسخه تجویز می‌شوند به‌طور مشخص دارای اجزایی مشابه با کدئین هستند و درد شدیدتر استئوآرتریت را تسکین‌ می‌دهند. مصرف این داروهای قوی خطر ایجاد وابستگی را به‌همراه دارد ولی تصور می‌شود میزان این خطر در افراد دچار درد شدید اندک است. عوارض‌جانبی این داروها عبارت‌است‌از: تهوع، یبوست و خواب‌آلودگی.
درمان غیر‌دارویی:
غالباً استفاده از رویکرد ترکیبی این درمان‌ها با روش درمان دارویی بهتر تأثیر می‌کند. می‌توان با نظر پزشک از روش‌های زیر استفاده کرد:
فیزیوتراپی Physicaltherepy. فیزیوتراپ یا فیزیکال تراپیست با بیمار کار می‌کند تا روش نرمش سازگار با بیمار به‌وجود‌ آورد که به تقویت عضلات اطراف مفصل بیانجامد. دامنه و وسعت حرکات را افزایش‌دهد و از درد بیمار بکاهد.
درمان شغلی. کار درمان به بیمار کمک می‌کند تا راه‌هایی برای انجام وظایف روزانه بیاید یا بدون وارد‌آمدن فشار بر مفصلی که دچار درد است حرفه‌ی خود را انجام دهد. به‌عنوان‌مثال با مسواکی که دسته‌ی بزرگی دارد در‌صورت ابتلا به استئوآرتریت انگشتان بهتر می‌توان دندان‌ها را مسواک‌زد. درصورت وجود استئوآرتریت زانو می‌توان زیر دوش‌حمام، نشسته حمام کرد.
• استفاده از بریس و کفی. برای کمک به کاهش درد، می‌توان از اسپلینت splint، بریس brace، کفی کفش shoe insert یا سایر وسایل طبی استفاده کرد. برای جلوگیری از وارد‌آمدن فشار بر مفصل، استفاده از این وسایل سبب بی‌حرکتی یا حمایت از مفصل می‌شود.
• کلاس درد مزمن. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، از طرف انجمن‌ها و مراکز طبی کلاس‌هایی برای افراد مبتلا به استئوآرتریت و درد مزمن دائر شده است. در این کلاس‌ها، مهارت‌هایی برای تدبیر درد استئوآرتریت آموخته می‌شود.
عمل‌جراحی و رویه‌های دیگر:
در‌صورتی‌که روش‌های درمان محافظه‌کارانه به بیمار کمک نکند، می‌توان از رویه‌های دیگری کمک گرفت از‌جمله:
• شات‌های کورتیزون. ممکن‌است تزریق داروهای کورتیکوستروئیدی سبب تسکین‌ درد‌مفصل شود. برای انجام این رویه، ابتدا منطقه‌ی اطراف مفصل را کرخت یا بی‌حس می‌نمایند و سپس سوزنی را وارد فضای بین مفصلی کرده و دارو را تزریق می‌کنند. تعداد شات‌های کورتیزونی که هر بیمار می‌تواند دریافت کند محدود است، زیرا این داروها با گذشت زمان موجب وخامت آزردگی مفصل می‌شوند
• تزریق مواد لزج‌کننده (روان‌ساز). تزریق مشتقات اسیدهیالورونیک (hyluronic acid (Synvisc ,Hyalgan با ایجاد بالشتکی در زانو سبب تسکین‌درد می‌شود. این داروها مشابه‌ی ترکیباتی هستند که به‌طور طبیعی در مایع مفصلی وجود دارد.
• در یک خط قراردادن استخوان‌ها. در طول یک رویه‌ی جراحی موسوم به استئوتومی، جراح استخوان را از بالا یا پائین زانو می‌برد تا ساق را صاف کند. با تغییر وضعیت تحمل فشار بدن و دورشدن این نقطه‌ی فشار از بخش رنجور زانو استئوتومی سبب کاهش درد زانو می‌گردد.
• تعویض مفصل. در جراحی تعویض مفصل (آرتروپلاستی) جراح، سطح آزرده‌ی مفصل را برداشته و به‌جای آنها دستگاه‌های پلاستیکی و فلزی موسوم به پروتز قرار‌می‌دهد. مفاصل هیپ و زانو بیش از سایر مفاصل تعویض می‌شوند. خطرات این عمل‌جراحی عبارتند‌از عفونت و ایجاد لخته در خون. مفصل‌های مصنوعی هم مندرس یا شل می‌شوند و در نهایت به تعویض نیاز دارند.
تعویض شیوه‌ی‌زندگی و روش‌های درمان در خانه نیز به‌کاهش نشانه‌های استئوآرتریت کمک می‌کند. بیمار می‌تواند هریک از روش‌های زیر را امتحان نماید:
• استراحت. در‌صورتی‌که بیمار دچار درد یا التهاب باشد، باید به مدت 12 تا 24ساعت استراحت نماید. باید به دنبال یافتن فعالیت‌هایی بود که به استفاده‌ی مکرر از مفصل آزرده نیاز نداشته باشد.
• نرمش. با نرمش میزان استقامت افزایش می‌یابد و ماهیچه‌های اطراف مفصل مانند زانو و هیپ تقویت می‌شود. باید مرتب ورزش کرد مثل راه‌رفتن، دوچرخه سواری و شنا. در‌صورت بروز درد جدید در مفصل، نرمش را باید قطع نمود. درد تازه‌ای که پس‌از ورزش ایجاد‌شده و چند ساعت باقی می‌ماند احتمالاً نشانه‌ی آن است که بیمار بیش‌از‌حد ورزش کرده‌است.
• کاهش وزن. داشتن اضافه وزن یا چاق بودن سبب افزایش فشار بر مفاصلی می‌شود که تحمل وزن را برعهده دارند، مثل زانوها و هیپ. حتی مقدار اندکی کاهش‌وزن سبب کم‌شدن مقدار فشار و کاهش‌درد می‌شود. باید بیمار درمورد راه‌های سالم کاهش‌وزن با پزشک گفتگو کند. در بسیاری از بیماران، استفاده از ترکیب تغییر در جیره‌ی‌غذایی و افزایش ورزش کارساز است.
• استفاده از گرما و سرما در تدبیر درد. هم گرما و هم سرما سبب تسکین دردمفصل می‌گردد. گرما سبب رفع سفتی هم می‌شود و سرما از اسپاسم ماهیچه می‌کاهد.
• کاربرد کرم‌های ضد درد. کرم‌ها و ژل‌هایی که در تمام داروخانه‌ها در دسترس است سبب تسکین موقتی درد استئوآرتریت می‌شوند و بعضی کرم‌ها با ایجاد حس گرما یا سرما سبب کرختی درد می‌شوند. سایر کرم‌ها حاوی دارو هستند، مثل ترکیبات شبیه آسپیرین که از راه پوست جذب می‌شوند. کرم‌های ضد‌درد در مفاصلی بهتر مؤثرند که نزدیک سطح پوست باشند مثل زانوها و انگشتان دست.
• استفاده از وسایل کمکی. استفاده از وسایل کمکی سبب آسان‌تر شدن کارهای روزانه بدون واردآمدن فشار بر مفصل دردناک می‌گردد. استفاده از عصا سبب کم شدن فشار وزن بر زانو یا هیپ هنگام راه‌رفتن می‌شود. عصا را باید در دست مقابل پای دردناک گرفت. گرفتن و استفاده از وسایل کارکردن بیمار مبتلا به استئوآرتریت انگشتان دست را در آشپزخانه آسان می‌کند. پزشک یا کاردرمان می‌تواند در مورد نوع وسایل مورد استفاده‌ی بیمار، نظرات باارزشی ارائه دهد.
• طب جانشین. گاهی افرادی که از مصرف داروهای ضد درد استئوآرتریت سودی نمی‌برند برای تسکین درد به جانب طب مکمل و جانشین روی می‌آورند. روش‌های شایع درمان که تا حدی سبب امیدواری در استئوآرتریت شده‌اند عبارتند از:
• آکوپونکتور. نتایج بعضی بررسی‌ها حاکی از آن است که استفاده از آکوپونکتور سبب تسکین درد و بهبود عملکرد در افراد دچار استئوآرتریت زانو می‌شود. در‌این روش، سوزن‌هایی به باریکی مو در نقاطی خاص از بدن وارد پوست می‌کنند. خطراتی که انجام این روش به دنبال دارد عبارتند از عفونت، کبودی و مقداری درد در محل ورود سوزن به پوست.
• گلوکوزامین و کندروئیتین. نتایج بررسی‌های انجام شده با این مکمل‌های غذایی مختلط بوده است. درتعداد اندکی از بیماران مبتلا به استئوآرتریت مصرف این داروها که بهتر‌از دارونما هم نیست سود برده‌اند. در صورتی که بیمار نسبت به صدف حساسیت دارد نباید از گلوکوزامین استفاده کند. گلوکوزامین و کندروئیتین با رقیق‌کننده‌های خون از‌جمله وارفارین تأثیر متقابل داشته و سبب بروز مشکلات خونروی می‌شوند.
• تائی‌چی و یوگا. این روش‌های درمانی حرکتی شامل نرمش‌های ملایم و کشش است که با تنفس عمیق ترکیب شده است. بسیاری از افراد از این روش‌های درمانی برای کاهش استرس‌های زندگی استفاده می‌کنند ولی نتایج بررسی‌های کوچک حاکی از آن است که وقتی استفاده از این روش‌ها زیر نظر آموزشگری مجاز و دانا انجام شود، انجام این روش‌های درمانی مطمئن خواهد بود. ضمناً باید از انجام حرکاتی پرهیز کرد که سبب بروز درد در مفصل می‌شوند.

 

 

تعداد بازدید : 1557

ثبت نظر

ارسال