شماره ۱۰۶۴

کنترل قندخون با حسگر لیزری

دکتر عبدالعلی شمس برهان - علوم آزمایشگاهی

کنترل قندخون با حسگر لیزری

حسگر لیزری جدیدی که بدون سوراخ کردن پوست، میزان قندخون را کنترل می‌کند، ممکن‌است زندگی میلیون‌ها انسان مبتلا به دیابت را دگرگون کند.

در‌حال‌حاضر، بسیاری از بیماران دیابتی باید با سوراخ‌کردن انگشتان خود، فشار‌دادن انگشت و قرار‌دادن قطره‌ی خون خارج‌شده روی نوار آزمایش قندخون و پردازش نتایج به کمک دستگاه تست قندخون سیار(Portable)، میزان قندخون خود را اندازه‌گیری کنند. این فرایند ممکن‌است ناراحت‌کننده، آلوده‌کننده و بارها به‌صورت روزانه تکرار شود.

فناوری جدیدی که توسط گروهی از محققان در دانشگاه لیدز انگلستان ساخته شده‌است، از دستگاه کوچکی بهره‌می‌گیرد که برای اندازه‌گیری میزان قندخون بدون نفوذ در پوست از لیزری با قدرت پایین استفاده می‌کند. درمقایسه با سوراخ‌کردن انگشت، این فناوری جانشینی ساده‌تر و بدون درد را برای بیماران فراهم می‌کند.

این فناوری از قابلیت‌های نظارتی مستمری برخوردار است که آن  را به‌عنوان دستگاهی پوشیدنی (Wearable Device) به گزینه‌ای ایده‌آل برای همه‌گیرشدن تبدیل می‌کند. این فناوری می‌تواند به بهبود زندگی میلیون‌ها انسان کمک‌کند. چون آنها را قادر می‌سازد تا بدون نیاز به هیچ پیوندی، پیوسته میزان قندخون خود را کنترل کنند.

این کشف برای ارائه‌دهندگان خدمات درمانی نیز خبر خوبی است چون در‌مقایسه با هر‌دو شیوه‌ی  فعلی (سوراخ‌کردن انگشت، که از نوار نمونه‌گیری یک‌بار مصرف استفاده‌می‌کند؛ یا کنترل‌کننده‌های مستمر تهاجمی که از حسگرهای کاشته شده استفاده می‌کنند و باید مرتباً تعویض شوند)، گزینه‌ی ساده‌تر و ارزانتری است و برخلاف روش متداول، این فناوری جدید و غیرتهاجمی می‌تواند به‌صورت پیوسته (Constantly monitor) میزان قندخون را کنترل کند.

در کنار این مسأله که فناوری مذکور جانشینی برای آزمایش به روش سوراخ‌کردن انگشت محسوب می‌شود، این قابلیت را نیز برای افراد دیابتی فراهم می‌کند تا به‌صورت مستمر قندخون خود را بخوانند؛ یعنی زمانی که اقدامی فوری ضرورت یابد، سریعاً به بیمار هشدار داده می‌شود. این مسأله به افراد اجازه‌می‌دهد تا خودتنظیمی(Self-regulating) داشته باشند و درمان بیمارستانی اورژانس را به حداقل می‌رساند. این دستگاه پوشیدنی تنها یک گام با محصولی فاصله دارد که هشدارها را به تلفن‌های همراه هوشمند ارسال می‌کند یا مقادیر قندخون را مستقیماً به پزشک اطلاع می‌دهد و به آنها اجازه‌می‌دهد تا نحوه‌ی مدیریت بیماری، توسط فرد دیابتی را ثبت و ضبط‌کنند.
دیابت، مشکلی رو‌به افزایش است و به‌این‌ترتیب نیاز به کنترل قندخون، به مسأله‌ای بیش‌از‌پیش با اهمیت تبدیل شده‌است. این فناوری منحصربفرد به میلیون‌ها انسان اجازه می‌دهد تا بیماری دیابت خود را بهتر مدیریت کنند‌. تکامل نهایی دو محصول متمایز (محصول لمسی‌، انگشتی و محصول پوشیدنی) این امکان را در‌اختیار مبتلایان به دیابت‌های نوع‌1‌و‌2 قرار‌می‌دهد تا از دستگاهی استفاده کنند که بیشترین تناسب را با سبک‌زندگی آنها دارد.

در قلب این فناوری جدید، قطعه‌ای شیشه‌ی سیلیکا (Silica glass) قراردارد که به روش نانو مهندسی شده‌است و حاوی یون‌هایی است که وقتی نور لیزری با قدرت پایین به آنها برخورد می‌کند، در طیف نور مادون‌قرمز، نور فلورسانس تولید می‌کند. وقتی این شیشه در تماس با پوست کاربر قرار‌می‌گیرد، دامنه‌ی سیگنال فلورسانس متناسب با غلظت قندخون فرد تغییر‌می‌کند. این دستگاه مدت زمانی را اندازه‌گیری می‌کند که فلورسانس ادامه می‌یابد و از آن برای محاسبه‌ی میزان قند موجود در جریان خون فرد استفاده می‌کند بدون اینکه به سوزن نیاز داشته باشد. این روند کمتر از 30‌ثانیه طول می‌کشد.

شیشه‌ای که در حسگرها استفاده شده با‌دوام (Hard wearing) است و مشابه با شیشه‌ای عمل می‌کند که در تلفن‌های هوشمند استفاده می‌شود. به‌همین‌دلیل، این دستگاه ارزان‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر است؛ چون درمقایسه با سیستم‌های خودکنترلی فعلی، هزینه‌های استفاده از این دستگاه پایین‌تر است.

در‌حال‌حاضر نوع رومیزی (Bench top) این دستگاه به‌صورت آزمایشی در بررسی‌های بالینی استفاده می‌شود اما محققان قصد دارند دونوع دستگاه برای بازار بسازند. یک دستگاه که به‌صورت لمس‌، انگشتی و شبیه به موشواره‌ی(mouse) کامپیوتر است و دیگری که مدلی پوشیدنی جهت کنترل پیوسته‌ی قند است.

نتایج بررسی‌های بالینی آزمایشی به‌خوبی نشان‌می‌دهد که این فناوری نظارتی جدید، مانند فناوری‌های متداول از پتانسیل اجرایی‌شدن برخوردار است. آزمایش‌های بالینی بیشتر و بهینه‌سازی محصول (Product optimization) به‌منظور تأیید قانونی این محصول و نیز قبل‌از آماده‌سازی این فناوری برای ورود به بازار ضرورت دارند.

کنترل غیرتهاجمی، مخصوصاً در بیماران جوانی که به دیابت نوع‌1 مبتلا هستند بسیار ارزشمند است. در‌این گروه، افرادی که به کنترل شدید و دقیق قند نیاز ‌دارند مثل زنان جوانی که باردارند یا افرادی‌که‌به‌اُفت مکرر‌قندخون (Recurrent hypoglycemia) مبتلا هستند، از این فناوری بهره‌ی بیشتری می‌برند.

 

تعداد بازدید : 1535

ثبت نظر

ارسال