درد شکم در زنان به‌ویژه درزمانی‌که باردار هستند یکی‌از علل شایع مراجعه‌‌ی آنها به کلینیک می‌باشد که در بیشتر موارد، مشکل جدی نیست. اما تمام موارد به‌ارزیابی دقیق توسط پزشک احتیاج دارند و از آن‌جایی‌که بعضی زنان به بررسی‌های سریع نیاز دارند، باید در بیمارستان بستری‌شوند.
در اغلب موارد شکم‌درد به‌وسیله‌ی نشانه‌های بالینی تشخیص داده می‌شود. شرح‌حال و معاینه‌ی دقیق، مهمترین بررسی برای تشخیص‌است.
استفاده از سونوگرافی توسط ژینکولوژیست بالینی، به‌طور قابل‌توجهی علت پاتولوژی لگنی را بیان خواهد کرد.
در اوایل بارداری سونوگرافی Trans Vaginal ممکن‌است دید بهتری را تا Trans abdominal ارائه‌دهد.
به‌هر‌حال لاپاراسکوپی، هنوز یک ابزار تحقیقاتی اصلی برای درد زیر‌شکم در اوایل بارداری است و تحت بیهوشی کافی و مناسب نیز یک درمان خوب می‌باشد.
درد یا از درون یک ارگان که به‌وسیله‌ی Visceral Peritonium پوشیده شده و یا از قسـمت Parietal Peritoniam می‌باشد. به‌هر‌حال، به‌مجرد اینکه پارتیال‌پریتونیوم تحریک گردد، ایمپالس‌ها به‌وسیله‌ی مسیر سوماتیک و درمسیر آن حرکت می‌کنند و درنتیجه محل درد ممکن‌است بیشتر مشخص‌گردد. تهوع و استفراغ، ابتدا در بیشتر حالات لگنی و همچنین دریک بارداری نرمال رخ‌می‌دهد که ممکن‌است شکل بیماری را مغشوش کند.
Abdominal distensin معمول نیست، تا اینکه دستگاه گوارش به‌طور ثانوی درگیر شود که بزرگ‌شدن رحم در میانه و اواخر بارداری آن را مبهم می‌نماید. اگر درد شدید همراه با دگرگونی ناگهانی حالت بیمار چون هیپوولمی واقعی در‌اثر خونروی ناشی‌از یک EP پاره‌شده و یا هیپوولمی نسبی بعد‌از تحریک شدید اتونومیک ناشی‌از تحریک پریتونیــوم در‌اثر Abruptio placenta رخ‌دهد، ممکن‌است شوک ایجاد‌شود.
علل درد شکم در اوایل بارداری (با منشأ رحمی):
سقط خود‌به‌خودی از شایع‌ترین علل درد در اوایل بارداری می‌باشد.
معمولاً درد زمانی شروع می‌شود که سقط از مرحله‌ی تهدید به‌حالت Inevitable وارد می‌شود و رحم لخته‌ها و بافت Decidua را به‌سمت دهانه‌ی‌رحم هدایت می‌کند که موجب دردهای مداوم می‌گردد.
دراینحالت بیمار به بستری‌شدن جهت تخلیه‌ی رحم از‌طریق مدیکال یا سرجیکال در بیمارستان احتیاج دارد.
Retrovertd Uterus:
این‌حالت یک وضعیت شایع برای رحم نرمال است. در بارداری، رحم به‌داخل شکم گسترش پیدا‌می‌کند و اگر چسبندگی وجود داشته باشد، این‌حالت نمی‌تواند صورت‌گیرد. در هفته‌ی۱۰تا۱۲ بارداری، رحم بزرگ‌شده و لگن را پُر‌می‌کند که درنتیجه درد همراه با تجمع ادرار رخ‌می‌دهد. حالب به‌وسیله‌ی رحم کشیده‌شده و مثانه به‌سمت شکم سوق‌داده می‌شود، لذا ادرار نمی‌تواند خارج‌گردد. این‌حالت به‌وسیله‌ی انجام سونوگرافی تأیید می‌گردد.
درمان: تخلیه‌ی ادرار با Indwelling Catheter است. حالت فوق زمانی که رحم وارد شکم شود بهبود پیدا می‌کند.
فیبروم Fibroids:
فیبروم رحمی در زنان ۳۰تا۴۰ساله یافت می‌شود. خصوصاً در زنان هند غربی، هنگام بارداری فیبروم رحمی تحت شرایط زیر دگرگونی پیدا می‌کند:
1ـ پیچ خوردگی اگر Subserous باشد. این حالت بیشتر در دوران بعد‌از زایمان «درپورپوریوم» دیده‌می‌شود.
2ـ Red degenerationشایع‌ترین است که در هفته‌ی ۱۲تا۱۸بارداری رخ‌می‌دهد اما ممکن‌است در طول بارداری همراه‌با Necrobiosis در فیبروم اتفاق افتد. باید یاد آورشد که فیبروم در دوران بارداری افزایش اندازه پیدا‌می‌کند.
نشانه‌ها:
حساس‌شدن شکم در ناحیه‌ی توده همراه با استفراغ و تب ملایم. این‌حالت Self limiting است. اگر تشخیص قطعی‌شـد، بهتــرین روش درمـان: استـراحت، مســکن و IV fluid است.
در موارد مبهم، سونوگرافی وجود فیبروم را تأیید می‌کند، گرچه Necrobiosis به‌وضوح دیده‌نمی‌شود.
تشخیص افتراقی:
آپاندیسیت: اگر درد درست در سمت‌راست و پائین شکم باشد، ممکن‌است انجام لاپاراتومی جهت رفع احتیاج برای حالات جراحی، ضروری باشد.
برداشتن فیبروم رحمی دراینحالت اصلاً جایز نیست زیرا خطر خونروی زیاد و وسیع و ازدست‌رفتن بارداری وجود دارد.
به‌طور‌کلی بارداری موجب بزرگ‌شدن فیبروم رحمی می‌گردد. حالت Red degeneration دیده‌شده در نیمه‌ی دوم بارداری، به‌درمان محافظه‌کارانه احتیاج‌دارد.
درد شکمی از منشاء لوله‌ی فالوپ:
EP: یک بارداری خارج از رحمی، خطرناک‌ترین حالتی است که ممکن‌است در اوایل بارداری رخ‌دهد.
1ـ U.rupture: نشانه‌های مزمنی را ارائه می‌کند که به اداره‌ی آن در بیمارستان احتیاج می‌باشد.
2ـ Ruptured: باعث نشانه‌های حاد و Collapse می‌شود و به بستری‌شدن فوری در بیمارستان احتیاج دارد.
درمان از‌طریق انجام لاپاراسکوپی. در غیر حالت پارگی باید از داروی Melthotrexat استفاده نمود.
پیچ‌خوردگی (Torsion):
این حالت شایع نیست، بخصوص در زنان جوان. حالتی است که طی‌آن در ابتدای بارداری یک لوله‌ی طویل به دور پایه‌اش همراه با پیچ‌خوردگی تخمدان پیدا شود. پیچ‌خوردگی تخمدان و لوله به‌طوری اتفاق می‌افتد که رحم بزرگ‌شده و از حالت عمودی به افقی تغییر جهت می‌دهد و یک ناحیه‌ی ثابت حساس در قسمت فوقانی لگن در قسمت خارجی لبه‌ی Rectus abdomines دارد. سونوگرافی کمک‌کننده نیست. اما لاپاراسکوپی مفید است. اگر لبه‌ی کناری لوله‌ی فالوپ قابل مشاهده نباشد، باید برداشته شود. به‌ندرت تخمدان حالتIschemic پیدا‌می‌کند که باید برداشته‌شود.
درد شکم از منشاء لیگامنت‌های لگن:
همان‌طوری‌که رحم به داخل شکم کشیده می‌شود، لیگامنت Round رحمی را نیز می‌کشد، مثل یک بالون که با هوای گرم پرشده باشد. معمولاً لیگامنت به‌سادگی کشیدگی پیدا می‌کند. اگر کشیدگی خیلی سریع باشد یک هماتومای کوچک در داخل آنها به‌وجود می‌آید. این‌حالت در هفته‌ی۱۶تا۲۰ بارداری رخ می‌دهد.
درمعاینه‌ی بالینی، حساس بودن روی Round Ligament متمرکز شده است و اغلب به‌قسمت Public Tubercle انتشار پیدا می‌کند. این حالت در طول Symphysis Pubis رخ می‌دهد.
درمان:
استراحت، مصرف مسکن و گرم نگه‌داشتن ناحیه.
درد شکم از منشاء تخمدان:
تومورهای تخمدانی:
در اوایل بارداری یک تومورکیستیک تخمدانی ممکن‌است پاره شود یا ممکن‌است خونروی در داخل یک Corpus luteum cyst رخ‌دهد که باعث درد ناگهانی متمرکز شده‌ی ناقص در یک‌طرف شکم با حساسیت قابل لمس در آن طرف می‌گردد.
سونوگرافی تشخیص را قطعی می‌کند. لاپاراسکوپی جهت برداشتن قسمت کیستیک تخمدان، مورد احتیاج است.
باید گفته شود که Corpus luteum منبع اصلی پروژسترون در 12هفته‌ی اول بارداری است که نمی‌توان بدون سقط‌زایی مادر برداشته شود. ولی این قابل‌قبول نیست زیرا ترفوبلاست که حالا جفت شده‌است، در‌حال ساختن پروژسترون می‌باشد. چنین مشکلی معمولاً بعد‌از ۸ هفتگی بارداری رخ‌می‌دهد. درموقع بــرداشتن Corpus luteum Cyst، بهتر‌است برای چند روز از تزریق پروسترون Nom-virilzing Type استفاده کرد.
پیچ‌خوردگی یک تومورتخمدانی در بارداری کمتر شایع است اما یک Dermoid cyst ممکن‌است به‌حالت پیچ خوردگی درآید که باعث Colicky pain می‌گردد. توده‌ی حساس، بعضی مواقع ممکن‌است قابل‌لمس باشد. درمان؛ برداشتن تومور از‌طریق شکمی یا Bimanually از‌طریق انجام لاپاراسکوپی می‌باشـد. این عمل بین هفته‌ی14تا24 بارداری بی‌خطراست.
علل درد شکم با منشاء خارج‌از لگن، موارد Extra pelvic:
استفراغ:
گرچه تعداد زیادی از زنان در بارداریشان استفراغ می‌کنند، ولی کمتر حال به‌هم خوردگی دارند. استفراغ ممکن است به حدکافی شدید باشد که باعث درد ماهیچه‌ای ناشی‌از کشیدگی آن گردد. قسمت فوقانی شکم حساس می‌شود ولی توده‌ای لمس نمی‌گردد. اگر استفراغ زنان باردار تداوم و حالت “Hyperemesis gravidarum” داشته باشد، بهتر است جهت درمان در بیمارستان بستری گردند و آزمایش‌ها و سونوگرافی انجام و بعد داروهای ضدتهوع و آرام‌بخش و Iv.fluid Therapy تجویز شود.
ممعمولاً زمانی‌که استفراغ کاهش یابد، درد از‌بین‌می‌رود.
Pyelonephritis:
الیت (استاز)، در سیستم ادراری همراه با عفونت ادراری بالارونده، اغلب به‌دنبال گشاد‌شدن حالب‌ها در‌اثر:
1ـ غلظت‌های بالای پروژسترون
2ـ فشار فزاینده‌ی رحم روی مثانه به‌وجود می‌آید.
این حالت بیشتر در اوایل بارداری محتمل است. زمانی‌که بیماری مادر با نشانه‌های استفراغ، تب و درد در Low hypogastric loin خود را نشان‌می‌دهد، بیمار تب‌دار یک ناحیه‌ی مشخص حساس روی ناحیه‌ی Supra Pubic و به‌طور دقیق حساسیت دریک یا هر‌دو Subcostal angle را دارد.
1ـ سونوگرافی نشانه‌های التهابی را در لگن، کلیه‌ها و مثانه نشان می‌دهد.
2ـ Midstream U/A دارای Puss cell و باکتری است.
بیمار باید جهت درمان در بیمارستان بستری و درمان‌های زیر صورت گیرد:
1ـHigh liquid diet
2ـlocal heat
3ـ مسکن
4ـ کشت ادرار و نوعی آنتی‌بیوتیک مناسب که برای مادر مضر نباشد.
درمان:
IV fluid Therapy
Antibiotic
پیلونفریت ممکن‌است در‌اثر تب، منجر به‌زایمان گردد. به‌علت عود مجدد عفونت ادراری، بعد‌از تولد نوزاد فالوآپ را شایسته می‌کند. این‌گونه مادران بارداری باحالت فوق پیلونفریت شدید، اغلب در سیستم ادراری‌شان شرایط غیرطبیعی دارند.
Acid peptic disease:
در بیماری Acid peptic disease ناشی‌از وجود H.pylori، تجویز پرازول ضروری و بی‌خطر است.
ولی Metronidazol باید با احتیاط و ضرورت مصرف، استفاده گردد. این حالت معمولاً از نیمه‌ی دوم بارداری اولین بروز و عود خود را نشان‌می‌دهد. معمولاً با مصرف دارو و رژیم‌غذایی، بیماری تحت‌کنترل در‌می‌آید.
آپاندیسیت:
آپاندیسیت و بارداری هر‌دو در زنان جوان رخ‌می‌دهند و بنابراین ممکن‌است همزمان اتفاق بیافتند.
بروز آپاندیسیت در بارداری زیاد نیست ولی تشخیص آن خیلی مشکل است. دراین‌مورد، جهت جلوگیری از مرگ‌ومیر در بارداری، Appendectomy باید انجام شود. به‌علت رشد رحم، سکوم را از (RLQ(RIF به‌سمت بالا و کنار جا‌به‌جا می‌کند، لذا آپاندیسیت ملتهب‌شده ممکن‌است با Signs&symptoms و در جاهای دور از انتظار خود را نشان‌دهد.
Generalized peritonitis در زنان باردار از غیرباردارها شایع‌تر است. در حالت درد مبهم، از لاپاراسکوپی جهت تشخیص قطعی و درمان استفاده می‌شود. قبل‌از‌اینکه حالت و سیر بیماری مسیرDeterioration را طی کند.
دراینحالت، برای زایمان احتیاجی به سزارین نیست. چند روز بعد‌از انجام برداشتن آپاندیسیت، زایمان طبیعی امکان‌پذیراست.
ثبت نظر