ضدافسردگی‌ها و بارداری

 داروهای ضدافسردگی antidepressant از گزینه‌های درمانی اولیه برای بسیاری از انواع افسردگی به شمار می‌روند. با مصرف این داروها، نشانه‌ها تسکین می‌یابند و حس بهتر بودن به بیمار دست می‌دهد. اما وقتی خانمی باردار است و یا به فکر باردار شدن است، داستان چیز دیگری خواهد بود.
تأثیر بارداری بر افسردگی
قبلاً تصور بر این بود که هورمون‌های بارداری از خانم‌ باردار در برابر افسردگی محافظت می‌کنند ولی اکنون پژوهشگران می‌گویند این موضوع، حقیقت ندارد، افزون براین، بارداری ممکن است سبب شعله‌وری یک دسته از عواطف شود که مقابله با افسردگی را دشوار می‌سازند.
آیا در دوران بارداری، درمان افسردگی با اهمیت است؟
درمان افسردگی در دوران بارداری، امری اساسی و مهم است. درصورتی که در دوران بارداری، افسردگی درمان نشده موجود باشد، ممکن است خانم‌باردار، انرژی کافی برای مراقبت از خود نداشته باشد و به این جهت به دنبال مراقبت مناسب دوران پیش از ولادت (پره‌ناتال prenatal) نرفته یا ازغذای سالم که برای رشد نوزاد نیاز است استفاده نکند. ممکن است سیگار بکشد یا از الکل استفاده نماید. نتیجه‌ ممکن است آن باشد که نوزاد پیش از موعد مقرر به دنیا آید، درزمان ولادت کمتر از معمول وزن داشته باشد یا دچار سایر مشکلات خاص نوزادان باشد. افسردگی دوران بارداری احتمال افسردگی بعد از ولادت نوزاد Post Partum depression را می‌افزاید و در پیوند و علاقه‌ی مادر نسبت به نوزاد اختلال ایجاد می‌کند.
آیا در دوران بارداری، داروهای ضد افسردگی، یک گزینه به شمار می‌روند؟
تصمیم به استفاده از داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری براساس سنجش تعادل میان مضار و منافع این داروها انجام می‌شود. درمجموع، میزان خطر بروز نقص‌های‌تولد وسایر مشکلات نوزاد مادرانی که در دوران بارداری از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند پایین‌ است. اما، تعداد داروهایی که بدون ایجاد مسأله‌ می‌توان در دوران بارداری استفاده نمود وامنیت مصرف‌شان تأیید شده است اندک می‌باشد و مصرف بعضی انواع داروهای ضدافسردگی با مشکلات سلامت نوزاد مرتبط است.
در دوران بارداری، استفاده از کدام ضدافسردگی مجاز است؟
به‌طور معمول، داروهای ضدافسردگی زیر در دوران بارداری مجاز تلقی می‌شوند:
ضدافسردگی‌های سه حلقه‌یی tricyclic antidepressant. این دسته داروها شامل است برآمی‌تریپ‌تیلین‌ amitriptyline و نورتریپ‌تیلین nortriptyline
بعضی از مهارکننده‌های بازجذب گزینشی سروتونینSelective Serotonin reuptake inhibitors (باکوته نوشتSSRI). بعضی از داروهای SSRI معمولاً در دوران بارداری یک گزینه تلقی می‌شوند ازجمله سیتالوپرام citalopram، فلوکستین fluoxetine وسرترالین Sertraline
بوپروپیون bupropion. این دارو هم در افسردگی وهم در ترک سیگار مورد استفاده است. با وجودی که بوپروپیون عموماً داروی خط اول درمان افسردگی در دوران بارداری تلقی نمی‌شود ولی برای خانم‌هایی که نسبت به داروهای دیگر عکس‌العمل‌نداشته‌اند و یا مایلند از این دارو برای ترک سیگار استفاده کنند گزینه‌ی خوبی است.
خطرات بالقوه‌ی این داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری متفاوت است. نتایج بررسی‌های اولیه حاکی از احتمال بروز بدسازی اندام‌ها ضمن مصرف داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌یی است ولی با نتایج بررسی‌هایی که تازه‌تر انجام شده‌اند، این احتمال بروز تأیید نشده است. دربعضی پژوهش‌ها، ارتباط مصرف سیتالوپرام، فلوکستین و سرترالین با یک بیماری نادر ولی جدی نوزادان (هیپرتانسیون دائمی ریه‌ی نوزاد یا PPHN) درصورت مصرف این داروها درنیمه‌ی آخر بارداری ونیز نقص‌های دیواره‌ی قلب راست و چپ گزارش شده است. دربعضی بررسی‌ها هم نقص‌های نادر ولادت به عنوان علت احتمالی حدس زده شده است ولی نتایج بررسی‌های دیگر چنین نیست. به هرحال،  احتمال مجموع بروز خطر بی‌نهایت پایین است.
دردوران بارداری ازمصرف کدام داروی ضد افسردگی باید پرهیز کرد؟
پاروکستین از SSRI‌ها عموماً در دوران بارداری نفی شده است. مصرف پاروکستین درصورتی که درسه ماه نخست بارداری استفاده شود با بروز نقص‌های قلب جنین ارتباط دارد.
افزون بر این معمولاً مهار کننده‌های منوآمین اکسیداز monoamine oxidase inhibitors (باکوته نوشت MAOI) ازجمله فنلزین phenelzine و ترانیل سیپرومین tranylcypromine در دوران بارداری نهی می‌شود.این داروها سبب محدود شدن رشد جنین ووخامت فشارخون بالای مادر می‌شود.
آیا احتمال بروز خطرات دیگری برای نوزاد متصور است؟
درصورت مصرف داروی ضدافسردگی در دوران بارداری یا در سه ماهه‌ی آخر، ممکن است نوزاد در زمان ولادت دچار نشانه‌های موقت قطع دارو مثل تکان‌یا آغالش‌پذیری شود. معمولاً دراین موارد توصیه نمی‌شود که از میزان دارو به تدریج کاسته شود. تصور نمی‌شود این کار سبب به حداقل رسیدن نشانه‌های بازگیری درنوزاد شود وحتی ممکن است سبب بروز چالش‌های اضافی برای مادر ضمن وارد شدن به دوره‌ی بعد از ولادت شود، یعنی زمانی که احتمال بروز مشکلات مـــربــوط به خلـــق وخوی و اضطراب افزایش می‌یـابد.
آیا می‌توان دارو را عوض کرد؟
تصمیم به ادامه دادن یا تغییر داروی ضد افسردگی به خانم باردار و پزشک بستگی دارد. نگرانی‌های مربوط به خطرات بالقوه را باید با این احتمال ارزیابی کرد که ممکن است جانشین کردن یک دارو با داروی دیگر با شکست روبرو شده و به عود افسردگی بیانجامد. باید به خاطر داشت که شروع دارو در دوران بارداری به معنای آن خواهد بود که خانم باردار نوزاد را درمعرض داروی اضافی قرارمی‌دهد که خود سبــب افزایـــش احتـــمال بروز عــوارض جانبی و مشکلات مادرزادی می‌شود.
اگر در دوران بارداری مصرف داروی ضد افسردگی متوقف شود، چه اتفاق خواهد افتاد؟
درصورتی که در دوران بارداری، مصرف داروهای ضد افسردگی متوقف شود، احتمال عود افسردگی وجود دارد.افزون براین، توقف ناگهانی مصرف SSRI ممکن است سبب بروزشناسه‌ها ونشانه‌های مختلف شود ازجمله:
ـ تهوع واستفراغ
ـ لرز
ـ خستگی
ـ اضطراب
ـ آغالش‌پذیری
درنتیجه‌گیری چه می‌توان گفت؟
درصورت وجود افسردگی و بارداری یا فکر به باردار شدن، باید با پزشک مشاوره کرد. گاهی می‌توان با رواندرمانی، شامل مشاوره یا سایر روش‌های درمانی افسردگی خفیف را درمان کرد. درصورتی که افسردگی شدید باشد یا سابقه‌ی‌ اخیر افسردگی وجود داشته باشد، ممکن است احتمال عود بیش از زمانی باشد که داروی ضد افسردگی مصرف می‌شود.
 اخذ تصمیم درمورد چگونگی درمان افسردگی در دوران بارداری آسان نیست. مضار و منافع استفاده ازدارو در دوران بارداری باید با دقت و براساس موردی ارزیابی شود. برای اطلاع ازگزینه‌یی که بهترین بخت سلامت دراز مدت برای خانم‌ باردار و نوزاد را فراهم می‌کند باید با گروه پزشکی تماس نزدیک داشت.