شماره ۹۵۴

بازبینی پره‌اکلامپسی(۲)

دکتر رعنا باقری فرد

عوارض

اکثریت‭ ‬خانم‌های‭ ‬دچار‭ ‬پره‌اکلامپسی،‭ ‬کودکان‭ ‬سالمی‭ ‬به‭ ‬دنیا‭ ‬می‌آورند‭. ‬هرچه‭ ‬شدت‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬بیشتر‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬سیر‭ ‬بارداری‭ ‬زودتر‭ ‬بروز‭ ‬کند،‭ ‬احتمال‭ ‬بروز‭ ‬خطر‭ ‬برای‭ ‬مادر‭ ‬و‭ ‬کودک‭ ‬بیشتر‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬لازم‭ ‬است‭ ‬زایمان‭ ‬القاء‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬کودک‭ ‬زود‭ ‬به‭ ‬دنیا‭ ‬آید‭. ‬دراینگونه‭ ‬موارد،‭ ‬همیشه‭ ‬هم‭ ‬لازم‭ ‬نیست‭ ‬سزارین‭ ‬انجام‭ ‬شود‭. ‬درصورتی‭ ‬که‭ ‬القای‭ ‬زایمان‭ ‬به‭ ‬علت‭ ‬سن‭ ‬آبستنی‌‭ ‬کودک‭ ‬دشوار‭ ‬باشد،‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬پزشک‭ ‬توصیه‭ ‬به‭ ‬انجام‭ ‬سزارین‭ ‬نماید‭. ‬هرچه‭ ‬سن‭ ‬آبستنی‌‭ ‬پائین‌تر‭ ‬باشد،‭ ‬القای‭ ‬زایمان‭ ‬دشوارتر‭ ‬است‭.‬

عــوارض‭ ‬پـــره‌‌‌‌اکلامــپـسی‭ ‬عبــارتنــد‭ ‬از‭:‬

‭ ‬عدم‭ ‬جریان‭ ‬یافتن‭ ‬خون‭ ‬به‭ ‬جفت‭.‬‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬برسرخ‌رگ‌های‭ ‬خون‭ ‬رساننده‭ ‬به‭ ‬جفت‭ ‬تأثیر‭ ‬می‌گذارد‭. ‬درصورتی‭ ‬که‭ ‬مقدار‭ ‬خون‭ ‬کافی‭ ‬به‭ ‬جفت‭ ‬نرسد،‭ ‬کودک‭ ‬اکسیژن‭ ‬کمتر‭ ‬و‭ ‬مواد‭ ‬غذایی‭ ‬اندک‌تر‭ ‬دریافت‭ ‬خواهد‭ ‬کرد‭. ‬این‭ ‬وضع‭ ‬به‭ ‬آهسته‭ ‬شدن‭ ‬رشد،‭ ‬کم‭ ‬بودن‭ ‬وزن‭ ‬زمان‭ ‬ولادت،‭ ‬تولد‭ ‬پیش‭ ‬از‭ ‬موعد‭ ‬و‭ ‬دشواری‌های‭ ‬تنفس‭ ‬منتهی‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭.‬

‭ ‬جدا‭ ‬شدن‭ ‬زودرس‭ ‬جفت‭.‬‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬سبب‭ ‬افزایش‭ ‬احتمال‭ ‬جداشدن‭ ‬زودرس‭ ‬جفت‭ ‬Placental abruption‭ ‬می‌گردد‭. ‬دراین‭ ‬حالت‭ ‬پیش‭ ‬از‭ ‬به‭ ‬دنیا‭ ‬آمدن‭ ‬کودک‭ ‬جفت‭ ‬از‭ ‬دیواره‌ی‭ ‬داخلی‭ ‬رحم‭ ‬جدا‭ ‬می‌شود‭. ‬جدا‭ ‬شدن‭ ‬اگر‭ ‬شدید‭ ‬باشد‭ ‬سبب‭ ‬بروز‭ ‬خونروی‭ ‬سنگین‭ ‬و‭ ‬وارد‭ ‬آمدن‭ ‬صدمه‭ ‬به‭ ‬جفت‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭ ‬که‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬هم‭ ‬برای‭ ‬مادر‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬کودک‭ ‬تهدید‭ ‬کننده‭ ‬باشد‭.‬

سنـــدرم‭ ‬HELLP‭.‬‭ ‬کوته‭ ‬نوشت‭ ‬HELLP‭ ‬حروف‭ ‬ابتدای‭ ‬کلمات‭ ‬همولیز‭ ‬hemolysis‭ ‬(خراب‭ ‬شدن‭ ‬گویچه‌های‭ ‬سرخ)‬،‭ ‬افزایش‭ ‬آنزیم‭. ‬Enzyme‌های‭ ‬کبد‭ ‬و‭ ‬پایین‌بودن‭ ‬تعداد‭ ‬پلاکت‌ها‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬نشانگان‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬به‭ ‬سرعت‭ ‬پیشرفت‭ ‬کرده‭ ‬وسبب‭ ‬به‭ ‬خطر‭ ‬افتادن‭ ‬جان‭ ‬مادر‭ ‬و‭ ‬کودک‭ ‬شود‭. ‬نشانه‌های‭ ‬این‭ ‬سندرم‭ ‬شامل‭ ‬است‭ ‬بر‭ ‬تهوع‭ ‬و‭ ‬استفراغ،‭ ‬سردرد‭ ‬و‭ ‬درد‭ ‬بخش‭ ‬بالایی‭ ‬و‭ ‬راست‭ ‬شکم‭. ‬سندرم‭ ‬HELLP‭ ‬به‭ ‬ویژه‭ ‬خطرناک‭ ‬است‭ ‬زیرا‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬پیش‭ ‬از‭ ‬ظاهر‭ ‬شدن‭ ‬شناسه‌ها‭ ‬و‭ ‬نشانه‌های‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬ظهورکند‭.‬

اکـلامپــــســـی‭. ‬‌وقتی‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬کنترل‭ ‬شده‭ ‬نیست،‭ ‬اکلامپسی‭ ‬که‭ ‬اساساً‭ ‬عبارت‭ ‬است‭ ‬از‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬و‭ ‬تشنج‭ ‬بروز‭ ‬می‌نماید‭. ‬نشانه‌های‭ ‬اکلامپسی‭ ‬شامل‭ ‬است‭ ‬بر‭ ‬درد‭ ‬بخش‭ ‬بالایی‭ ‬و‭ ‬راست‭ ‬شکم،‭ ‬سردرد‭ ‬شدید،‭ ‬مشکلات‭ ‬بینایی‭ ‬و‭ ‬تغییر‭ ‬وضعیت‭ ‬روانی‭ ‬مانند‭ ‬کاهش‭ ‬هوشیاری‭. ‬بروز‭ ‬اکلامپسی‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬سبب‭ ‬صدمه‌ی‭ ‬دائمی‭ ‬اندام‌های‭ ‬حیاتی‭ ‬ازجمله‭ ‬مغز،‭ ‬کبد‭ ‬وکلیه‌ها‭ ‬شود‭. ‬اگر‭ ‬اکلامپسی‭ ‬درمان‭ ‬نشود‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬سبب‭ ‬بروز‭ ‬حالت‭ ‬اغماComa)‭ ‬) صدمه‌ی‭ ‬مغز‭ ‬ومرگ‭ ‬مادر‭ ‬وکودک‭ ‬گردد‭.‬

بیماری‭ ‬قلب‭ ‬وعروق‭.‬‭ ‬وجود‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬سبب‭ ‬افزایش‭ ‬احتمال‭ ‬بیماری‭ ‬قلب‭ ‬وعروق‭ ‬درآینده‌ی‭ ‬مادرخواهد‭ ‬شد‭.‬

آزمون‌ها‭ ‬و‭ ‬تشخیص

معمولاً‭ ‬پره‭ ‬اکلامپسی‭ ‬درچک‌آپ‭ ‬معمولی‭ ‬فشارخون‭ ‬پیش‭ ‬از‭ ‬زایمان (‬پره‌ناتال)‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬دنبال‭ ‬آن،‭ ‬آزمایش‭ ‬ادرار‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭. ‬تشخیص‭ ‬به‭ ‬وجود‭ ‬فشارخون‭ ‬بالا‭ ‬و‭ ‬پروتئین‭ ‬درادرار‭ ‬بعد‭ ‬ازهفته‭ ‬بیستم‭ ‬بارداری‭ ‬وابسته‭ ‬است‭. ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬وجود‭ ‬موادی‭ ‬موسوم‭ ‬به‭ ‬مارکرmarkerها‭ ‬یا‭ ‬شاخص‌های‭ ‬بیوشیمیایی‭ ‬درخون‭ ‬و‭ ‬ادرار‭ ‬ازشناسه‌های‭ ‬اخطار‭ ‬دهنده‭ ‬پره‭ ‬اکلامپسی‭ ‬تلقی‭ ‬شود‭. ‬به‭ ‬همین‭ ‬علت،‭ ‬استفاده‌ی‭ ‬منظم‭ ‬و‭ ‬زودرس‭ ‬ازمراقبت‭ ‬پره‌ناتال‭ ‬در‭ ‬تمام‭  ‬طول‭ ‬دوران‭ ‬بارداری‭ ‬بسیار‭ ‬حائز‭ ‬اهمیت‭ ‬است‭.‬

در‭ ‬دوران‭ ‬بارداری‭ ‬بالا‭ ‬بودن‭ ‬فشارخون‭ ‬ازحد90‭/‬140‭ ‬میلی‌متر‭ ‬جیوه،‭ ‬غیرطبیعی‭ ‬تلقی‭ ‬می‌شود‭. ‬اما،‭ ‬فقط‭ ‬یک‭ ‬بار‭ ‬بالا‭ ‬بودن‭ ‬فشارخون‭  ‬به‭ ‬آن‭ ‬معنا‭ ‬نیست‭ ‬که‭ ‬خانم‭ ‬باردار‭ ‬دچار‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬صورتی‭ ‬که‭ ‬فشارخون‭ ‬یک‭ ‬بار‭ ‬درحدود‭ ‬غیرطبیعی‭ ‬باشد،‭ ‬یا‭ ‬میزان‭ ‬فشارخون‭ ‬اساساً‭ ‬بالاتر‭ ‬از‭ ‬فشارخون‭ ‬معمول‭ ‬نباشد،‭ ‬پزشک‭ ‬دستور‭ ‬بررسی‭ ‬فشارخون‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬نزدیک‭ ‬صادر‭ ‬خواهد‭ ‬کرد‭. ‬درصورتی‭ ‬که‭ ‬6‭ ‬ساعت‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬قرائت‭ ‬اول،‭ ‬برای‭ ‬بار‭ ‬دوم‭ ‬نیز‭ ‬فشارخون‭ ‬غیرطبیعی‭ ‬باشد،‭ ‬شک‭ ‬پزشک‭ ‬درمورد‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬به‭ ‬یقین‭ ‬بدل‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭. ‬همچنین‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬لازم‭ ‬باشد‭ ‬باز‭ ‬هم‭ ‬فشارخون‭ ‬بیمارگرفته‭ ‬شده‭ ‬ومقدار‭ ‬پروتئین‭ ‬ادرار‭ ‬اندازه‌گیری‭ ‬شود‭.‬

آزمون‌های‌دیگر

اگر‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬تشخیص‭ ‬داده‭ ‬شده‭ ‬باشد،‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬پزشک‭ ‬آزمون‌های‭ ‬دیگری‭ ‬دستور‭ ‬دهد‭ ‬ازجمله‭:‬

آزمایش‌های‭ ‬خون‭.‬‭ ‬با‭ ‬انجام‭ ‬این‭ ‬آزمایش‌ها‭ ‬می‌توان‭ ‬نحوه‌ی‭ ‬کارکبد‭ ‬و‭ ‬طبیعی‭ ‬بودن‭ ‬تعداد‭ ‬پلاکت‌ها‭ ‬را‭ ‬مشخص‭ ‬کرد‭. ‬پلاکت‌ها‭ ‬درلخته‭ ‬شدن‭ ‬مؤثرند‭.‬

‭ ‬آزمون‭ ‬گردآوری‭ ‬طولانی‌‭ ‬ادرار‭.‬‭ ‬با‭ ‬گردآوری‭ ‬حداقل‭ ‬12‭ ‬ساعت‭ ‬وحداکثر‭ ‬24‭ ‬ساعت‭ ‬نمونه‌ی‭ ‬ادرار‭ ‬می‌توان‭ ‬مقدار‭ ‬پروتئین‭ ‬دفع‭ ‬شده‭ ‬از‭ ‬ادرار‭ ‬را‭ ‬مشخص‭ ‬نمود‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬طریق‭ ‬میزان‭ ‬وخامت‭ ‬پره‌اکلامپسی‭ ‬را‭ ‬تعیین‭ ‬کرد‭.‬

‭ ‬سونوگرافی‭ ‬جنین‭.‬‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬پزشک‭ ‬لازم‭ ‬بداند،‭ ‬رشد‭ ‬نوزاد‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬نزدیک‭ ‬پایش‭ ‬کند‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬به‭ ‬ویژه‭ ‬با‭ ‬انجام‭ ‬سونوگرافی‭ ‬محقق‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭. ‬دراین‭ ‬آزمون‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬با‭ ‬فرکانس‭ ‬بالا‭ ‬در‭ ‬ناحیه‌ی‭ ‬شکم‭ ‬به‭ ‬سمت‭ ‬بافت‌ها‭ ‬ارسال‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭. ‬این‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬به‭ ‬پستی‭ ‬و‭ ‬بلندی‌های‭ ‬بدن‭ ‬برخورد‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬تغییرات‭ ‬بدن‭ ‬مادر‭ ‬و‭ ‬نوزاد‭  ‬را‭ ‬مشخص‭ ‬می‌نماید‭. ‬سپس‭ ‬این‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬به‭ ‬الگویی‭ ‬از‭ ‬مناطق‭ ‬روشن‭ ‬و‭ ‬تیره‭ ‬تبدیل‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬روی‭ ‬مانیتور،‭ ‬تصویر‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬کودک‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬وجود‭ ‬می‌آورد‭. ‬این‭ ‬تصاویر‭ ‬را‭ ‬می‌توان‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬الکترونیکی‭ ‬ثبت‭ ‬کرد‭ ‬یا‭ ‬ازآن‭ ‬فیلم‭ ‬گرفت‭.‬

تست‭ ‬غیراسترس‭ ‬یا‭ ‬دورنمای‭ ‬بیوفیزیکال‭.‬‭ ‬با‭ ‬این‭ ‬آزمون‌ها‭ ‬می‌توان‭ ‬مطمئن‭ ‬شد‭ ‬که‭ ‬کودک‭ ‬مقدار‭ ‬کافی‭ ‬اکسیژن‭ ‬و‭ ‬موادمغذی‭ ‬دریافت‭ ‬می‌دارد‭. ‬تست‌بدون‭ ‬استرس‭ ‬non stress test،‭ ‬یک‭ ‬رویه‌ی‭ ‬ساده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬آن‭ ‬می‌توان‭ ‬مشخص‭ ‬کرد‭ ‬وقتی‭ ‬کودک‭ ‬در‭ ‬رحم‭ ‬تکان‭ ‬می‌خورد،‭ ‬سرعت‭ ‬قلبش‭ ‬چگونه‭ ‬واکنش‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭. ‬در‭ ‬صورتی‭ ‬که‭ ‬طی‭ ‬یک‭ ‬دوره‌ی20‭ ‬دقیقه‌یی،‭ ‬سرعت‭ ‬قلب‭ ‬حداقل‭ ‬به‭ ‬مقدار‭ ‬15‭ ‬تپش‭ ‬در‭ ‬دقیقه‭ ‬و‭ ‬دست‭ ‬کم‭ ‬به‭ ‬مدت‭ ‬15‭ ‬ثانیه،‭ ‬2‭ ‬بار‭ ‬افزایش‭ ‬یابد،‭ ‬وضع‭ ‬کودک‭ ‬خوب‭ ‬تلقی‭ ‬می‌شود‭. ‬در‭ ‬دورنمای‭ ‬بیوفیزیکال‭ ‬biophysical profile‭ ‬از‭ ‬تلفیق‭ ‬سونوگرافی‭ ‬و‭ ‬تست‭ ‬بدون‭ ‬استرس‭ ‬برای‭ ‬به‭ ‬دست‭  ‬آوردن‭ ‬اطلاعات‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬نفس‭ ‬کشیدن‭ ‬کودک،‭ ‬حرکت‭ ‬وحجم‭ ‬مایع‭ ‬آمنیوتیک‭ ‬در‭ ‬رحم‭ ‬استفاده‭ ‬می‌شود‭.‬

 

تعداد بازدید : 1459

ثبت نظر

ارسال