تعریف
پره‌اکلامپسی preeclampsia بنا به تعریف عبارت است از بالا رفتن فشارخون و پیدایش پروتئین بیش از حد در ادرار بعد از هفته‌ی بیستم بارداری درخانمی که قبلاً دارای فشارخون طبیعی بوده است.حتی افزایش اندک فشارخون ممکن است شناسه‌ی پره‌اکلامپسی باشد. درصورتی که درمان نشود، پره‌اکلامپسی ممکن است به بروز عوارض وخیم وحتی مهلک برای مادر وکودک منجر شود.
درصورت وجود پره‌اکلامپسی، تنها راه علاج، به دنیا آوردن کودک است. در صورتی که پره‌اکلامپسی دردوران بارداری زود تشخیص داده شود، انجام زایمان راه چاره است و به این ترتیب خانم‌باردار و پزشک با چالشی عظیم روبرو خواهند بود. دراین حالت، جنین برای رسیدن به مرحله‌ی رشدی خود به زمان بیشتری نیاز خواهد داشت و لازم است خانم باردار نیز خود و جنین را درمعرض بروزعوارض جدی قرارندهد.
نشانه‌ها
پره‌اکلامپسی ممکن است به تدریج ایجاد شود ولی غالباً به صورت ناگهانی بعد از هفته‌ی بیستم بارداری آغاز می‌گردد. پره‌اکلامپسی ممکن است خفیف بوده یاشدید باشد. در صورتی که فشارخون پیش‌از بارداری طبیعی باشد، شناسه‌ها و نشانه‌های پره اکلامپسی به صورت زیر خواهد بود:
• فشارخون بالا (هیپرتانسیون hypertension) یعنی حدود 140/90 میلی‌متر جیوه (mmHg) یا بالاتر که دوبار و حداقل به مدت 6 ساعت فاصله ازیکدیگر وجود داشته باشد. این فاصله نباید بیشتر از 7 روز باشد.
• دفع بیش از حد پروتئین از ادرار (پروتئینوری proteinuria)
• سردردهای شدید
• تغییرات بینایی، ازجمله ازبین رفتن موقتی بینایی، تاری دید یا حساسیت به نور.
• دردبخش فوقانی شکم و معمولاً زیر دنده‌ها در سمت راست
• تهوع یا استفراغ
• سرگیجه
• کاهش بازده ادرار
• افزایش ناگهانی وزن، به ویژه حدود 0/9 کیلوگرم درهفته
ورم (خیز) به خصوص درصورت و دست‌ها غالباً همراه پره اکلامپسی دیده می‌شود. اما باید گفت که ورم نشانه‌ی قابل اعتماد پره اکلامپسی به شمار نمی‌آید زیرا این شناسه‌در بسیاری از بارداری‌های طبیعی هم دیده می‌شود.
زمان مراجعه به پزشک
درصورت وجود سردرد شدید، تاری دید یا درد شدید در شکم باید با پزشک تماس گرفت یا به درمانگاه اورژانس مراجعه کرد.
ازآنجا که سردرد، حالت تهوع و مرده درد و درد از شکایت‌های رایج دوران بارداری است، درحاملگی اول با دشواری می‌توان دانست که چه وقت بروز نشانه‌های جدید بخشی از نشانه‌های باردار بودن است وچه وقت این نشانه‌ها به علت وجود یک مشکل جدی است. در صورتی که در مورد بروز نشانه‌ها، نگرانی موجود باشد، باید با پزشک تماس گرفت.
علل
عادت براین است که پره اکلامپسی را توکسمی toxemia بنامند زیرا تصور براین بوده است که درجریان خون خانم‌باردار، یک توکسین toxin (زهر، سم) ایجاد می‌شود. این نظریه، دیگر مورد قبول نیست و به کنار گذاشته شده است اما پژوهشگران ازمدتها پیش درپی تعیین علل پره اکلامپسی بوده‌اند. علل احتمالی این حالت عبارتند از:
• جریان یافتن ناکافی خون در رحم
• وارد آمدن صدمه به رگ‌های خونی
• وجود مشکل در دستگاه ایمنی
• ضعف تغذیه
سایر نابسامانی‌های فشارخون بالا دردوران بارداری
پره‌اکلامپسی را دریکی از چهار مورد نابسامانی فشارخون بالا طبقه‌بندی می‌کنند که ممکن است در دوران بارداری اتفاق افتد.
سه مورد دیگر عبارتند از:
هیپرتانسیون‌آبستنی Gestationl hypertension، خانم‌های دچار هیپرتانسیون آبستنی، فشارخون بالا دارند ولی میزان پروتئین درادرارشان زیاد نیست. بعضی خانم‌های دچار هیپرتانسیون آبستنی درنهایت دچار پره‌اکلامپسی می‌شوند.
هیپرتانسیون مزمن. هیپرتانسیون مزمن عبارت از فشارخون بالایی است که پس از هفته‌ی بیستم بارداری ظاهر می‌شود یا به مدت بیش از دوازده هفته بعداز زایمان ادامه می‌یابد. معمولاً هیپرتانسیون مزمن پیش از بارداری وجود دارد ولی تشخیص داده نمی‌شود.
• قرارگرفتن پره اکلامپسی روی فشارخون مزمن. این حالت درخانم‌هایی بروز می‌کند که پیش از بارداری دچارفشارخون مزمن بالا هستند و بعد در دوران بارداری دچار وخامت فشارخون بالا شده و درادرارشان پروتئین پدید می‌آید.
عوامل خطرساز
پره اکلامپسی فقط دردوران بارداری به وجود می‌آید. عوامل خطرساز این حالت عبارتند از:
• سابقه پره اکلامپسی. وجود سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی پره‌اکلامپسی سبب افزایش احتمال ایجاد این حالت می‌شود.
• بارداری نخست. احتمال ایجاد پره اکلامپسی دربارداری نخست در بالاترین مقدار خود است.
• پدرجدید. هربارداری با مصاحب جدید سبب افزایش احتمال پره اکلامپسی نسبت به بارداری دوم یا سوم با مصاحب یکسان می‌شود.
• سن. درخانم‌های بارداری که جوان‌تر از20 و سالمند‌تر از40 هستند احتمال بروز پره اکلامپسی بالاتر است.
• چاقی. درصورت چاق بودن، احتمال بروز پره اکلامپسی بیشتر است.
• بارداری چند قلو. درخانم‌هایی که دو قلو، سه قلو یا چند قلو باردارند، پره‌اکلامپسی شایع‌تر است.
• طولانی‌بودن فاصله بارداری‌ها. به نظر می‌رسد وجود فاصله‌ی زیاد میان بارداری‌ها، براحتمال بروز پره‌اکلامپسی می‌افزاید.
• دیابت و دیابت آبستنی. درخانم‌هایی که دچار دیابت آبستنی‌می‌شوند احتمال بروز پره‌اکلامپسی با پیشرفت بارداری افزایش می‌یابد.
• داشتن سابقه بعضی بیماری‌ها. وجود بعضی بیماری‌ها پیش‌از باردار شدن مانند فشارخون بالای مزمن، سردردهای میگرنی، دیابت، بیماری کلیه، آرتریت روماتوئید یا لپوس سبب افزایش احتمال بروز پره‌اکلامپسی می‌شود.
سایر علل احتمالی
پژوهشگران درحال بررسی این مسأله هستند که آیا ممکن است وجود شرایط زیربا بالاتر رفتن احتمال پره‌اکلامپسی همراه باشد.
• دچار بودن به بیماری‌های دیگر. مدارکی در دست است که نشان می‌دهد هم عفونت‌های مجرای ادرار وهم بیماری پریودونت Periodontal disease در دوران بارداری با افزایش احتمال بروز پره‌اکلامپسی همراه است واین امر نقش مؤثر آنتی‌بیوتیک‌‌ها را درپیشگیری از پره‌اکلامپسی روشن می‌کند. لازم است دراین زمینه بررسی بیشتر انجام‌گردد.
• کمبود ویتامینD. مدرکی در دست است که نشان می‌دهد مصرف ناکافی ویتامینD براحتمال بروز پره‌اکلامپسی می‌افزاید و مصرف مکمل ویتامینD در اوایل بارداری ممکن‌است درپیشگیری از پره‌اکلامپسی مؤثر باشد. دراین زمینه لازم است بررسی بیشتر انجام گیرد.
• بالا بودن میزان بعضی پروتئین ها. مشخص شده بالا بودن میزان بعضی پروتئین‌ها درخون یا ادرار خانم‌های باردار سبب افزایش احتمال بروز پره‌اکلامپسی نسبت به خانم‌های دیگری می‌شود که دچار افزایش این پروتئین نیستند. وجود این پروتئین‌ها در رشد وعملکرد رگ‌های خونی تداخل می‌کند. این موضوع، مدرکی برای این نظریه به شمار می‌رود که پره‌اکلامپسی به علت وجود ناهنجاری دررگ‌های خون رساننده به جفت ایجاد می‌شود. با وجودی که لازم است پژوهش بیشتر دراین زمینه انجام شود ولی این کشف حاکی از آن است که شاید روزی فرا رسد که با انجام یک آزمایش خون با ادرار بتوان ابزار مؤثری برای غربالگری پره‌اکلامپسی یافت.
ثبت نظر