رزروت، درمان جایگزین افسردگی

براساس نتایج حاصل از پژوهش‌های جدید، گیاهی که بیش‌از ۳‌هزار سال در طب بومی و سنتی اروپا استفاده شده‌است را می‌توان به‌عنوان گزینه‌ای برای درمان افسردگی استفاده کرد.

بسیاری‌از درمان‌های رایج افسردگی خفیف تا متوسط، دارای عوارض‌جانبی نظیر تهوع و اختلالات جنسی هستند.

رودیولا روزآ (Rhodiola rosea) که به آن رزروت نیز می‌گویند، در طب‌بومی‌سنتی برای افزایش توان کاری، افزایش طول‌عمر و افزایش مقاومت در‌برابر برخی شرایط سلامتی نظیر خستگی، بیماری ناشی‌از ارتفاع و افسردگی استفاده می‌شده است.

بررسی‌های پیشین حاکی از آن است که گیاه رزروت می‌تواند ازطریق تحریک‌گیرنده‌های انتقال‌دهنده‌های عصبی نظیر دوپامین و سروتونین در مغز که با تنظیم خلق انسان سروکار دارند، موجب بهبود وضع روانی فرد شود.

پژوهش‌های دیگر نیز بیانگر آن هستند که این گیاه بر میزان بتا‌آندروفین مغز تأثیر می‌گذارد.

پژوهشگران در اولین آزمایش مقایسه‌ای، تصادفی، دوسوکور، دارونما (double-blind Plaecbo-Controlled و  randomized)، از عصاره‌ی رزروت به مقایسه‌ی تأثیر این گیاه و سرترالین ـ رایج‌ترین داروی تجویزی برای درمان افسردگی ـ بر اختلالات افسردگی خفیف تا متوسط‌ پرداختند.

افسردگی، بیماری‌ای شایع و ناتوان‌کننده است و براساس برآوردهای انجام‌شده، حدود 19میلیون آمریکایی هرساله به این بیماری مبتلا می‌شوند. بیماری افسردگی با افزایش خطر خودکشی و همزمانی یک دسته اختلالات و بیماری‌های فیزیکی نیز همراه است.

متأسفانه حدود70درصد‌از بیماران افسرده نمی‌توانند دوره‌ی درمان با داروهای ضدافسردگی معمولی را به اتمام برسانند. این داروها اغلب دارای عوارض‌جانبی چشمگیری هستند که باعث می‌شود بیمار دوره‌ی درمان را به‌طور ناتمام رها کند.

محققان پژوهش اظهار‌داشتند که: «به‌علاوه، بسیاری از افراد دارای نشانه‌های افسردگی خفیف، بیشتر نگران عوارض‌جانبی درمان با داروهای ضدافسردگی هستند تا هزینه‌ها و فواید محدود آنها. بنابراین، تعجبی ندارد که نشانه‌های افسردگی، جزو شایع‌ترین دلایل افرادی است که از درمان‌های  جایگزین استفاده می‌کنند.»

هدف از بررسی پیش ‌رو، ارزیابی ایمنی اولیه و اثر رزروت در درمان افسردگی خفیف تا متوسط است تا معلوم شود که آیا این گیاه می‌تواند پایه‌ی درمان‌های جانشین قراربگیرد یا خیر.

نتایج اولیه بیانگر آن است که درمان با داروهای گیاهی ممکن‌است برای برخی افراد افسرده مؤثر واقع‌شود.

 تعداد ۵۷ فرد بالغ در‌این بررسی شرکت کردند. هرکدام از شرکت‌کننده‌ها به موارد زیر دچار بودند: دو یا چند دوره‌ افسردگی اصلی(MDD)، خلق افسرده یا عدم‌علاقه به فعالیتی خاص برای حداقل ۲‌هفته و نشانه‌های افسردگی نظیر تغییر وزن غیرارادی، خستگی و فکر‌کردن مداوم به مرگ.

همه‌ی شرکت‌کننده‌ها برای مدت ۱۲هفته تحت‌درمان با عصاره‌ی استاندارد رزروت، سرترالین و یا دارونما قرار‌گرفتند. پژوهشگران تغییرات افسردگی شرکت‌کنندگان را در‌این دوران بررسی کردند.

پژوهشگران به‌این‌نتیجه رسیدند باوجود اینکه بیماران تحت‌درمان با سرترالین نسبت به بیماران تحت‌درمان با عصاره‌ی رزروت بهبودی بیشتری در‌این ۱۲هفته حاصل کردند، تفاوت این بهبودی از نظر آماری خیلی معنادار نبود.

احتمال بهبودی بیماران دریافت‌کننده‌ی رزروت، در‌مقایسه با بیماران دریافت‌کننده‌ی دارونما، ۱/۴‌برابر بود. درحالی‌که احتمال بهبود بیماران دریافت‌کننده‌ی سرترالین، حدود ۱/۹‌برابر بود.

البته تعداد افراد دریافت‌کننده‌ی سرترالین (۶۳درصد) که نسبت به عوارض‌جانبی دارو گزارش داده بودند، بسیار بیشتر از افراد دریافت‌کننده‌ی رزروت (۳۰درصد) بود. این یافته‌ها بیانگر آن است که رزروت نسبت به سرترالین از عوارض‌جانبی کمتری برخوردار است و فواید بیشتری نیز برای درمان افسردگی خفیف تا متوسط‌دارد.

براساس اظهارات دکتر مائو، این نتایج تا‌حدی ابتدایی اما حاکی‌ از آن هستند که درمان با گیاهان دارویی این توانایی را دارد که به افراد افسرده‌ای که نمی‌توانند داروهای ضدافسردگی را به‌دلیل عوارض‌جانبی آنها تحمل کنند، کمک نماید.

محققان محدودیت‌های  زیادی را برای این بررسی برشمردند که مهمترین آنها تعداد کم نمونه‌هاست. آنها بیان کردند که: «این پژوهش به هدف بررسی ایمنی و کارایی اولیه جهت تعیین برآوردهای اندازه‌ی نمونه‌ها برای بررسی پرقدرت آتی طراحی شده است.»

محققان به‌رغم محدودیت‌های این پژوهش ابتدایی، معتقدند یافته‌های ‌آنها حاکی از آن است که عصاره‌ی رزروت ممکن‌است تأثیر ضدافسردگی متوسطی بر برخی مبتلایان به افسردگی خفیف تا متوسط داشته باشد. البته برای ارزیابی کامل مزایا و مضرات این گیاه، به بررسی‌های بیشتری نیاز ‌است.

براساس نتیجه‌گیری محققان، بیماران افسرده، رزروت را بهتر از سرترالین تحمل می‌کنند و این بیانگر آن است که می‌توان از رزروت به‌عنوان درمانی جانشین برای بیمارانی که تحمل عوارض‌جانبی داروهای متداول ضدافسردگی را ندارند، استفاده کرد.