هراس اجتماعی:
معیارهای تشخیصی هراس اجتماعی عبارتنداز:
• ترس دائمی و شدید بیمار از شرمساری یا دستپاچه‌شدن دریک یا چند موقعیت اجتماعی که معمولاً با افراد ناآشنا یا وقتی ایجاد می‌شود که بیمار از نزدیک زیر نظر و موشکافی است.
• تماس با موقعیت‌هایی که درآنها ترس از اضطراب شدید وجود داشته باشد و به‌شکل حمله‌ی پانیک بروز کند.
• دانستن این موضوع که ترس موجود غیرمنطقی یا گزافه است ولی حس ناتوانی درکنترل آن وجود داشته باشد.
• پرهیزازموقعیت‌های اجتماعی یا کاری به خاطر ترس یا مقاومت و تحمل اضطرار شدید دراین موقعیت‌ها
• تأثیر شدید مشکلات حاصل از هراس بر زندگی ازجمله شغل، فعالیت‌های اجتماعی و روابط
• عدم وجود سایر علل قابل توجیه برای این نشانه‌ها ازجمله مشکلات سلامت، دارو یا سایر نابسامانی‌های روانشناسیک
درکودکان، معیارهای تشخیصی دیگر برای هراس اجتماعی عبارتنداز:
• اضطراب که با گریه، بدخلقی، خشک زدن یا جدا شدن از موقعیت‌های اجتماعی با افراد ناآشنا متجلی می‌شود.
• غالباً ناتوانی در قبول منطقی بودن این ترسها
• هراس، حداقل 6ماه طول کشیده باشد.
پهنه‌هراسی:
معیـارهای تشخیصی پهنه‌هراسی عبارتند از:
• ترس غیرمنطقی تنها ماندن درمکان یا موقعیتی‌که نتوان ازکسی کمک گرفت یا درصورت گرفتاری به حمله پانیک به آسانی نتوان راه گریزی یافت. افراد دچار پهنه هراسی ممکن است از قرارگرفتن درجمعیت، ایستادن درصف یا سفر با اتوبوس، قطار یا اتومبیل دچار وحشت شوند. به‌این‌جهت هرگز از منزل بیرون نمی‌آیند.
• پرهیز از موقعیت‌های ایجادکننده اضطراب، هرگاه که ممکن باشد. زیرا روبه‌رو شدن با این موقعیت‌ها سبب اضطرار بیشازحد می‌شود.
• برای توجیه این نشانه،علت قابل توضیح مانند بیماری، استفاده‌از دارو یا سایر نابسامانی‌های روانشناسیک موجود نباشد.
برای درمان هراس یا ترس مرضی می‌توان از دارو یا درمان رفتاری یا هر‌دو استفاده کرد. بسیاری از بزرگسالان خود‌به‌خود سلامت روان خود را باز نمی‌یابند و به‌نوعی درمان نیاز دارند. هدف از درمان هراس، کاستن از اضطراب و ترس و کمک به بیمار است تا بتواند بهتر واکنش‌هایی را تدبیر‌کند که نسبت به موضوعات یا موقعیت‌های ایجاد‌کننده‌ی ترس به‌وجود می‌آیند.
داروها:
• بتابلوکرها. این داروها با بلوک‌کردن آثار تحریک‌کننده‌ی آدرنالین بر بدن مثل افزایش سرعت ضربان قلب، افزایش فشارخون، تپش‌قلب و صدای لرزان و لرزش اندام‌ها تأثیر می‌کنند. بتابلوکرها beta blocker در افرادی بسیار مؤثرند که دچار ترس شدید از صحنه هستند.
• داروهـای ضــد‌افسردگی. در درمان هراس‌ها بیشتر از داروهای ضدافسردگی موسوم به مهارکنندههای گزینشی بازجذب سروتونین(SSRI) استفاده می‌شود. این داروها بر سروتونین serotonin تأثیر می‌کنند. این ماده‌‌ی‌شیمیایی یک انتقال دهنده‌ی عصبی است و اعتقاد بر‌این است که روی خلق‌وخو تأثیر می‌گذارد. داروهایSSRI عبارتنداز: سیتالوپرام citalopram، اسیتالوپرامescitalopram، فلوکستینfluoxetine، پاروکستینparoxetine و سرترالین sertraline. درصورتی‌که داروهای SSRI مؤثر نباشند و یا عوارض‌جانبی غیر‌قابل تحمل مانند بی‌قراری، بی‌خوابی، سردرد، اسهال یا مشکلات جنسی به‌بار آورند، می‌توان از یک نوع دیگر داروهای ضدافسردگی مثل مهارکنندههای منوآمین آکسیداز (MAOI) استفاده کرد.
• داروهای آرام‌بخش. داروهای گروه بنزودیازپین‌ها benzodiazepine به‌جهت کاستن از اضطراب حس‌شده به آرامش کمک می‌کنند. این داروها عبارتنداز: لورازپام lorazepam، دیازپام diazepam، آلپرازولام alprazolam و کلردیازپوکساید chlordiazepoxide. از آنجا که ممکن‌است این داروها اعتیادآور باشند، باید با احتیاط مورد استفاده قرارگیرند و درصورت وجود سابقه‌ی وابستگی به الکل یا مواد مخدر مورد استفاده واقع نشوند.
درمان رفتاری:
درمان حساسیــت‌زدایـی desen sitization یا درمان مواجهه‌ییexposure therapy برپایه‌ی تغییر پاسخ بیمار نسبت به موضوع یا موقعیت ترس‌آور استوار است و ممکن‌است در هراس‌های اختصاصی سودمند باشد. تماس تدریجی و مکرر با‌علت هراس به بیمار کمک می‌کند تا نحوه‌ی غلبه براضطراب را بیاموزد. به‌عنوان مثال، اگر بیمار از پرواز بترسد، سیر درمان به سادگی به‌سمت فکر کردن درمورد پرواز با نگاه‌کردن به تصاویر هواپیما آغاز شده و درنهایت به‌سمت سوار‌شدن به هواپیما به پیش رود.
درمان رفتاری شناختی cognitive behavioral therapy شکل جامع‌تر درمان است. دراین روش درمان، درمانگر therapist با بیمار کار می‌کند تا بیمار بتواند راه‌های مشاهده و مقابله با مسایل یا موقعیت ایجاد‌کننده‌ی ترس را به‌گونه‌یی متفاوت بیاموزد. دراین روش، بیمار اعتقادات جانشین درمورد ترسها و تأثیر آنها را بر زندگی خویش می‌آموزد. در درمان رفتاری شناختی، تأکیدی خاص بر یادگیری ایجاد حس استیلا و کنترل افکار و احساسات وجود دارد.
انتخاب روش درمان:
هراس‌های اختصاصی، معمولاً با درمان رفتاری مداوا می‌شوند. هراس‌های اجتماعی را می‌توان با داروهای ضدافسردگی یا بتابلوکرها، همراه درمان رفتاری مداوا کرد. پهنه‌هراسی، به‌ویژه وقتی با نابسامانی پانیک همراه باشد، معمولاً با داروهای گروه SSRI و درمان رفتاری مداوا می‌گردد. ترس‌های کودکی، مانند ترس از تاریکی، هیولا یا تنها ماندن به وفور دیده می‌شوند و بسیاری از کودکان با بزرگ‌شدن بهبود می‌یابند. اما اگر در کودک ترس دائمی و بیشازحد وجود داشته باشد که سبب محدود‌شدن توان انجام اعمال زندگی روزمره گردد، باید به پزشک مراجعه کرد.
کمک به کودک درمقابـله با ترسها:
• درباره ترسها با کودک آشکارا صحبت کنید. مشکل را پیش پا افتاده فرض نکرده و به خاطر ترسیدن، کودک را تحقیر نکنید. به جای آن، باید به کودک فهماند که درکنارش هستید و سخنش را می‌شنوید و به وی کمک خواهید کرد.
• هراس‌ها را تقویت نکنید. از موقعیت‌ها برای کمک به کودک درمقابله با هراس‌استفاده کنید. درصورتی‌که کودک از سگ همسایه می‌ترسد، برای پرهیز از مواجهه با حیوان، راه خود را عوض نکنید و به‌جای آن به کودک کمک کنید تا در وقت مواجهه با سگ بتواند با ترس خود مقابله کند، به‌عنوان‌مثال می‌توانید باکودک همراه شوید و ضمن آنکه کودک به سگ نزدیک می‌شود، او را حمایت کنید و سپس اجازه دهید برای احساس امنیت به سوی‌تان بازگردد. با‌گذشت‌زمان، کودک را تشویق کنید، فاصله‌ی خود را با سگ کم‌کند.
• رویکرد‌های مثبت را دنبال کنید. به کودک تنفس عمیق‌را بیاموزید و به او یاد بدهید وقتی با مسأله‌‌ی غامضی روبه‌رو می‌شود جمله‌های مثبت را تکرار کند مثل «می‌توانم این کار را انجام دهم» باید به کودک آموخت به ترس خود درمقیاس 1 تا 10 امتیاز دهد. این کار سبب می‌شود تا کودک برحسب امتیاز بفهمد با تدابیر انجام شده از میزان ترسش کاسته شده است.
درصورت وجود ترس‌های غیرمنطقی به‌ویژه درصورت داشتن فرزند، باید در فکر کمک گرفتن روانشناسیک بود. باوجودی‌که احتمالاً مسایل ژنتیک در ایجاد هراس نقش دارند اما مشاهده‌ی مکرر واکنش هراس شخص دیگر در کودکان شعله‌ی هراس را خواهد افروخت. با رسیدگی و کنترل ترسها می‌توان از انتقال ترس به کودکان جلوگیری کرد.
ثبت نظر