شماره ۱۰۵۹

تولید واکسن دیابت با استفاده از نانو

دکتر سیدعلی فاطمی - داخلی

دو سال قبل برای اولین بار پژوهشگران روش جدید ایمونودرمانی تجربی (experimental immunotherapy) را که می‌تواند از شروع دیابت نوع۱ پیشگیری نماید، گزارش نمودند.

محققان با تغییر سلول‌های ایمنی شخص که به‌نام سلول‌های دندریتی نامیده می‌شوند، از تخریب سلول‌های پانکراسی تولیدکننده‌ی انسولین (سلول‌های بتا) در بدن جلوگیری کردند.

این گام مهم نیازمند استخراج سلول‌های دندریتی موردنظر برای دست‌کاری بعدی آنها و تزریق مجددشان به‌بدن بود‌‌‌. پژوهشگران نانو ذراتی به‌نام لیپوزوم‌ها را در آزمایشگاه تولید کردند و زمانی‌که این نانو‌ذرات به بدن تزریق شدند، تخریب سلول‌های بتا را متوقف و از ابتلا به دیابت جلوگیری کردند. این روش می‌تواند انتخاب بهتری برای واکسن انسانی باشد.

قطره‌هایــی از چربـی و آب که می‌توانند در سطح وسیع تولید شوند:

لیپوزوم‌ها سلول نیستند و قطره‌هایی حاوی غشاهایی مانند غشاهای سلولی‌اند. این قطره‌ها را می‌توان با استفاده از فرآیند خاصی تولید‌نمود اما این فرآیند باید فرآیندی بی‌خطر و آسان باشد و همین‌طور به‌راحتی در حجم بالا تولید شود.

نکته‌‌کلیدی،‌سلول‌های‌بتا‌در فرآیند مرگ طبیعی:

قطر لیپوزوم‌های تولیدشده برای این منظور‌، از نیم تا یک‌میکرون بود. این لیپوزوم‌ها اختصاصاً ایجادشدند تا از سلول‌های بتای پانکراس که در پروسه‌ی مرگ برنامه‌ریزی‌شده‌ی سلولی ‌(آپوپتوزیس) هستند، تقلیدکنند و این روشی است که بدن از‌طریق آن از تخریب سلول‌های بتا ممانعت نموده و این امکان را فراهم می‌کند تا تحمل ایمنی‌شناختی (immunological tolerance) خود را بهبود ببخشد.

گام‌های بعدی:

پس‌از اثبات این مطلب که لیپوزوم‌ها از ابتلا به دیابت نوع یک در موش‌های آزمایشگاهی جلوگیری می‌کنند، گام‌های بعدی شامل آزمایش آن روی سلولهای انسانی در شرایط آزمایشگاهی، شروع آزمایش‌های بالینی بر داوطلب‌های انسانی ازنظر واکسیناسیون پیشگیرانه و درمان بیماری از‌طریق ترکیب واکسن با روش‌های درمانی احیا‌کننده (regenerative therapies) هستند. محققان در‌نظر دارند این گام‌ها را روی بیماران بستری در بیمارستان انجام‌داده و فرآورده‌ی مزبور را ازنظر میزان دوز و بررسی‌های راهنما (guideline studies) بهینه‌نمایند.

بالا‌رفتن شیوع بیماری و پیامدهای پیچیده:

دیابت نوع یک، بیماری است که در این بیماری بدن سلولهای بتای پانکراس را به‌عنوان سلول‌های خودی نمی‌شناسد و آنها را تخریب می‌کند و درنتیجه پانکراس، انسولین کم و کمتری تولید می‌کند. انسولین هورمونی است که امکان پردازش قند مصرفی را فراهم می‌‌نماید. بیماران باید چندین بار در روز انگشتان خود را برای کنترل میزان قند خونشان سوراخ نمایند و به ناحیه‌ی شکم یا دیگر اعضای بدنشان انسولین تزریق کنند. این کنترل مداوم همیشه آسان نیست و بالا‌ یا پایین‌بودن انسولین می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد. از جدی‌ترین مشکلات، هیپرگلیسمی بلندمدت است که موجب آسیب به شبکیه شده و به نابینایی، نارسایی‌کلیه، تخریب رشته‌های اعصاب محیطی یا زخم پای دیابتی منجر می‌گردد.

دلایل بیماری نامشخص می‌باشند، بااین‌وجود هر‌دو عامل ژنتیکی و محیطی دخیل هستند. حدود ۰/۳ درصد از جمعیت جهان مبتلا به این بیماری هستند و میزان ابتلا،  طی یک‌سال ۳‌تا۴‌درصد افزایش می‌یابد. بیماری مزبور معمولاً در کودکان و نوجوانان ظاهر می‌شود و درمان‌ناپذیر است. این روش ایمنی‌درمانی راه‌حل محتملی(Possible solution) برای درمان دیابت نوع‌۱ ارائه می‌دهد.


تعداد بازدید : 1276

ثبت نظر

ارسال