متغیرهای مختلفی دردرمان بیماری‌ها وجود دارند که مهمترین این پارامترها دردرجه‌ی اول تشخیص صحیح بالینی بیماری، بعد تجویز داروی صحیح،روش مناسب دارورسانی به بافت هدف جهت درمان و... می‌باشند. بهترین، مناسبترین و ساده ترین روش درمانی جهت دارورسانی که مورداقبال عامه‌ی بیماران می‌باشد روش خوراکی است ولی تعداد زیادی از داروها به خصوص داروهای پروتئینی و یا داروهای باپایه‌ی پپتیدی درلوله‌ی گوارش تخریب می‌شوند و نمی‌توانند به آسانی ازسطوح مولکولی وغشاهای بیولوژیک عبورکنند درضمن بعضی از داروهای دیگری که موفق به عبور از سطوح مولکولی وغشاهای بیولوژیک می‌شوند با متابولیسم عبور اول کبدی شدید مواجه‌اند تا حد زیادی زیست دستیابی (غلظت خونی) آنها کاهش یافته وقدرت اثر آنها در درمان بیماری‌ها نسبت به دوزمصرفی شدیداً تحت تأثیر قرار گرفته وکاهش می‌یابد.
روش انتقال دارو ازطریق سیستم لنفاوی راهی مناسب برای جلوگیری از متابولیسم عبور اول کبدی درانتقال دارو به روش خوراکی درمورد داروهایی است که به شدت تحت تأثیر عبوراول کبدی قرارمی‌گیرند چرا که درمسیر لنفاوی داخلی داروهایی که ازاین طریق وارد سیستم لنفاوی شوند قبل از اینکه وارد عروق خونی شوند مستقیماً به مجرای سینهیی وارد می‌شوند و از این طریق از جریان باب کبدی حذف می‌شوند و زیست دستیابی دارو(غلظت خونی) تغییرنمی‌کند. دراین‌روش‌انتقال، عملکرد اصلی سیستم لنفاوی تسهیل جذب اسیدهای چرب زنجیره ی طولانی ازطریق شیلومیکرون است. دو راهکار مهم جهت انتقال لنفاوی داروهای مورد نظر ازاین طریق شامل استفاده از ساختارهای پیش‌دارویی بسیار لیپوفیل ویا همراهی وبه دام انداختن دارو به صورت ذرات نانو درناقل های لیپیدی است. درخصوص مورد دوم ذکر شده حاملهای نانو می‌توانند با دردام انداختن دارو از آن درمقابل عوامل تخریب کننده دردستگاه گوارش محافظت کنند وازطرف دیگر با قرارگرفتن درناقل‌های لیپیدی جذب دارو را توسط سیستم لنفاوی افزایش دهند به علاوه به این ترتیب از داروی فوق درمقابل عبور اول کبدی محافظت نمایند و داروی مورد نظر به اندازه‌یی که اثر دارویی داشته باشد باکمترین دوزمصرفی مورد استفاده قرارگیرد که دراین صورت هم عوارض دارویی کاهش می‌یابد و هم هزینه‌های اقتصادی که ناشی از مصرف دوزکمتر دارو است کاهش می‌یابد. البته این نکته را نیز دراین خصوص باید مد نظر قرارداد و آن اینکه دارویی که اندازه‌ی ذره‌یی آن تاحد میکرون کاهش داده شده است همان خاصیت اولیه را دارد یا خیر؟!
داروسازی ازطریق سیستم لنفاوی ممکن است ازطرق زیر انجام گیرد:
الف) انتقال دارو ازطریق سیستم لنفاوی باپچ‌های پیر البته باید مدنظر داشت که تجمع نانو ذرات دارویی درپچ‌های پیر به دلیل مـشـکـلات و پـیـچـیـدگـی‌هـای آزمایش‌ها به خوبی مشخص است وبه وضوح مشخص نیست که جذب داروهای فوق ازاین طریق به خوبی انجام می‌شود یا خیرواین مورد از مشکلات عمده‌ی استفاده ازاین روش جهت انتقال دارو ازطریق سیستم لنفاوی است.
ب) انتقال دارو ازطریق سیستم لنفاوی ازطریق لیپوزومها ـ درخصوص استفاده از لیپوزوم ها به عنوان حامل دارو و انتقال ازطریق سیستم لنفاوی تاکنون تلاشهای زیادی صورت نگرفته است چرا که لیپوزوم ها مستعد انواعی ازاثرات تخریبی ازجمله pH اسیدی معده، سورفکتانتهای صفراوی و لیپازهای پانکراتیک هستند. بنا به دلایل ذکر شده این روش نیز زیاد مورد استقبال در دارو رسانی جهت انتقال داروهای مورد نظر ازطریق سیستم لنفاوی قرار نگرفته است.
ج ) استفاده از سیستم‌های خود آرایش یابنده Self-assembeld با استفاده ازاجزای لیپیدی جهت انتقال دارو ازسیستم لنفاوی است. دراین روش دارویی نانو ذرات لیپیدی می‌توانند به صورت دست نخورده مسیر معده تابعضی قسمتهای دئودنوم را رد کنند و برناحیه‌ی ایلئوم اثرمستقیم بگذارند با این کار هضم پانکراتیک و صفراوی حذف شده ودرضمن باعث افزایش جذب لنفاوی دارو درسیستم نانوذرات لیپیدی شوند.
نانوذرات لیپیدی که دراین روش آخر به عنوان سیستم‌های حامل دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ذراتی با ماتریکس لیپیدی باخطر متوسط درحد نانومتر هستند که دیسپرسیون آنها علاوه بر لیپید ودارو شامل سورفکتانت به عنوان پایدار کننده می‌باشند.
انواع نانو ذراتی که دراین روش مورداستفاده قرارمی‌گیرند عبارتند از:
1ـ نانو ذرات لیپیدی جامد (Solid Lipid Nanoparticl)SLN
2ـ حاملهای نانو ساختار لیپیدی (Nanostructured Lipid Carriers) NLC
3ـ اتصال‌های دارویی ـ لیپیدی (Lipid-Drug Conjugate) LDC
در روش SLN نانو ذرات لیپیدی حامل دارو، ذرات تهیه شده ازلیپیدهایی هستند که دردمای اتاق و نیز دمای بدن جامدند و با سورفکتانتها پایداری شوند. معایب این روش انتقال دارویی، بارگیری ناکافی دارو درحمل ونشت دارو بعد از تغییرات پلی مرفیک درطول نگهداری، مصرف ونیزمحتوای نسبتاً بالای آب دراین فرم دارویی است. در روش NLC یا از لیپیدهای مختلف مانند گلیسریدهای تشکیل شده از اسیدهای چرب جهت مخلوط با نانوذرات دارویی جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا اینکه از مقادیر بیشتر روغن جهت مخلوط شدن استفاده می‌نمایند و درنهایت جهت مخلوط کردن و در دام انداختن نانوذرات دارویی مورد نظر از انواع خاصی ازلیپیدهای خاص نظیر هیدروکسی آکتاکوسانیل هیدروکسی استئارات Hydroxy Octa Cosnyl Hydroxy Stearate وایزوپروپیل میریستات Isopropyl Myristate به منظور حذف نشت دارو که در روش‌های قبل معایبی عمده به شمار می‌رفتند استفاده می‌شوند لازم به توضیح است که درحال حاضر انتقال نانوذرات دارویی به روش NLC فقط جهت مصارف موضعی کاربرد دارد.
در روش LDC جهت اتصال های دارویی ـ لیپیدی Ligamental خاصی استفاده می‌شود که مراحل آخر آزمایش‌های فیزیکوشیمیایی آنها درحال انجام است.
ثبت نظر