شماره ۹۶۳

اصول درمان صرع کودکان(۴)

(بخش پایانی)

دکترعلیرضا رفیعی نیا - داروساز

    عوارض داروهای ضدصرع‮:‬
داروهای ضدصرع دارای عوارض جانبی شناخته شده‌یی می‌باشند،‮ ‬مهمترین آنها درجدول2‮ ‬درج شده اند‮. ‬همه ی این داروها دارای خصوصیات آرامش بخش بوده که بیانگر اغلب آثار ناخواسته‌ی آنها می‌باشند‮. ‬برخی از این داروها دارای عوارض جانبی خاص فردی هستند‮. ‬برای مثال بزرگ شدن لثه‌ها،‮ ‬رویش بیش ازحد مو و لنفودنوپاتی ناشی از فنی‌توئین و یا عوارض هیپوناترمی و هیپواسمولالیته برای کاربامازپین و اکسی‌کاربامازپین ویا عوارض نارسایی کبدی و پانکرانیت ناشی از والپروئیک اسید‮. ‬لاموتریژین نیــــز گرچـه اساســاً‮ ‬به عنـوان یک داروی ضد فولات عرضه شده ولی مشخص نشده که قادر به تغییر میزان فولات سرم می‌باشد‮.‬
تداخلات متعددی بین خود داروهای ضدصرع و نیز داروهای ضدصرع با داروهای دیگر شناخته شده‌اند‮.‬
اهم این تداخلات درجدول3‮ ‬نشان داده شده‌اند‮. ‬تنها داروهای ضدصرع بنزودیازپینی با تداخلات به نسبت پایین شناسایی شده‌اند‮. ‬فنی‌توئین به دلیل ظرفیت حذف اشباعی که با غلظتهای درمانی دارد به‌نسبت آسیب‌پذیرتر به نظر می‌رسد که علت آن وقفه‌ی متابولیسم آن است‮. ‬برعکس داروی جدید عرضه شده‌ی گاباپنتین و ویگاباترین‮ (‬که دارای دفع کلیوی می باشند‮) ‬دارای تداخلات به نسبت کمتری با سایر داروهای ضدصرع می‌باشند‮. ‬گرچه ویگاباترین ممکن است سبب کاهش‮ ‬غلظتهای پلاسمایی فنی‌توئین با مکانیسم‌های هنوز ناشناخته گردد‮.‬
البته کلیه تداخلات لیست شده در جدول۳ دقیقاً به وقوع نمی‌پیوندند که به‮ ‬2دلیل ریاضی زیر می‌‌باشد‮:‬
a‮‬) القای ظرفیت متابولیسم توسط یک دارو موجب نقصان‮ ‬غلظتهای پلاسمایی سایر داروها خواهدشد‮.‬
b‬)‬ رقابت برای القای مسیر متابولیکی بین‮ ‬2‮ ‬دارو سبب افزایش‮ ‬غلظتهای پلاسمایی هر دوی آنها می‌شود‮.‬
امروزه فنوباربیتال به ندرت به عنوان یک داروی ضدتشنج مطلوب برای کودکان ارزیابی می‌شود زیرا قادر به ایجاد عارضه‌ی‮  ‬هیپراکتیویته در20‮ ‬تا40٪‮ ‬کودکان مصرف کننده آن بوده است‮. ‬ازفنی‌توئین درمقایسه با بزرگسالان کمتر برای کودکان استفاده می‌شود که علت آن عوارض جانبی آکنه‌زایی،‮ ‬بزرگ‌شدن‮ ‬غیرطبیعی فک و رویش مو مخصوصاً‮ ‬دردختران می‌باشد‮. ‬موقع تجویز والپروات سدیم برای کودکان باید عارضه‌ی القای افزایش وزن آن در دختران مورد نظر باشد‮.‬
همچنین عوارض جانبی ادراکی داروهای ضدتشنج درسنین تحصیل فوق‌العاده مشکل ساز می‌شوند‮.‬
کاربامازپین به عنوان دارویی با حداقل عوارض تغییرات ادراکی درکودکان شناخته شده است‮.‬

طول دارو درمانی تشنج و صرع کودکان‮: ‬ازآنجایی که رشد جسمی کودکان اغلب سریع و مداوم است،‮ ‬تجدید نظر وتنظیم مجدد دوز داروهای آنها خصوصاً‮ ‬در موارد ثبت همزمان‮ ‬غلظت پلاسمایی آنها ضروری است‮.‬
تحقیقات جدید ثابت نموده‌اند که متابولیسم دارویی درکودکان‮‬1تا ‬10ساله سریعتر از بزرگسالان است‮. ‬لذا کودکان قرارگرفته در این رده‌ی سنی هم نیازمند دوزهای بالاتر بر پایه‌ی‮ ‬mg/kg‮ ‬وزن بدن وهم نیازمند افزایش دفعات تجویز نسبت به بزرگسالان برای حصول‮ ‬غلظتهای پلاسمایی مشابه می‌باشند‮.‬
به عنوان یک قاعده‌ی کلی در صورتی که کودک دچارصرع تحت درمان به مدت حداقل‮ ‬2‮ ‬سال دچار هیچگونه حمله‌ی صرعی نشود می‌توان به روند قطع دارو درمانی در مورد او فکر کرد‮. ‬کودکان دچار تشنجات سخت قابل کنترل،‮ ‬کودکان دچار مشکلات محرز و اثبات شده‌ی عصبی و یاکودکانی که دارو درمانیشان زود قطع شده باشد بیشتر درمعرض عود مجدد و برگشت بیماری صرع می‌باشد‮.‬
نکاتی چند پیرامون افزایش اثربخشی داروهای ضدتشنج و صرع درکودکان‮:‬
1ـ به کودکان اجازه داده شود حتی الامکان روال زندگی طبیعی خود را داشته و طوری با آنها رفتار شود که درمیان هم سنان یا نوجوانان با سن کمترانگشت‌ نما نباشند‮.‬
2ـ به آنها اجازه‌ی شنا بدون همراه داده نشود‮.‬
3ـ کوه نوردی و بالا رفتن از درخت برای آنها ممنوع است‮.‬
4ـ حمام گرفتن چنین کودکانی باید در وان کم عمق وبا نیمه باز بودن درب حمام انجام شود‮.‬
5ـ درمورد کودکان محصل زمان مصرف داروهای آنها طوری تنظیم شود که حتی الامکان در زمان مدرسه آنها نباشد‮.‬

 جدول۳ـ مهمترین تداخلات داروهای ضد صرع با سایر داروها و برخی ترکیبات داخل بدن  
نام دارو دارو یا ترکیبات قادر به افزایش غلظت
پلاسمایی داروی ضدصرع
دارو یا ترکیبات قادر به کاهش غلظت
پلاسمایی داروی ضد صرع
فنی توئین  سرولوپلاسمین ـ مس ـ گاماگلوتامیل
ترانسپپتیداز ــ هورمون های جنسی
متصل به گلوبولین (در زنان) و وارفارین 
 کلرآمفنیکل ـ کورتیزول ــ سیکلواسپورین ـ
دگزامتازون ـ دکسی سیکلین ــ فولات ـ
گریزوفولوین ـ وارفارین ـ تئوفیلین
 فنوباربیتال
(پیریمیدون و متیل فنوباربیتال)
ایمونوگلوبولین های A و B   املاح صفراوی ـ کلسترول ـ کلرآمفنیکل
کلسترول ـ کلرپرومازین ـ سایمتیدین
هالوپریدول ـ فولات ـ گریزوفولوین
وارفارین ـ تئوفیلین
کاربامازپین  ـ   بلوک کننده های بتا آدرنرژیک ـ دگزامتازون
دکسی سیکلین ـ هالوپریدول ـ وارفارین
والپروئیک  اسید  دیازپام ـ نیمودیپین   ــ
دیازپام  تستوسترون  ــ  

منابع در دفتر نشریه می‌باشد‮.‬

تعداد بازدید : 2020

ثبت نظر

ارسال