اصول درمان صرع کودکان

مقدمه: حمله‌ی صرع عبارت از یک حادثه‌ی حمله‌یی ناشی از اختلال‮ ‬غیرطبیعی،‮ ‬حاد و شدید منشعب از انبوه نرونهای ‬CNS‮ ‬می‌باشد‮. ‬این فعالیت غیرطبیعی CNS ممکن است با علائم مختلفی ازحد فعالیت صرعی فاحش تا حد حوادث تجربی‮ ‬غیرقابل تشخیص باشد‮. ‬گرچه عوامل گوناگونی بروقوع و شیوع تشنجات مؤثرند ولی ‮ ‬5‮ ‬تا10٪‮ ‬جمعیت های جوامع مختلف از نوزادان تا افراد مسن حداقل یک مرتبه‮  ‬آن را تجربه می کنند‮.‬
تشنج در واقع حاصل برهم خوردن توازن طبیعی تحریک و تضعیف‮ ‬CNS‮ ‬است.حال با توجه به عوامل متعددی که تحریک‮  ‬اعصاب مغزی راکنترل می کنند جای تعجب نخواهد بود که مدعی شویم این تعادل طبیعی ممکن است تحت شرایط متعددی به هم بخورد.نهایتاً‮ ‬عوامل متعددی در ایجاد تشنج و صرع دربیماران مؤثرند‮. ‬مهمترین این عوامل عبارتند از‮:‬
1ـ تفاوت طبیعی آستانه‌ی تشنج درافراد‮. ‬این مسأله به نوبه‌ی خود به عوامل درونی متعددی نظیر عوامل ژنتیکی که در ایجاد سابقه‌ی ‬صرع فامیلی نقش دارد وابسته‮ ‬است‮. ‬همچنین به این نکته نیز باید توجه شود که مغز در مراحل مختلف تکامل و بلوغ‮ ‬دارای آستانه های تشنج گوناگون است‮.‬
2ـ روبه رو شدن با وضعیت‌های خاص نظیر تشنج ناشی از ضربه‌ی مغزی کاری و شدید که‮ ‬غالباً‮ ‬با خطر50٪‮ ‬صرع متعاقب آن همراه است‮. ‬احتمال بالای تبدیل شدن ضایعات مغزی ناشی از ترومای شدید به صرع بیانگر این واقعیت است که این ضایعات در درازمدت با تغییر پاتولوژیک‮ ‬CNS‮ ‬و دگردیسی بخشی از شبکه‌ی عصبی طبیعی به شبکه‌یی با فعالیت‮  ‬بیش ازحد‮ ‬غیرطبیعی ممکن است موجب بروز صرع شوند‮. ‬این فرایند به فرایند صرع زایی موسوم بوده و تغییرات خاصی که منتج به کاهش آستانه‌ی تشنج می‌شوند را می‌توان به عنوان عوامل صرع زا تلقی نمود‮. ‬شوک روانی وعفونتها نیز ازجمله وضعیتهای خاص مولد تشنج و صرع در دوران کودکی می‌باشند‮.‬
عوامل مولد صرع درکودکان با توجه به سن‮:‬
نوزادان کوچکتر از‮ ‬1ماهه‮: ‬ایسکمی وهیپوکسی درون رحمی،‮ ‬ضربه یا خونروی داخل جمجمه‮ ‬،‮ ‬عفونت حاد‮ ‬CNS‮ ‬،‮ ‬اختلالات متابولیک نــظیر هیپـوگلیسمی،‮ ‬هیپوکلسمی،‮ ‬Hypomagnesemia،‮ ‬کمبود پیریدوکسین،‮ ‬اختلالات رشدی وژنتیکی‮.‬
نوزادان وکودکان‮‬1ماهه تا‮‬12‮ ‬ساله‮: ‬تشنجات ناشی از تب،‮ ‬اختلالات ژنتیکی‮ (‬اعم از متابولیکی یا دژنراتیو‮)‬، عفونت ‮ ‬CNS،‮ ‬اختلالات رشدی، ضربه و بدون علت‮.‬
نوجوانان و جوانان‮ ‬12تا‮‬18‮ ‬ساله‮: ‬تروما،‮ ‬اختلالات ژنتیکی،‮ ‬عفونت،تومور مغزی و بدون علت‮.‬
شناخت کلی دارو درمانی تشنج وصرع‮:‬
طی سالیان اخیر دانش فارماکولوژی بالینی در رابطه با دارودرمانی صرع توسعه گسترده یی یافتــــه اســت‮. ‬ارائــه‌ی داروهای‮ ‬vi gabatrin‮‬،‮ ‬لاموتریژین،گاباپنتین و اکسی کاربامازپین حاصل این توسعه فارماکولوژیکی می‌باشند‮.‬
در ابتدای شناخت مکانیسم‮ ‬تأثیر داروهای ضد صرع باید توجه شود که این داروها تنها در پیشگیری از گسترش فعالیتهای صرع‌زایی مغز مؤثرند بیش از آنکه بتوانند از شروع آن پیشگیری نمایند‮. ‬دراین رابطه‮ ‬3‮ ‬مکانیسم‮ ‬اصلی برای تأثیر این داروها تعریف شده است‮:‬
1ـ داروهای فنی توئین،‮ ‬کاربامازپین و احتمالاً‮ ‬لاموتریژین قادر به وقفه‌ی‮  ‬کانالهای‮‬Na‭+‬‮ ‬وابسته به ولتاژ درغشاهای سلولی‮ ‬axonal‮‬ می باشند‮. ‬این مسأله سبب القای سلسله امواج صرعی می‌شود که‮ ‬غالباً‮ ‬در اثنای تشنجات صرعی رخ می‌دهند بدون اینکه درمسیر ترافیک انتقال امواج آکسونها درسرعتهای فیزیولوژیکی سریع اختلالی ایجاد نمایند‮.‬
2ـ داروهای اتوسوکسیمید و والپروئیک اسید که قادر به وقفه‌ی کانالهای نوع ‮ ‬T و‮ ‬Ca‭++‬‮ ‬در اعصاب تالامیک‮ ‬‭(‬thalamic‭)‬‮ ‬و بنابراین تداخل با فعالیت عصبی دریکی از مدارهای عصبی مولد تشنجات صرع از نوع‮ ‬غیاب ‮‬‭(‬absence‭)‬‮ ‬می‌باشند‮.‬
3ـ داروهای‮  ‬گوناگون ضدصرع که مصرف شان به افزایش نفوذ پذیری یونهای‮ ‬Cl‭-‬‮ ‬به داخل اعصاب پس سیناپسی وبنابراین وقفه‌ی فعالیت این نرونها می‌باشند‮. ‬دراین رابطه فنوباربیتال قادر به تأثیر مستقیم بر کانالهای‮ ‬Cl‭-‬‮ ‬بوده،‮ ‬داروی ویگاباترین و احتمالاً‮ ‬والپروئیک اسید قادر به وقفه‌ی تجزیه‮ ‬GABA‮ ‬و بنابراین افزایش تأثیر پس سیناپسی این ترکیب بر کانالهای‮ ‬Cl‭-‬‮ ‬باز شده می‌باشند درحالی که داروهای ضد صرع بنزویازپینی تأثیرGABA‮ ‬روی کانالهای‮ ‬Cl‭-‬‮ ‬را تسهیل می‌نمایند‮. ‬برای گاباپنتین نیزمکانیسم‌های تأثیر مختلفی تصور شده که عبارتند از‮: ‬تأثیر برگیرنده های تاکنون شناخته نشده‌یی که مرتبط با سیستم لیزین‮ (‬پروتئین حامل آمینواسیدها‮) ‬می باشند و یا احتمالاً‮ ‬ازطریق وقفه‌ی تجزیه‌ی‮ ‬GABA‮ ‬ و یا افزایش سرعت سنتزآن یا به عبارت دیگر تغییر‮ ‬غلظت یا متابولیسم اسید آمینه‌ی مغزی عمل می‌کند‮.‬
جدول1‮‬ بیانگر دوزهای معمول و‮ ‬غلظت‌های پلاسمایی درمانی داروهای ضد‌صرع معمول می‌باشد‮.‬