شماره ۹۵۴

کلسیم و مکمل‌های کلسیم

دکتر فروغ موسوی - داروساز

کلسیم‭ ‬برای‭ ‬سلامت‭ ‬مناسب‭ ‬استخوان‭ ‬در‭ ‬سراسر‭ ‬زندگی‭ ‬لازم‭ ‬است‭. ‬با‭ ‬وجودی‭ ‬که‭ ‬جیره‌ی‌غذایی‭ ‬بهترین‭ ‬وسیله‌ی‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آوردن‭ ‬کلسیم‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬در‭ ‬صورتی‭ ‬که‭ ‬جیره‌ی‌غذایی‭ ‬از‭ ‬نظرکلسیم‭ ‬دچار‭ ‬کمبود‭ ‬باشد‭ ‬می‌توان‭ ‬ازمکمل‌های‭ ‬حاوی‭ ‬کلسیم‭ ‬استفاده‭ ‬کرد‭.‬

پیش‌از‭ ‬آنکه‭ ‬به‭ ‬فکر‭ ‬تهیه‌ی‭ ‬مکمل‌کلسیم‭ ‬باشیم،‭ ‬باید‭ ‬ازمیزان‭ ‬کلسیم‭ ‬مورد‭ ‬نیاز،‭ ‬زیروبم‭ ‬انواع‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم‭ ‬ونوع‭ ‬مکملی‭ ‬که‭ ‬باید‭ ‬انتخاب‭ ‬کرد،‭ ‬آگاه‭ ‬شد‭. ‬

منافع‭ ‬کلسیم

بدن،‭ ‬برای‭ ‬ساخت‭ ‬و‭ ‬حفظ‭ ‬قدرت‭ ‬استخوان‌ها‭ ‬به‭ ‬کلسیم‭ ‬نیاز‭ ‬دارد‭.‬

‭ ‬قلب،‭ ‬ماهیچه‌ها‭ ‬و‭ ‬اعصاب‭ ‬نیز‭ ‬برای‭ ‬انجام‭ ‬وظیفه‌ی‭ ‬مناسب‭ ‬به‭ ‬کلسیم‭ ‬نیازمندند‭.‬

‭ ‬نتایج‭ ‬بعضی‭ ‬بررسی‌ها،‭ ‬حاکی‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬کلسیم،‭ ‬همـراه‭ ‬ویتامینD‭ ‬منافعی‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬سلامت‭ ‬استخوان‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬ازجمله‭ ‬می‌توان‭ ‬حفاظت‭ ‬در‭ ‬برابر‭ ‬سرطان،‭ ‬دیابت‭ ‬و‭ ‬فشارخون‭ ‬بالا‭ ‬را‭ ‬ذکر‭ ‬کرد‭. ‬اما‭ ‬مدرک‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬آثار‭ ‬نافع‭ ‬کلسیم‭ ‬بر‭ ‬سلامتی‭ ‬قطعی‭ ‬نیست‭.‬

خطرات‭ ‬کمبود‭ ‬کلسیم

درصورتی‭ ‬که‭ ‬کلسیم‭ ‬به‭ ‬مقدارکافی‭ ‬مصرف‭ ‬نشود،‭ ‬انسان‭ ‬در‭ ‬ارتباط‭ ‬با‭ ‬استخوان‌های‭ ‬ضعیف‭ ‬با‭ ‬مشکلات‭ ‬سلامت‭ ‬روبه‭ ‬رو‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭:‬

ممکن‭ ‬است‭ ‬کودک‭ ‬به‭ ‬رشد‭ ‬کامل‭ ‬قد‭ ‬دوران‭ ‬بزرگسالی‭ ‬خود‭ ‬نرسد‭.‬

‌توده‌ی‌استخوانی‭ ‬در‭ ‬بزرگسالان‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬اندک‭ ‬باشد‭ ‬که‭ ‬خود‭ ‬عامل‭ ‬خطرساز‭ ‬استئوپوروز‭ ‬است‭.‬

کلسیم‭ ‬در‭ ‬جیره‌ی‌غذایی‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬افراد‭ ‬کافی‭ ‬نیست‭. ‬کودکان‭ ‬و‭ ‬دختران‭ ‬جوان‭ ‬و‭ ‬نیز‭ ‬بزرگسالان50‭ ‬ساله‭ ‬و‭ ‬بزرگتر،‭ ‬به‭ ‬ویژه‭ ‬درمعرض‭ ‬خطر‭ ‬هستند‭.‬

میزان‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬کلسیم

میزان‭ ‬نیاز‭ ‬انسان‭ ‬به‭ ‬کلسیم‭ ‬به‭ ‬سن‭ ‬و‭ ‬جنس‭ ‬وی‭ ‬بستگی‌دارد‭. ‬درجدول1باید‭ ‬توجه‭ ‬داشت‭ ‬که‭ ‬ستون‭ ‬حدنهایی‭ ‬نشاندهنده‌ی‌‭ ‬میزان‭ ‬امن‭ ‬مصرف‭ ‬کلسیم‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬نشانه‌ی‭ ‬مقداری‭ ‬که‭ ‬بامصرف‭ ‬شود‭ ‬نیست‭. ‬درصورتی‭ ‬که‭ ‬مقدار‭ ‬مصرف‭ ‬کلسیم‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬حدنهایی‭ ‬بالاتر‭ ‬رود،‭ ‬احتمال‭ ‬دارد‭ ‬در‭ ‬ارتباط‭ ‬با‭ ‬زیاد‭ ‬بودن‭ ‬کلسیم،‭ ‬مشکلاتی‭ ‬در‭ ‬سلامت‭ ‬انسان‭ ‬روی‭ ‬دهد (جدول۱)‭.‬

 

    میزان‭ ‬مجاز‭ ‬توصیه‭ ‬شده‭ ‬کلسیم‭ ‬درجیره‌غذایی‭ ‬بزرگسالان‭ (‬RDA‭)‬

 ‭ ‬روزانه‭                           هنازور RDA                                              ‬حدنهایی‭ ‬روزانه

 19تا50سال                                    ‭ ‬1000میلی‌گرم                               ‭‬2500 میلی‌گرم

 51تا70سال                                    1000 میلی‌گرم                               ‭‬2000 میلی‌گرم

 71سال‭ ‬و‭ ‬بالاتر                               1/‬200 میلی‌گرم                               ‬2000 میلی‌گرم

 خانم‌ها

19‭ ‬تا50سال                                   ‬1000 میلی‌گرم                                ‬2500 میلی‌‌گرم

 51سال‭ ‬به‭ ‬بالاتر                              ‬1200 میلی‌گرم                                ‬2000 میلی‌گرم

جدول1

  

کلسیم‭ ‬و‭ ‬ویتامینD

برای‭ ‬جذب‭ ‬کلسیم،‭ ‬بدن‭ ‬به‭ ‬ویتامینD‭ ‬نیازدارد‭. ‬به‭ ‬این‭ ‬علت،‭ ‬در‭ ‬بعضی‭ ‬مکمـل‌های‭ ‬کلسیـم،‭ ‬ویتامینD‭ ‬هم‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭. ‬تعداد‭ ‬اندکی‭ ‬از‭ ‬غذاها‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬طبیعی‭ ‬حاوی‭ ‬مقدار‭ ‬اندکی‭ ‬ویتامینD‭ ‬هستند‭ ‬مانند‭ ‬کنسرو‭ ‬ماهی‭ ‬سالمون‭ ‬با‭ ‬استخوان‭ ‬و‭ ‬زرده‭ ‬تخم‌مرغ‭. ‬از‭ ‬غذاهــای‭ ‬تقویـت‭ ‬شــده‭ ‬با‭ ‬ویتامینD‭ ‬و‭ ‬تماس‭ ‬با‭  ‬آفتاب‭ ‬نیز‭ ‬می‌توان‭ ‬ویتامین‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آورد‭. ‬دربیشتر‭ ‬بزرگسالان،‭  ‬میان‭ ‬مجاز‭ ‬توصیه‭ ‬شده‭ ‬روزانه (‭ ‬(RDAبرابر600‭ ‬واحد‭ ‬بین‭ ‬المللی‭ ‬15)‭ ‬میکروگرم‭ ( ‬است‭.‬

کلسیم‭ ‬وجیره‭ ‬غذایی

دربدن‭ ‬انسان،‭ ‬کلسیم‭ ‬تولید‭ ‬نمی‌شود،‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬جهت‭ ‬باید‭ ‬این‭ ‬عنصر‭ ‬ازطریق‭ ‬سایر‭  ‬منافع‭ ‬تأمین‭ ‬گردد‭. ‬کلسیم‭ ‬درانواع‭ ‬غذاها‭ ‬یافت‭ ‬می‌شود‭ ‬ازجمله‭:‬

فرآورده‌های‭ ‬شیر‭ ‬مانند‭ ‬پنیر،‭ ‬شیروماست

‭ ‬سبزی‌هایی‭ ‬که‭ ‬برگ‭ ‬بزرگ‭ ‬وسبز‭ ‬تیره‭ ‬دارند‭ ‬مانند‭ ‬کلم‌بروکلی‭ ‬وکلم‌پیچ

‭ ‬ماهی‌هایی‭ ‬که‭ ‬استخوان‭ ‬نرم‭ ‬قابل‭ ‬خوردن‭ ‬دارند‭ ‬مانند‭ ‬ساردین‭ ‬وکنسرو‭ ‬ماهی‭ ‬سالمون

‭ ‬غذاها‭ ‬و‭ ‬نوشابه‌های‭ ‬غنی‭ ‬شده‭ ‬با‭ ‬کلسیم‭ ‬مانند‭ ‬فرآورده‌های‭ ‬سویا،‭ ‬سرآل‭ ‬و‭ ‬آب‭ ‬میوه

درصورت‭ ‬وجود‭  ‬هریک‭ ‬از‭ ‬موارد‭ ‬زیر،‭ ‬حتی‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬جیره‌ی‌غذایی‭ ‬سالم‭ ‬ومتعادل،‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬دریافت‭ ‬کلسیم‭ ‬کافی‭ ‬دشوار‭ ‬باشد‭:‬

داشتن‭ ‬رژیم‭ ‬گیاه‌خواری

‭ ‬وجود‭ ‬عدم‭ ‬تحمل‭ ‬به‭ ‬لاکتوز‭ ‬و‭ ‬استفاده‌ی‭ ‬محدود‭ ‬ازلبنیات

‭ ‬مصرف‭ ‬مقدار‭ ‬زیاد‭ ‬پروتئین‌یا‭ ‬سدیم‭ ‬که‭ ‬سبب‭ ‬دفع‭ ‬کلسیم‭ ‬از‭ ‬بدن‭ ‬می‌شود

‭ ‬دچار‭ ‬بودن‭ ‬به‭ ‬پوکی‭ ‬استخوان

‭ ‬درمان‭ ‬درازمدت‭ ‬با‭ ‬کورتیکوستروئیدها

‭ ‬وجود‭ ‬بعضی‭ ‬بیماری‌های‭ ‬گوارشی‭ ‬یا‭ ‬روده‭ ‬که‭ ‬سبب‭ ‬کاهش‭ ‬توان‭ ‬جذب‭ ‬کلسیم‭ ‬می‌گردند‭ ‬مانند‭ ‬بیماری‭ ‬التهابی‭ ‬روده‭ ‬یا‭ ‬بیماری‭ ‬سلیاک‭.‬

دراین‭ ‬شرایط،‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬مصرف‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم‭ ‬به‭ ‬رفع‭ ‬نیاز‭ ‬بدن‭ ‬به‭ ‬کلسیم‭ ‬کمک‭ ‬کند‭.‬

انواع‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم

درمکمل‌های‭ ‬کلسیم،‭ ‬ازچند‭ ‬نوع‭ ‬متفاوت‭ ‬ترکیبات‭ ‬کلسیم‭ ‬استفاده‭ ‬می‌شود‭. ‬هرترکیب‭ ‬حاوی‭ ‬مقدار‭ ‬متفاوتی‭ ‬کلسیم‭ ‬معدنی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬اصطلاح‭ ‬کلسیم‭ ‬عنصری‭ ‬یا‭ ‬المنتال‭ ‬elemental‭ ‬نامیده‭ ‬می‌شود‭. ‬انواع‭ ‬رایج‌تر‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم‭ ‬دردنیا‭ ‬عبارتند‭ ‬از‭:‬

‭ ‬کلسیم‭ ‬کربنات‭ ‬40٪‭)  ‬کلسیم‭ ‬المنتال‭(‬

‭ ‬کلسیم‭ ‬سیترات ‭ ‬21٪‭) ‬کلسیم‭ ‬المنتال‭(

‭ ‬کلسیم‭  ‬گلوکنات‭ ‬9٪)‭ ‬کلسیم‭ ‬المنتال‭(

‭ ‬کلسیم‭ ‬لاکتات‭ ‬13٪)‭ ‬کلسیم‭ ‬المنتال‭(

کربنات‭ ‬و‭ ‬سیترات،‭ ‬دو‭ ‬شکل‭ ‬اصلی‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم‭ ‬به‭ ‬شمار‭ ‬می‌روند‭. ‬کلسیم‭ ‬کربنات،‭ ‬ارزان‌ترین‭ ‬نوع‭ ‬مکمل‌‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬جهت‭ ‬غالباً‭ ‬گزینه‌ی‭ ‬اول‭ ‬می‌باشد‭. ‬سایراشکال‭ ‬کلسیم‭ ‬در‭ ‬مکمل‌ها‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬گلوکنات‭ ‬ولاکتات‭ ‬هستند‭.‬

افزون‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬،‭ ‬بعضی‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم‭ ‬با‭ ‬ویتامین‭ ‬و‭ ‬سایر‭ ‬مواد‭ ‬معدنی‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬ترکیب‭ ‬عرضه‭ ‬می‌شوند‭. ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬مثال،‭ ‬بعضی‭ ‬از‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬دارای‭ ‬ویتامینD یا‭ ‬منیزیم‭ ‬باشند‭. ‬برای‭ ‬مشخص‭ ‬شدن‭ ‬نوع‭ ‬کلسیم‭ ‬موجود‭ ‬درهر‭ ‬مکمل‭ ‬و‭ ‬نیز‭ ‬سایر‭ ‬مواد‭ ‬مغذی‭ ‬موجود‭ ‬درآن‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬برچسب‭ ‬روی‭ ‬جعبه‭ ‬نگاه‭ ‬کرد‭. ‬در‭ ‬صورتی‭ ‬که‭ ‬مصرف‌کننده‭ ‬دچاربیماری‭ ‬باشد،‭ ‬یا‭ ‬از‭ ‬جیره‌ی‌غذایی‭ ‬خاصی‭ ‬استفاده‭ ‬نماید،‭ ‬آگاهی‭ ‬از‭ ‬اطلاعات‭ ‬روی‭ ‬جعبه‭ ‬با‭ ‬اهمیت‭ ‬خواهد‭ ‬بود‭.‬

انتخاب‭ ‬مکمل‭ ‬کلسیم

با‭ ‬در‭ ‬نظر‭ ‬گرفتن‭ ‬عوامل‭ ‬زیر‭ ‬می‌توان‭ ‬مشخص‭ ‬کرد‭ ‬کدام‭ ‬یک‭ ‬از‭ ‬انواع‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم‭ ‬برای‭ ‬مصرف‌کننده،‭ ‬بهترین‭ ‬گزینه‭ ‬است‭:‬

مقدار‭ ‬کلسیم

کلسیم‭ ‬المنتال‭ ‬کلید‭ ‬انتخاب‭ ‬است‭ ‬زیرا‭ ‬مقدار‭ ‬واقعی‭ ‬کلسیم‭ ‬درمکمل‌را‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭. ‬این‭ ‬مقدار‭ ‬نشان‌دهنده‌ی‭ ‬مقدار‭ ‬جذب‭ ‬بدن‭ ‬برای‭ ‬رشد‭ ‬استخوان‭ ‬و‭ ‬سایر‭ ‬منافع‭ ‬سلامت‭ ‬است‭. ‬برای‭ ‬تعیین‭ ‬مقدار‭ ‬کلسیمی‭ ‬که‭ ‬دریک‭ ‬وعده‌ی‭ ‬مصرف‭ ‬مکمل‭ ‬کلسیم‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬می‌توان‭ ‬به‭ ‬برچسب‭ ‬روی‭ ‬جعبه‭ ‬نگاه‭ ‬کرد‭. ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬مثال،‭ ‬کلسیم‭ ‬کربنات‭ ‬حاوی‭ ‬40٪‭ ‬کلسیم‭ ‬المنتال‭ ‬است،‭ ‬بنابراین‭ ‬1250‭ ‬میلی‌گرم‭ ‬کلسیم‭ ‬کربنات‭ ‬حاوی500‭ ‬میلی‌گرم‭ ‬کلسیم‭ ‬المنتال‭ ‬است‭. ‬وقتی‭ ‬می‌خواهند‭ ‬مقدار‭ ‬کلسیم‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬وعده‭ ‬رامشخص‭ ‬کنند‭ ‬باید‭ ‬تعداد‭ ‬قرص‌های‭ ‬موجود‭ ‬درجعبه‭ ‬معلوم‭ ‬باشد‭.‬

قابلیت‭ ‬تحمل

مکمل‌کلسیم‭ ‬دارای‭ ‬عوارض‭ ‬جانبی‭ ‬اندک‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬گاهی‭ ‬اگر‭ ‬وجود‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬ایجاد‭ ‬گاز‭ ‬در‭ ‬روده،‭ ‬یبوست‭ ‬و‭ ‬نفخ‭ ‬است‭. ‬به‭ ‬طور‭ ‬کلی‭ ‬کلسیم‭ ‬کربنات،‭ ‬بیش‭ ‬ازسایر‭ ‬انواع‭ ‬سبب‭ ‬یبوست‭ ‬می‌شود‭. ‬برای‭ ‬آنکه‭ ‬مشخص‭ ‬شود‭ ‬بیمار‭ ‬می‌تواند‭ ‬مکمل‭ ‬کلسیم‭ ‬را‭ ‬تحمل‭ ‬کند،‭ ‬لازم‭ ‬است‭ ‬انواع‭ ‬مکمل‌کلسیم‭  ‬و‭ ‬محصول‭ ‬چندکارخانه‌ی‭ ‬مختلف‭ ‬را‭ ‬امتحان‭ ‬کند‭.‬

تداخل‭ ‬با‭ ‬داروهای‭ ‬مصرفی

مصرف‭ ‬مکمل‌های‭ ‬کلسیم‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬با‭ ‬داروهای‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‌ی‭ ‬بیمار‭ ‬مثل‭ ‬داروهای‭ ‬فشارخون،‭ ‬هورمون‭ ‬صناعی‭ ‬تیروئید،‭ ‬بیس‭ ‬فسفونیت‌ها،‭ ‬آنتی‌بیوتیک‌ها‭ ‬وبلوکرهای‭ ‬کانال‭ ‬کلسیم‭ ‬تداخل‭ ‬کند‭. ‬باید‭ ‬بیمار‭ ‬ازپزشک‭ ‬یا‭ ‬داروساز‭ ‬درمورد‭ ‬تأثیرات‭ ‬متقابل‭ ‬دارویی‭ ‬و‭ ‬نوع‭ ‬مناسب‭ ‬مکمل‌‭ ‬کلسیم‭ ‬سوال‭ ‬نماید‭.‬

 

تعداد بازدید : 940

ثبت نظر

ارسال