شماره ۱۰۷۲

بیسفنول آ و بدن انسان

شیوا همراز - کارشناس تغذیه

 

تمــاس از راه دهان با مواد BPA)Bis Phenol A)، دلیل آلوده‌شدن بدن انسان به این ماده‌نیست.نتایج آخرین بررسی‌ها در زمینه‌ی سم‌شناسی و داروشناسی کاربردی نشان‌می‌دهد که‌ خوردن غذاهای کنسرو‌شده نظیر سوپ و آغشته‌شدن دهان انسان به مواد BPA‌، منجر به بالا‌رفتن مقدار این ماده (از مقدار حد مجاز) در خون نمی‌شود و تماس دهانی با این ماده‌، خطر‌آفرین نیست.ماده‌ی‌BPA، مشهور به بیسفنول‌آ، برای ساخت بعضی کالا‌های پلاستیکی و نیز به‌عنوان ماده‌ی پوشش‌دهنده در ظروف فلزی حاوی موادغذایی به‌کار برده می‌شود‌.

پوشش‌دادن این ظروف با چنین ماده‌ای باعث جلوگیری از ورود باکتری‌ها به مواد‌غذایی‌ می‌گردد.

یکی‌از موارد مهم در ارتباط با نقش BPA در سلامت انسان‌، ساخته‌شدن هورمون های خاص در بدن و در اثر تماس بیش از اندازه با این ماده است.

 در یکی‌از پژوهش‌های انجام گرفته روی سگ در‌سال‌2013، کانون توجه بیشتر روی این موضوع بود که‌ شاید نتیجه‌گیری پژوهشگران در این تحقیقات، بر‌پایه‌ی فرضیات اشتباه (در‌مورد مقدار ماده‌ی BPA که از‌طریق مواد‌غذایی کنسرو‌شده و نوشیدنی‌ها به بدن انسان وارد می‌شود‌) بوده‌است.

پس از انتشار گزارش آزمایش‌های انجام‌شده روی سگ‌، یک سم‌شناس از گروه آزمایشگاهی Energy pacific Northwest national نتیجه‌گیری سازمان تنظیم مقررات (‌در‌مورد بی‌خطر‌بودن BPA با افزایش تعداد دفعات تماس و مقدار مصرف) را به چالش کشاند.

کسانی‌که روی سگ‌ها بررسی می‌کنند‌، محلول‌های غلیظ‌شده از ماده‌ی BPA را برای مدت زمان طولانی در زیر زبان سگ‌های تازی (‌شکاری‌) قرار‌دادند.

میزان جذب ماده‌ی‌BPA و مقدار فعال آن در خون این سگ‌ها بیشتر از مقداری بود که در آزمایش‌های‌ به‌عمل‌آمده روی انسان‌ها‌، میمون‌ها و موش‌ها اندازه‌گیری شده‌ بود‌. کسانی‌که این آزمایش‌ها را انجام دادند‌، این فرض را محتمل دانستند که مقدار ماده‌ی‌BPA در خون انسان باید بیشتر از مقداری باشد که توسط سازمان تنظیم مقررات قبلاً اعلام شده‌است.

این نظریه در‌واقع پایه و اساسی شد برای طرح پرسش‌هایی در‌مورد تصمیمات سازمان‌های تنظیم‌مقررات (regulatory agencies).

اظهارنظر این گروه این بود که آزمایش این فرضیات  در انسان‌، الزامی است‌.

از آنجا که بررسی روی سگ باعث به چالش کشیده‌شدن نتایج تحقیقات در‌مورد اثرات تماس انسان با‌ماده‌ی‌BPA شد، آزمایش‌هایی برای تشخیص اینکه آیا جذب ماده‌ی‌BPA ازطریق بافت‌های موجود در دهان باعث بالارفتن میزان این ماده در خون انسان شده به انجام رسید.

هدف، شبیه‌سازی رفتار خوردن در حالت طبیعی بود. به نحوی که بررسی‌ها، این اطمینان را ایجادکرد که نتایج آن‌را می‌توان در شیوه‌ی خوردن و آشامیدن انسان پیاده‌سازی نمود و دستیابی به  این  نتایج با بررسی روی سگ‌ها غیرممکن بود.

هنگام آزمایش برای اینکه بتوان تمام فضای دهان را پوشش داد، از ۱۰ داوطلب مرد خواسته شد تا یک سوپ گوجه‌فرنگی داغ‌شده‌ی حاوی مواد BPA (قابل ردیابی) را بخورند. از این افراد چندین آزمایش‌خون و ادرار طی یک دوره‌ی‌ ۲۴‌ساعته گرفته شد.

این گروه تحقیقاتی دریافتند که آغشته‌شدن دهان به این شکل، منجر به بالا‌رفتن میزان مواد BPA فعال در خون نمی‌شود‌. همانطور که تمام بررسی‌های صورت گرفته روی انسان تا به امروز نشان می‌دهد، بدن انسان ۹۹۸‌مولکول از ۱۰۰۰‌مولکول BPA را در بدو ورود به جریان‌خون غیر‌فعال ساخته است. با اهمیتی یکسان‌، ثابت‌گردید که فرضیه‌های پیرامون تجمع مواد BPA در بدن انسان‌، (به لحاظ علمی‌) امتیاز ویژه‌ای را دارا نیستند‌.

کل مقدار BPA دریافت‌شده توسط بدن، ظرف‌مدت 24‌ساعت از‌طریق ادرار دفع‌شده و هیچ مدرکی دال‌بر ماندگاری آن در بدن انسان وجود ندارد.

در‌خصوص مسأله‌ی جذب مواد BPA از راه دهان در انسان‌، این یک طرح پژوهشی جدیدی است که دارای اندازه‌گیری‌های جامع و نتایج قطعی است‌ و آنچه موجب اطمینان از نتایج آزمایش‌ها در یک مقیاس بزرگ است، تشابه قابل‌ملاحظه‌ی نتایج آزمایش‌های این گروه از محققان با آزمایش‌هایی بود که روی انسان‌ها و در سال‌های‌2002 و 2005 انجام گرفته بود و نیز اطلاعات اولیه‌‌ای که از برنامه‌ی ملی سم‌شناسی دریافت شده‌بود‌.

انجام بررسی‌های اخیر‌، باعث ایجاد تعاریف جدید درباره‌ی بدن انسان شد و از‌سوی‌دیگر تحلیل‌ها و داده‌هایی را بسط و گسترش داد که همگی تأییدکننده‌ی میزان BPA در خون انسان (‌حتی کمتر‌از حد مجازی که سازمان تنظیم مقررات اعلام نموده) بود. با این وجود، همانطور که قبلاً هم یادآور شدیم‌، زمینه‌های تماس این ماده با بدن انسان هنوز دور از انتظار نیست‌. برای مثال، در بیمارستان‌ها و در عمل‌های‌جراحی، پلاستیک به‌صورت روزمره استفاده می‌شود. به‌طوری‌که می‌توان گفت  در بیمارستان‌ها‌، بیماران نسبت به کل جامعه بیشتر در معرض ماده‌ی BPA هستند.

به‌طور‌کلی، همه‌ی تحقیقات صورت‌گرفته حاکی‌از اثبات مواضع سازمان‌های تنظیم مقررات است. همگی بررسی‌ها بر دقیق‌بودن نتایج به‌دست‌آمده توسط مراجع امنیت غذایی اروپا‌، انجمن غذا و داروی آمریکا(FDA)،سازمان بهداشت ‌جهانی و دیگران در ارتباط با ویژگی‌ها و حد تماس با BPA‌، جذب و سوخت‌و‌ساز آن در بدن، صحه می‌گذارد.
نتیجه اینکه اگر برای تصمیمات هدفمند و موثق ارزش و اعتبار قائل شویم، دیگر جای هیچگونه بحثی برای تصمیمات و موضع‌گیری‌های سازمان‌های تنظیم مقررات در‌مورد ایمن‌بودن مصرف ماده‌ی BPA در صنایع مواد‌غذایی (بر‌اساس عدم‌اطمینان از اثر تماس دهانی‌) باقی نمی‌ماند.

 

 

تعداد بازدید : 2653

ثبت نظر

ارسال