99-140

پارائیدولیا در رادیولوژی وتصویر نگاری “یک دید گاه علمی و هنری در رادیولوژی”

منبع :‌شمارۀ 1235 نشریه پزشکی امروز

پارائیدولیا در رادیولوژی وتصویر نگاری “یک دید گاه علمی و هنری در رادیولوژی”

پارائیدولیا به صورت توهم بینایی و بویایی تعریف شده است ولی منظور ذکر توهم روانی و اخلاقی در رادیولوژیست‌ها نبوده بلکه تصورات بینایی هنرمندانه آنها را معرفی می‌نماییم.

دوشنبه 6 اردیبهشت 1400 ساعت 10:8
دکتر جلال جلال شکوهی ، متخصص رادیولوژی

هنگامی‌که بر فراز ابرها پرواز می‌کنیم وحتی زیر ابرها قدم می‌زنیم تصاویری بی‌شمار ، نامحدود و تکرار نشدنی را مشاهده می‌نماییم که با خود تصور می‌کنیم؛ آن ابرها به فلان شکل تشابه دارد، آن تصویر می‌تواند انسان، گل، معبود، پیامبر، قدیس و یا هنر پیشه، نقشۀ یک کشور، حروف یا عدد و بسیاری از اشکال دیگر باشد. در مسائل مذهبی و تفکرهای هدایت‌شده و القایی یا تمایل یافته ممکن است، صورت حضرت مسیح و یا یک تصویر مذهبی شناخته شده‌ای را تصور نمود و یا عینا مشاهده نماییم.این مشاهدۀ هنری وذوقی فقط در ابرها رخ نمی‌دهد،در موزاییک‌کف‌حمام، سرامیک دیوار سالن‌ها، نقش ونگار طبیعت و پارچه‌ها و ازجمله تصاویر رادیولوژیک بدن نیز دیده می‌شوند که دوستانِ من نیز مشابه آن را رویت نموده‌اند، اما من ده‌ها و صدها برابر آنها دیده وجدا نموده و پس انداز کرده‌ام. از جمله نمونه‌های دیدنی، فرش نفیس ایران است که می‌شود یک محقق آن‌را تعقیب نماید.

پارائیدولیا به صورت توهم بینایی و بویایی تعریف شده است ولی منظور ذکر توهم روانی و اخلاقی در رادیولوژیست‌ها نبوده بلکه تصورات بینایی هنرمندانه آنها را معرفی می‌نماییم. در بررسی روانی با تست‌های رورشاخ، محقق آلمانی با استفاده از لکه جوهر در لابه‌لای چندین تاشدگی کاغذ، اگر شخص روان آرام و سالم و شاد داشته باشد، در لکه‌ها فرشته، گل، زن و زیبایی مشاهده می‌نماید، اما اگر روان پریشانی داشته باشد ، عزرائیل را که فرشته‌ای را به‌ دونیم نموده است و یا هر تفسیر بد و ترسناک دیگر را رویت می‌نماید.
همین موضوع در تصاویر رادیولوژی نیز صادق است، برخی تصاویر از گذشته در رادیولوژی شناخته شده است، ولی از دهها تجاوز نمی‌کند، مانند سگ اسکاتی در ستون مهره‌ها، میکی ماوس، گوش های سگ، توپ در داخل حفره، مایع روی مایع، و اتر لی لی یا آلاله آبی، علامت شمشیر، زائدۀ خنجری و نیزه‌ای.....
برخی از این نشانه‌ها در تشخیص و شناسایی بیماری کمک می‌کنند و برخی فقط تفسیری و فانتزی می‌باشند.
افراد در 34 درصد موارد صورت و در 38 در صد موارد حروف را متصور شده یا می‌بینند.دیدن صورت مربوط به مرکزی در روی قشر مغز در خلف ناحیه گوش‌ها می‌باشند ( ناحیه “FFA” یا Fusiform face Area).
درداخل جمجمه تصاویر مختلفی در حالات طبیعی مغز و بیماری‌ها متصور و حتی محقق شده است، یعنی هنگامی‌که صورت شخصیت کارتونی پسر شجاع دیده می‌شود، واقعا و عینا دیده شده و تصور روانی یا فرضی نمی‌باشد.
اعداد و حروف متعددی مشاهده شده‌اند، مانند عدد 9 در حلزون گوش، و یا داخل سیلیکون پستان و سایر نقاط. تجربۀ من ، بیشترین حالت در حیوانات خلاصه گردیده‌است، مانند بچه خرس قطبی در حفره جراحی شده فوسای خلفی مغز.تصاویر متعددی از برشهای مقطعی ساکروم به صورت روباه، جغد، گربه متصور می‌شوند.در نمای کورونال لگن، با ام آر آی، صورت انسانِ دماغ بزرگِ متعجب مشاهده می‌شود.در نمای کورونال ام ار آی جمجمه یک سگ، تصویر یک پیرمرد چینی متصوراست.در برش عرضی ام آر آی نخاع در حدود کونوس مدولاریس یک خرچنگ را مشاهده می‌نماییم. هنگامی‌که مغز کودکی آتروفی شده و در دو طرف آن تجمع هیگروم ساب دورال داریم به تصویر صورت یک سگ پودل برمی‌خوریم. در صورت مسمومیت با پرکاری تیروئید اگزوفتالمی دوطرفه طرح قدامی صورت را شبیه صورت شخصیت فیلم ساخته است.یک پروتز سیلیکون پستان شبیه علامت سیب یا Apple است. تصویر دست اول اکسیال پریند در لگن با ام آر ای، مردی ریش‌دار و سیگاری را نشان می‌دهد. اگر انگلیسی ها نقشه کشورشان را در ابرها دیده‌اند من نقشه ایران عزیز را در بازسازی کورونال سی تی اسکن مشاهده نموده‌ام.تصویر وودی آلن در برش عرضی ساق پا با ام ار آی و در سری اکسیال زانو ،چارلی چاپلین را مشاهده نموده‌ام که پناه گرفته است. در ضخامت عضلات رکتوس چشم به علت پُرکاری تیروئید در نمای کورونال به پنکه مولد هوای خنک بر می‌خوریم. در ادامه به چند نمونه از این تصاویر توجه فرمایید.

 

◄ تصویرها به ترتیب از سمت چپ ردیف بالا :
1.آتروفی مغز در قاعده جمجمه شبیه پسر شجاع
2.عدد9 در حلزون گوش داخلی با سی تی اسکن
3.عدد 96 در پروتز پستان
4.تصویر ام ارآی ساکروم به شکل روباه
5.MRI جمجمه‌سگ‌شبیه‌تصویر پیرمرد کیمیاگر

◄ تصویرها به ترتیب از سمت چپ ردیف وسط :
1.خرچنگ در برش عرضی نخاع تحتانی با برش اکسیال MRI
2.آتروفی مغز و هیگرومای سابدورال دو طرفه با MRI اکسیال T1 شبیه سگ پودل
3.بیرون زدگی چشم‌ها در پرکاری تیروئید و MRI کرونال T1 شبیه صورت ET
4.پروتز سیلیکون پستان در MRI شبیه سیب
5. تصویر مرد سیگاری در کف لگن، ام آر آی T2 که در مجله IJR به چاپ رسیده است.
◄ تصویرها به ترتیب از سمت چپ ردیف پایین :
1.صورت سیمپسون‌ها در بازسازی کرونال سی تی اسکن کمری و نصب دیسک مصنوعی فلزی
2.ام آر آِی T2 اکسیال ساکرون شبیه صورت کوالا
3.سی‌تی‌اسکن اکسیال ساعد دست شبیه صورت وودی آلن
4.اکسیال ام آر آی پشت زانو شبیه چارلی چاپلین
5.بازسازی کرونال سی تی اسکن ریه شبیه نقشه کشور ایران
6.سی تی اسکن کرونال چشم با درشتی عضلات شبیه علامت پنکه

 

دکتر جلال جلال شکوهی ، متخصص رادیولوژی
عضوهیئت مدیرۀ انجمن رادیولوژی ایران

تعداد بازدید : 959

ثبت نظر

ارسال