آلودگی جنین به ویروس زیکا

پژوهشگران، اولین مدل‌های انتقال ویروس زیکا از موش باردار به جنین خود را به اثبات رساندند. همانطورکه در تصویر نشان داده شده، موش آلوده به تهاجم ویروسی دچار شده و به جفت وی آسیب‌می‌رسد و جنین نیز به عفونت مبتلا‌می‌گردد. در آلودگی جنین انسان نیز همین شرایط برقرار است. از مدل‌های موشی جدید می‌توان به‌عنوان ابزاری جهت ارتقای روش‌های درمانی یا واکسیناسیون نیز استفاده‌کرد.

از چالش‌های موجود در‌این‌ پژوهش‌، مستعد نبودن موش‌ها در ابتلا به ویروس زیکا می‌باشد و از‌ این رو محققان، برای نزدیک‌شدن به سیستم دفاعی ایمنی حیوانات و بررسی انتقال ویروسی طی دوره‌ی بارداری، ۲مدل ارائه‌کردند. در یکی، موش ماده‌ای که به‌طور ژنتیکی سیستم ایمنی معیوب داشت، پس‌از آلودگی به ویروس زیکا مدلی از یک بیماری سخت را نشان‌داد.

در مدل دوم، موش ماده از‌نظر ژنتیکی طبیعی بود اما یک آنتی‌بادی بازدارنده‌ی عملکرد سیستم ایمنی اختصاصی خودش به او تزریق شده بود.

هنگامی‌که موشی با نقص ایمنی ژنتیکی (Immunocompromised) باردار و به ویروس زیکا آلوده‌می‌شود، محققان قادر به مشاهده‌ی انتقال ویروس به جنین موش شده و دریافتند که زیکا ترجیحاً جفت را آلوده‌می‌کند و سطوح ویروسی در جفت ۱۰۰۰ ‌برابر بیشتر از مقدار موجود در سرم خون مادر است.

ویروس، سلول‌های تروفوبلاست جفت را آلوده‌می‌کند و مویرگ‌های خونی جنین را زخمی می‌سازد. بررسی‌های پیشین نشان‌می‌داد که سلول‌های جفت در مرحله‌ی آخر باردارای، به عفونت زیکا مقاوم هستند اما این مدل‌های موشی نشان‌می‌دهند که در اوایل دوران بارداری این ویروس می‌تواند از سد بین بافت‌های مادر و جنین عبور نماید.

در بسیاری‌از موش‌های باردار آلوده با نقص ایمنی ژنتیکی، جنین پیش‌از تولد مرد و آن دسته از جنین‌هایی که جان سالم به‌دربردند، به‌شکل قابل‌ملاحظه‌ای کوچکتر بودند و ویروس زیکا در مغز و سیستم عصبی مرکزی آنها تکثیر یافته بود.

در غالب اوقات، جفت یک مرز مؤثر بین مادر و جنین است. اما زیکا می‌تواند بر‌آن غلبه‌کند و به‌تدریج لایه‌های مختلف تروفوبلاست را آلوده ساخته و ویروس در دیواره‌ی رگ‌های خونی جنین رسوخ نموده و سپس به سیستم گردش‌خون و سرانجام به مغز جنین انتقال می‌یابد‌.

محققان به بررسی ۲‌مدل موشی ادامه می‌دهند تا نحوه‌ی غلبه‌ی زیکا بر سد جفتی (Placental Barrier) را تعیین‌کنند و دریابند که چه عواقب بیشتری برای نوزادان موش آلوده وجود دارد. ۲مدل جوانب مختلف بیولوژی را ارائه‌می‌کنند؛ در مدل حذفی (Knockout Model) ما شاهد عقب‌ماندگی رشد، مرگ نوزاد و آسیب مغزی هستیم و در مدل  با آنتی‌بادی مسدود‌شده (Blocking-Antibody Model) که درآن شدت وخامت کمتر است، می‌توانیم رشد موش را پس‌از تولد دنبال نماییم. هدف این است که آنها را برای هر تغییر تکاملی که عفونت خفیف‌تر ویروس زیکا بتواند باعث آن شود، بیازماییم.