نگاهی به گزش پشه

گزش پشه عبارت است از برجستگی‌های خارش‌داری که بعداز وارد‌شدن نیش پشه برای سوراخ ‌کردن جلد و مکیدن خون در محل ورود باقی‌می‌ماند.
بیشتر موارد گزش پشه‌آزاری به‌بار نمی‌آورد، ولی گاهی،گزش پشه سبب بروز ورم، ناسوری و قرمزی درمنطقه‌یی وسیع می‌گردد.
 این نوع واکنش در کودکان بسیار رایج است و گاهی به آن سندرم یا نشانگان پشه skeeter syndrome می‌گویند.
گزش پشه‌های ناقل بعضی  ویروس‌ها یا انگل‌ها سبب کسالت شدید می‌شود. پشه‌ی آلوده دربسیاری از نقاط جهان ویروس نیل‌غربی West Nile Virus را به انسان انتقال داده است. سایر عفونت‌های پشه‌زاد mosquitoborne infection عبارتند‌از:‌تب‌زرد، مالاریا و بعضی انواع عفونت‌مغز‌ (آنسفالیت encephalitis).
بسیاری افراد هرگز نخستین بار گزیده شدن توسط پشه را به یاد نمی‌آورند. اما پس‌از چند‌بار گزیده‌شدن وغالباً بعد‌از خون خوردن پشه، تقریباً بلافاصله متوجه گزیده شدن می‌شوند. شناسه‌ها در این حالت عبارتنداز:
• برجستگی‌ پف‌آلود سفید رنگی که چند دقیقه بعد‌از گزش ظاهر می‌شود.
• برجستگی ‌یا برجستگی‌های سفت، خارش دار به رنگ قرمز مایل به قهوه‌یی که یک یا چند روز بعداز گزش یا گزش‌ها بروز می‌کند.
• ورم اطراف محل گزش
• تاول‌های کوچک به‌جای برجستگی‌های سفت
• لکه‌های تیره شبیه خونمردگی
درکودکان و افراد دچار نابسامانی‌ دستگاه ایمنی، گاهی گزش پشه سبب شعله‌وری حالات زیر می‌شود:
• بروز منطقه‌ی وسیعی از  تورم و قرمزی
• تب پایین
• کهیر
• تورم عقده‌های لنفی
گزش پشه در‌نتیجه‌ی خوردن خون توسط پشه‌های ماده ایجاد می‌شود. پشه‌های ماده توسط بخش‌دهانی خود، پوست را سوراخ کرده و خون می‌مکند. پشه‌های نر فاقد این بخش  مکنده هستند زیرا تخم‌تولید نمی‌کنند و به این جهت به پروتئین خون نیاز ندارند.
وقتی‌که پشه‌ی گزنده ازخون پرشد، بزاق خود را درون پوست تزریق می‌کند. پروتئین‌های موجود در بزاق سبب شعله‌ور‌شدن واکنش دستگاه ایمنی می‌گردند که به بروز خارش و برجستگی‌ ویژه‌یی منتهی می‌شود.
پشه‌ها محکومان خود را ازطریق ارزیابی بو، میزان دی‌اکسیدکربن بازدمی و مواد‌شیمیایی موجود در عرق شخص انتخاب می‌کنند. درمورد گزیدن خانم‌ها و آقایان بنا‌به ترجیح پشه، نتایج به‌دست‌آمده از مدارک موجود متناقض است.
ازآنجا‌که بسیاری‌از بزرگسالان درمدت زندگی خود، بارها توسط پشه ‌گزیده شده‌اند، احتمال بروز واکنش‌شدید در بزرگسالان کمتراز کودکان است.
پشه مخزن بیماری‌هایی مانند ویروس نیل‌غربی، تب‌زرد و تب‌دانگ dengue fever و مالاریا است. پشه با گزش حیوان یا انسان آلوده، ویروس را به‌دست می‌آورد. سپس وقتی انسان سالم را گزید، آن ویروس یا انگل را ازطریق بزاق انتقال می‌دهد. درایالات متحده‌ی آمریکا ویروس‌های نیل‌غربی و آنسفالیت وجود دارند. تب دانگ، اگرچه نادر است ولی در جنوب‌شرقی ایالات متحده‌ی آمریکا گزارش شده‌است‌. سایر بیماری‌ها از‌جمله مالاریا و تب‌زرد در مناطق حاره‌ی جهان بسیار بیشتر دیده می‌شوند.
معمولاً پزشک می‌تواند با مشاهده، به‌خصوص در فصل خاص و مناطق گرم ومرطوب که پشه زیاد است، گزش پشه را شناسایی کند.
تورم سرخ‌رگ، خارش‌دار و دردناکی که سندرم پشه خوانده می‌شود گاهی با عفونت ثانویه باکتریال اشتباه می‌شود که به‌علت خراشاندن شدید و پاره‌شدن پوست به‌وجود می‌آید. سندرم پشه در واقع نتیجه‌ی یک واکنش شدید نسبت به پروتئین‌های بزاق پشه است. برای تشخیص آنتی‌بادی‌های پشه در خون، آزمون خونی ساده وجود ندارد و به‌این‌جهت آلرژی پشه با سابقه‌ی تماس با پشه و به‌دنبال آن بروز نواحی بزرگ و قرمز تورم و خارش تشخیص‌داده می‌شود.
بدون درمان طبی، خارش بسیاری‌از موارد گزش‌پشه متـوقف‌شده و خـود بـــه خــود بهبود می‌یابد.

درمان‌های موضعی:

روی محل گزش از کرم هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین استفاده می‌شود. گذاشتن کیسه‌ی‌ حاوی یخ خورد شده نیز مؤثر است.

آنتی‌هیستامین‌های خوراکی:

درموارد واکنش‌های شدیدتر استفاده از داروهای آنتی‌هیستامینی حاوی دیفن‌هیدرامین یا کلرفنیرامین، لوراتادین یا ستیریزین سبب تسکین عکس‌العمل بدن می‌گردد.
می‌توان با استفاده‌از چند اقدام از میزان تماس با پشه کاست و خود‌ را دربرابر گزش موارد ناگزیر پشه حفظ کرد.

استفاده از مواد دافع حشره:

بسیاری‌از فرآورده‌های حاوی مواد دافع حشرات دارای یکی از سه جزء زیر هستند:
• DEET
• پیکاریدین Picaridin ن.(KBR3023)
• اسانس اکالیپتوس لیمویی (ترکیب‌ گیاهی)
این فرآورده‌های دافع حشره به طور موقت پشه‌های گرسنه را از شناسایی انسان به‌عنوان منبع غذایی باز می‌دارند. هرچه غلظت‌DEET یا پیکاریدین در فرآورده‌یی بیشتر باشد، مدت حفاظت بیشتر خواهدبود. کاربرد، فرآورده‌ی‌ حاوی اکالیپتوس لیمویی به میزان فرآورده‌یی با غلظت پایین DEET سبب حفاظت می‌شود.
عموماً اگر براساس دستورالعمل روی بسته بندی انجام شود، استفاده از مواد دافع حشرات برای کودکان و بزرگسالان به‌جز چند مورد استثناء ایمن است.
• از فرآورده‌های حاوی DEET درکودکان کمتر از 6 ماهه استفاده نشود.
• اجازه ندهید کودکان خردسال‌DEET یا فرآورده‌های حاوی آن را به دست و صورت بمالند.
• برای کودکان کمتر‌از 3 سال از پیکاریدین یا اسانس اکالیپتوس لیمویی استفاده نشود.
• از مواد دافع حشره فقط روی نواحی بدون لباس استفاده شود.
• پس‌از بازگشت به خانه، باید برای ازبین‌بردن مواد دافع حشره دست‌و‌صورت را بــا آب و صابون نشست.

لباس و وسایل بیرون ازخانه:

پرمترینPermethrin حشره‌کش و دافع حشره‌یی است که برای استفاده روی لباس و تجهیزات بیرونی توصیه‌شده است. می‌توان پرمترین را به‌طور مستقیم روی لباس و جعبه‌ی فایریک وسایلی که باید محافظت شود گذاشت.

استفاده از لباس محافظ:

درصورت رفتن به نقاط پشه‌خیز از وسایل زیر باید استفاده شود:
• لباس آستین‌بلند
• جوراب
• شلوار بلند به‌شرطی‌که پاچه‌ی شلوار درون جوراب رود.
• کلاه لبه‌پهن برای کمک به محافظت از گوش‌ها و پشت‌گردن

کاستن از تعداد پشه‌های اطراف خانه:

برای تخم‌گذاری، پشه ‌به آب نیاز دارد. برای حفظ خانه و حیاط از مخزن شدن برای پشه لازم است:
• مجرای ناودان سقف باز باشد.
• حداقل یک‌بار و ترجیحاً چندبار در‌هفته حوض بازی کودکان از آب خالی شود.
• حداقل هفته‌یی یک‌بار آب محل شستشـوی پرنــدگـــان عوض شود.
• لاستیک‌های فرسوده‌ی انبار‌شده دور ریخته شود.
• گلدان‌های بیرون از خانه را به‌طور منظم تمیز‌کرده و ظروف خالی را معکوس گذاشته تا آب در آنها جمع نشود.
• آبی را که در جایی ازمنزل جمع‌شده باید جابه‌جا کرد.