تعریف: ســیــنوزیـت مـــزمنchrronic sinusitis بیماری شایعی است. دراین بیماری حفره‌های اطراف راهگذرهای بینی(سینوس‌هاsinus) ملتهب و متورم می‌شوند. سینوزیت مزمن به رغم تلاش برای درمان 12 هفته یا بیشتر به طول می‌انجامد.
سینوزیت مزمن را رینوسینوزیت مزمنrhinosinusitis هم می‌نامند. دراین بیماری اختلال در زهکشی ترشحات بینی وتجمع آن دیده می‌شود. فرد مبتلا به سینوزیت مزمن، به دشواری می‌تواند ازبینی نفس بکشد. دراین حالت، ممکن است احساس شود نواحی اطراف چشم و صورت متورم شده‌اند و ممکن است در صورت، درد ضربان‌دار احساس شود یا سردرد موجود باشد.
سینوزیت، مزمن ممکن است به علت عفونت‌ایجاد شده باشد ولی ممکن است به علت رشد جوانه‌هایی موسوم به پلیپ بینی nasal polyp درسینوس‌ها یا انحراف تیغه‌ی بینی به وجود آمده باشد. دربیشتر موارد سینوزیت مزمن جوانان و افراد میانسال را مبتلا می‌کند ولی ممکن است در کودکان نیز دیده شود.
نشانه‌ها
سینوزیت مزمن و سینوزیت حاد دارای شناسه‌ها و نشانه‌های مشابه می‌باشند، ولی سینوزیت حاد عبارت از عفونت‌گذرای سینوس‌ها است وغالباً با سرماخوردگی همراه است. برای آنکه سینوزیت مزمن تشخیص داده شود، باید حداقل دو مورد از شناسه‌ها و نشانه‌های زیر وجود داشته باشد:
• زهکشی ترشح غلیظ زرد رنگ یا متمایل به سبز ازبینی تا پشت گلو.
• انسداد یا احتقان بینی که سبب دشواری نفس کشیدن از راه بینی شود.
• درد، حساسیت به لمس و تورم اطراف چشمان، گونه‌ها، بینی یا پیشانی.
•کاهش حس بویایی وچشایی.سایر شناسه‌ها و نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•گوش درد
• مرده درد آرواره‌ی بالایی و دندان‌ها
• سرفه که ممکن است شبها بدترشود.
• گلودرد
• نفس بدبو(بیاتسوبه فارسی یا هالیتوز halitosis)
• خستگی یا آغالش‌پذیری
•تهوع
شناسه‌ها و نشانه های سینوزیت مزمن شبیه سینوزیت حاد است به جز آنکه مدت زیادتری طول می‌کشد و غالباً سبب ایجاد خستگی قابل توجه می‌گردد. تب همچنانکه در سینوزیت حاد، در سینوزیت مزمن نیز ازشناسه‌های رایج نیست.
زمان مراجعه به پزشک
پیش از ایجاد سینوزیت مزمن، ممکن است چندین رویداد سینوزیت حاد وجود داشته باشد که کمتر از 4 هفته طول کشیده باشد. ممکن است پزشک اولیه برای ارزیابی و درمان بیمار را به متخصص آلرژی یا متخصص گوش وحلق وبینی راهنمایی کند.
برنامه‌ی ملاقات با پزشک درصورت وجود هریک از مواردزیر:
• ابتلای به سینوزیت به دفعات وعدم پاسخ به درمان.
• وجود نشانه های سینوزیت که بیش از 7 روز طول بکشد.
• بعد ازمراجعه به پزشک، نشانه‌ها بهترنشوند.
درصورتی که نشانه‌های موجود، شناسه‌ی عفونت‌وخیم باشند باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد:
• درد یا تورم اطراف چشم
• ورم پیشانی
• سردرد شدید
• اغتشاش فکر
• دوبینی یا سایر تغییرات بینایی
• سفتی گردن
•کوتاهی نفس
علل
علل شایع سینوزیت مزمن عبارتنداز:
• پلیپ‌ها یا تومورهای بینی. این جوانه‌های بافتی سبب انسداد راهگذرها یا سینوس‌های بینی می‌شوند.
• واکنش های آلرژیک. عوامل تحریک‌کننده‌ی آلرژی عبارتند از عفونت قارچی سینوس‌ها
•انحراف‌تیغه‌بینی. برجسته بودن تیغه‌ی‌بینی(دیوار میان دو سوراخ بینی ممکن است سبب محدود شدن یا انسداد راهگذرسینوس‌ها شود).
• ضربه به صورت. شکستن استخوان صورت ممکن است سبب انسداد راهگذرهای سینوسی شود.
• سایر بیـماری‌هــای طبی. عوارض فیبروزکیستیک، برگشت محتویات معده به مری یا HIV یا سایر بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی سبب انسداد بینی می‌شود.
• عفونت‌های مجـرای تنفس. عفونت‌های مجرای تنفس و بیش ازهمه سرماخوردگی سبب التهاب و ضخیم‌شدن غشای سینوس‌ها، انسداد راه زهکشی ترشحات مخاطی و ایجاد محیطی برای رشد باکتری‌ها می‌گردد. این عفونت‌ها ممکن است ویروسی، میکربی یا قارچی باشند.
• آلرژی‌هایی مانند تب یونجه. التهابی که به علت آلرژی به وجود می‌آید ممکن است سبب انسداد سینوس‌ها شود.
یاخته‌های دستــگاه ایمنی. در بعضی بیماری‌ها، یاخته‌های ایمنی موسوم به ائوزینوفیل سبب التهاب سینوس می‌شود.
عوامل خطرساز
درصورت وجود هریک از موارد زیر احتمال ایجاد سینوزیت مزمن یا راجعه (بازگشت کننده) افزایش می‌یابد.
• ناهنجاری راه‌گذربینی مانند انحراف تیغه‌ی‌بیــنی یا پولیپ‌های بینی.
•حساسیت به آسپیرین که سبب بروز نشانه‌های تنفسی می‌گردد.
• وجود بیماری طبی مانند فیبروزکیستیک یا بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
• وجود نابسامانی دستگاه ایمنی مانندHIV/AIDS یافیبروز کیستیک
• تب یونجه یا سایر بیماری‌های آلرژیک که بر سینوس‌ها اثر می‌گذارد.
• آسم. حدود یک نفر ازهرپنج بیمار دچار سینوزیت مزمن به آسم مبتلا هستند.
•تماس مرتب با مواد آلوده کننده مانند دودسیگار
عوارض
عوارض سینوزیت مزمن عبارتند از:
• شعله‌وری آسم. سینوزیت مزمن ممکن است سبب برافروخته شدن حمله آسم شود.
• مننژیت، عفونتی است که سبب التهاب پرده‌ها و مایع اطراف مغز وطناب نخاعی می‌شود.
• مشکلات بینایی. در صورتی که عفونت به حفره‌ی چشم انتشار یابد، ممکن است سبب کاهش بینایی یا حتی کوری شود که دائمی است.
• آنوریسم یا لخته‌های خون. عفونت ممکن است سبب بروزمشکلات در وریدهای اطراف سینوس‌ها شده درخون‌رسانی به مغز اختلال ایجاد کرده و بیماررا درمعرض خطر استروک Stroke (حمله مغزی) قراردهد.
آزمون‌ها وتشخیص
برای جستجوی علت نشانه‌های موجود، پزشک به بررسی حساسیت به لمس یا دردناک بودن بینی یا گلو اقدام می‌کند. برای آسان‌تر شدن مشاهده‌ی درون راهگذرهای بینی، پزشک کارهای زیر را انجام می‌دهد:
• از ابزاری برای بازنگاه داشتن بینی استفاده می‌کند.
• از دارویی استفاده می‌نماید تا رگ‌های خونی درون راهگذر بینی رامنقبض نماید.
• در راهگذرهای بینی چراغی را روشن می‌کند تا وجود التهاب یا مایع را مشخص نماید.
این بررسی دیداری به رد بیماری‌های جسمی هم کمک می‌کند که سبب برافروخته شدن شعله‌ی سینوزیت می‌گردند مانند پلیپ‌های بینی یا سایر ناهنجاری‌ها برای کمک به غربالگری سینوزیت مزمن، پزشک ازچند روش دیگر نیز استفاده می‌نماید:
• آندوسکوپی بینی. یک لوله‌ی باریک و قابل انعطاف (آندوسکوپ) که از جنس فیبرنوری و دارای چراغ است از راه منخرین (سوراخ بینی) وارد راهگذر بینی می‌شود و پزشک به این ترتیب می‌تواند درون سینوس‌ها را بررسی کند. این کار را رینوسکوپی rhinoscopy هم می‌نامند.
• بررسی‌های تصویرسازی. با تصاویری که با استفاده از توموگرافی کامپیوتری(CT) یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی (MRI) تهیه می‌شود می‌توان جزئیات درون سینوس‌ها و منطقه‌ی‌بینی را مشاهده کرد. دراین تصاویر، التهاب عمقی یا انسداد فیزیکی شناسایی می‌شود که تشخیص آنها با استفاده از آندوسکوپ دشوار است.
•تهیه کشت ازبینی و سینوس. معمولاً تهیه کشت برای تشخیص سینوزیت مزمن ضروری نیست. اما درمواردی که بیماری نسبت به درمان پاسخ نمی‌دهد یا پیشرفت می‌کند، تهیه کشت بافتی به روشن شدن علت کمک می‌کند مانند شناسایی عامل میکربی یا قارچی بیماریزا.
•انجام آزمون آلرژی. درصورتی که پزشک شک کند که بیماری به علت آلرژی به وجود آمده است، ممکن است دستور انجام تست پوستی آلرژی بدهد. انجام آزمون جلدی مطمئن و سریع است و با این کار می‌توان ماده‌ی آلرژی‌زا (آلرژن)یی را یافت که مسوول شعله‌وری بیماری است.
ثبت نظر