شماره ۱۱۴۶

کور‭ ‬خیال‭ ‬می‌کند،‭ ‬بینا‭ ‬دو‭‌‬لپُی‭ ‬می‌خورد‭!‬

دکتر علی یزدی‌نژاد

کور‭ ‬خیال‭ ‬می‌کند،‭ ‬بینا‭ ‬دو‭‌‬لپُی‭ ‬می‌خورد‭!‬

سه شنبه 28 فروردین 1397
پزشکی امروز

کور،‭ ‬کنایه‭ ‬از‭ ‬کسی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬بدگمانی‭‌‬ها‭ ‬و ‭‬کج‭‌‬خیالی آن ‬از‭ ‬نادانی‭‌‬های‭ ‬وی‭ ‬نشأت‭‌‬می‭‌‬گیرد‭ .‌‬این‭ ‬مثل‭ ‬نظایر‭ ‬دیگری‭ ‬در‭ ‬ادبیات‭ ‬پارسی‭ ‬دارد‭:‬

بدگمان‭ ‬باشد‭ ‬همیشه‭ ‬زشتکار                        نـامه‭ ‬خود‭ ‬خوانـد‭ ‬انـدر‭ ‬حـقّ‭ ‬یار

                                                                                         «‬‭‬مولوی‭‬‮»‬

من‭ ‬و‭ ‬تو‭ ‬آنچه‭ ‬در‭ ‬نهان‭ ‬داریـم                           به‭ ‬همه‭ ‬کس‭ ‬ظن‭ ‬آن‎چنان‭ ‬داریم

                                                                                         «‬‭‬نظامی‭ ‬‮»‬‭‬

آن‭ ‬یـار‭ ‬جفـاجو‭ ‬که‭ ‬وفـا‭ ‬کم‭ ‬دارد                        بــسیـار‭ ‬مـرا‭ ‬بــه‭ ‬جــور‭ ‬مـی ‬آزارد
با‭ ‬این‭ ‬همه‭ ‬بی ‬وفا‭ ‬مرا‭ ‬خوانـد‭ ‬آری                   ‮«‬کافر‭ ‬همه‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬کیش‭ ‬خود‭ ‬پنـدارد‮»

‭‬‮                                                                             «‬نصیبی‭ ‬گیلانی‮»‬

کور‭ ‬فکر‭‌‬می‭‌‬کند‭ ‬هرچه‭ ‬در‭ ‬توبره‭‌‬اش‭ ‬هست،‭ ‬در‭ ‬توبره ‬دیگران نیز ‬هست‭.‬

این‭ ‬ضرب‭‌‬المثل‭ ‬درمورد‭ ‬افرادی‭ ‬به‎کار‭‌‬می‭‌‬رود‭ ‬که‭ ‬به‎نوعی‭ ‬بدگمانی‭ ‬و‭ ‬سوءظن‭ ‬دچار هستند‭.‌‬ در‭ ‬اصطلاح‭ ‬روانپزشکی‭ ‬به‭ ‬این‎گونه‭ ‬اشخاص،‭ ‬پارانوئید‭ ‬می‎گویند‭. ‬درباره‭ ‬این‎گونه‭ ‬افراد‭ ‬و‭ ‬بدگمانی‭‌‬های‭ ‬آنها‭ ‬داستـان‎های‭ ‬زیادی‭ ‬نقل‭‌‬می‭‌‬کنند‭ ‬که‭ ‬واقعه‭ ‬زیر‭ ‬به‎راستی‭ ‬نمونه‭ ‬است‭:‬

‮«‬‭‬میرزا‭ ‬عبدالجواد‭ ‬اصفهانی،‭ ‬شیوه‭ ‬خالص‭ ‬میر‭‌‬عماد‭ ‬را‭ ‬بسیار‭ ‬خوب‭ ‬می‭‌‬نوشت‭ ‬و‭ ‬استاد‭ ‬خط‭ ‬بود‭ .‌‬او‭ ‬بسیار‭ ‬زودرنج‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬سوءظنی‭ ‬قریب‭ ‬به‭ ‬جنون‭ ‬داشت؛‭ ‬به‎حدی‭ ‬که‭ ‬برای‭ ‬صحبت‭‌‬های‭ ‬عادی‭ ‬و‭ ‬تعارفات‭ ‬معمول نیز ‬توجیهات‭ ‬و‭ ‬تعبیرات‭ ‬عجیبی‭ ‬قائل‭‌‬می‭‌‬شد‭ ‬و‭ ‬می‭‌‬رنجید‭. ‬در‭ ‬زمان‭ ‬صـدارت‭ ‬میرزا‭ ‬آقاخـان‭ ‬نــوری،‭ ‬او‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬تعلیـم‭ ‬خط‭ ‬به‭ ‬نظـام‭‌‬الملک‭ ‬نـوری (‬پسر‭ ‬میرزا‭‬آقاخان) ‬طلبیده‭ ‬بودند‭ ‬و‭ ‬نظام‭‌‬الملک‭ ‬با‭ ‬این‎که‭ ‬بیش‭‌‬از ۲۰‬سال‭ ‬داشت،‭ ‬استعـدادی‭ ‬از‭ ‬خود ‭‬بروز‭‬نمی‭‌‬داد‭.‬

یک‭ ‬روز‭ ‬سر‭ ‬سفره،‭ ‬نظام‭‌‬الملک‭ ‬بشقاب‭ ‬ته‭‌‬دیگ‭ ‬را‭ ‬برداشته‭ ‬به‭ ‬میرزا‭ ‬تعارف‭‌‬کرد‭ .‌‬میرزا‭ ‬با‭ ‬خشم‭ ‬فراوان‭ ‬گفت‭: ‬نیمی‎خورم‭) !‬به‭ ‬لهجه‭ ‬اصفهانی‭ (‬نظام‭‌‬الملک‭ ‬مَندک‭ ‬شده،‭ ‬پس‭‌‬از‭ ‬صرف‭ ‬یکی‭ ‬دو‭‌‬لقمه‭ ‬غذا‭ ‬ظرف‭ ‬نیمرو‭ ‬را‭ ‬برداشته،‭ ‬خدمت‭ ‬میرزا‭ ‬گذاشت‭.‌‬ میرزا‭ ‬این‭‬بار‭ ‬دیگه‭ ‬طاقتش‭ ‬طاق‭‌‬شده‭ ‬گفت:‭‬‮ ‬‭‬با‭ ‬مهمون‭ ‬این‎طور‭ ‬رفتار‭ ‬نمی‭‌‬کونن‭ .‌‬اول‭ ‬ته‭‌‬دیگ‭ ‬را‭ ‬تعارف‭‌‬کردی‭ ‬یعنی‮«‬خوردِه ‬تا‭ ‬ته‭‌‬دیگ!» ‬‭‬گفتم‭ ‬نیمی‭‌‬خورم،‭ ‬تخم‭‌‬مرغ‭ ‬تعارف‭ ‬می‭‌‬کنی‭ ‬یعنی‭ ‬به‭ ‬تخمـ ‭.«...!‬‮

و‭ ‬اما‭ ‬داستان‭ ‬ضرب‎المثل‭ ‬دیگری‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬بینایی‭ ‬و‭ ‬چشم‭ ‬ارتباط‭ ‬پیدا‭‌‬می‎کند‭ ‬در‭ ‬ادامه‭ ‬می‎خوانیم‭:‬

اَحول‭ ‬یکی‭ ‬را‭ ‬دو‭ ‬بیند‭!‬

اَحول‭ ‬به‭ ‬شخصی‭ ‬می‎گویند‭ ‬که‭ ‬دچار‭ ‬لوچی‭ ‬یا‭ ‬انحراف‭ ‬چشم‭ (‬Strabismus‭) ‬است‭ .‌‬این‭ ‬مثل‭ ‬در‭ ‬مواردی‭ ‬به‎کار‭‌‬می‎رود‭ ‬که‭ ‬شخصی‭ ‬به‎واسطه‭ ‬نداشتن‭ ‬بصیرت‭ ‬و‭ ‬شناخت‭ ‬درونی،‭ ‬برداشتی‭ ‬نادرست‭ ‬و‭ ‬اشتباه‭ ‬از‭ ‬واقعیات‭ ‬و‭ ‬حقایق‭ ‬وجود‭ ‬خود‭ ‬و‭ ‬جهان‭ ‬پیرامون‭ ‬خویش‭ ‬دارد‭. ‬نظیر‭ ‬این‭ ‬ضرب‎المثل‭ ‬را‭ ‬چنین‭ ‬آورده‎اند‭:‬

اَحول‭ ‬ار‭ ‬طاق‭ ‬بنگرد‭ ‬جفت‭ ‬است‭.‬

و‭ ‬اما‭ ‬داستان‭ ‬این‭ ‬مثل‭ ‬در‭ ‬آثار‭ ‬و‭ ‬اشعار‭ ‬نویسندگان‭ ‬و‭ ‬شاعران‭ ‬بزرگ‭ ‬ایران‭ ‬آمده‭‌‬است‭ .‌‬ابتدا‭ ‬موضوع‭ ‬این‭ ‬داستان‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬باب‭ ‬چهارم‭ ‬مرزبان‭‌‬نامه‭ ‬می‎خوانیم‭:‬

«‬دستور‭ ‬گفت‭ ‬شنیدم‭ ‬که‭ ‬وقتی،‭ ‬مردی‭ ‬بود‭ ‬جوانمردپیشه،‭ ‬مهمان‎پذیر،‭ ‬عنان‎گیر،‭ ‬کیسه‎پرداز،‭ ‬غریب‎نواز؛‭ ‬همه‭ ‬اوصاف‭ ‬حمیده‭ ‬ذات‭ ‬او‭ ‬را‭ ‬لازم‭ ‬بود‭ ‬مگر‭ ‬احسان‭ ‬که‭ ‬متعدّی‭ ‬داشتی‭ ‬و‭ ‬همه‭ ‬خصلتی‭ ‬شریف‭ ‬در‭ ‬طبع‭ ‬او‭ ‬خاص‭ ‬بود‭ ‬اّلا‭ ‬انعام‭ ‬که‭ ‬عام‭ ‬فرمودی‭.‌‬ خرج‭ ‬او‭ ‬از‭ ‬کیسه‭ ‬کسب‭ ‬او‭ ‬بودی‭ ‬نه‭ ‬از‭ ‬دخل‭ ‬مال‭ ‬مظلومان‭ ‬چنانک‭ ‬اهل‭ ‬روزگار‭ ‬راست؛‭ ‬چه‭ ‬دودی‭ ‬از‭ ‬مطبخ‎شان‭ ‬آن‎گه‭ ‬برآید‭ ‬که‭ ‬آتش‭ ‬در‭ ‬خرمن‭ ‬صد‭ ‬مسلمان‭ ‬زنند‭ ‬و‭ ‬نانی‭ ‬بر‭ ‬خوانچه‭ ‬خویش‭ ‬آن‎گه‭ ‬نهند‭ ‬که‭ ‬آب‭ ‬در‭ ‬بنیاد‭ ‬خانه‭ ‬صد‭ ‬بی‎گناه‭ ‬بندند؛‭ ‬مشتی‭ ‬نمک‭ ‬بدیگ‎شان‭ ‬وقتی‭ ‬درآید‭ ‬که‭ ‬دویست‭ ‬چوب‎دستی‭ ‬بر‭ ‬پهلوی‭ ‬عاجزان‭ ‬مالند،‭ ‬کرام‭ ‬عالم‭ ‬رسم‭ ‬افاضت‭ ‬کرم‭ ‬خاصّه‭ ‬در‭ ‬ضیافت‭ ‬از‭ ‬او‭ ‬آموختندی‭ .‌‬آن‭ ‬گره‭ ‬که‭ ‬سفلگان‭ ‬وقت‭ ‬نزول‭ ‬مهمان‭ ‬در‭ ‬ابروی‎‭ ‬آرند،‭ ‬او‭ ‬در‭ ‬نقش‭ ‬کاسه‭ ‬و‭ ‬نگار‭ ‬خوانچه‭ ‬مطبخ‭ ‬داشتی‭.‬

وقتی‭ ‬دوستی‭ ‬عزیز‭ ‬در‭ ‬خانه‭ ‬او‭ ‬نزول‭‌‬کرد،‭ ‬به‭ ‬انواع‭ ‬اکرام‭ ‬و‭ ‬بزرگداشت‭ ‬قدوم‭ ‬پیش‭‌‬باز‭ ‬رفت‭ ‬و‭ ‬آنچ‭ ‬مقتضای‭ ‬حال‭ ‬بود‭ ‬از‭ ‬تعهّد‭ ‬و‭ ‬دلجویی‭ ‬تقدیم‭ ‬نمود‭ .‌‬چون‭ ‬از‭ ‬تناول‭ ‬اطعام‭ ‬بپرداختند،‭ ‬میزبان‭ ‬بر‭ ‬سبیل‭ ‬اعتذار‭ ‬از‭ ‬تعذّر‭ ‬شراب‭ ‬حکایت‭‌‬کرد‭ ‬و‭ ‬گفت‭ ‬شک‭ ‬نیست‭ ‬که‭ ‬آئینه‭ ‬زنگارخورده‭ ‬عیش‭ ‬را‭ ‬صیقلی‭ ‬چون‭ ‬شراب‭ ‬نیست‭ ‬و‭ ‬طبع‭ ‬متوحش‭ ‬را‭ ‬میان‭ ‬حریفان‭ ‬وقت‭ ‬که‭ ‬بقای‭ ‬صحبت‭ ‬ایشان‭ ‬را‭ ‬همه‭ ‬جای‭ ‬به‭ ‬شیشه‭ ‬شراب‭ ‬شاید‭ ‬خواند‭ ‬و‭ ‬وفای‭ ‬عهد‭ ‬ایشان‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سفینه‭ ‬مجلسی‭ ‬از‭ ‬مکاره‭ ‬زمانه‭ ‬مونسی‭ ‬ازو‭ ‬به‎نشین‎تر‭ ‬نه‭.‬

و‭ ‬با‭ ‬این‎همه‭ ‬از‭ ‬آنچ‭ ‬در‭‌‬این‭ ‬شب‎ها‭ ‬با‭ ‬دوستان‭ ‬صرف‭ ‬کرده‎ایم،‭ ‬یک‭ ‬شیشه‭ ‬باقیست،‭ ‬اگر‭ ‬رغبتی‭ ‬هست‭ ‬تا‭ ‬ساعتی‭ ‬به‭ ‬مناولت‭ ‬آن‭ ‬تزجیه‭ ‬روزگار‭ ‬کنیم‭ .‌‬مهمان‭ ‬گفت:«والجود‭ ‬بالموجود‭ ‬غایت‭ ‬الجود‮»‬،‭ ‬حکم‭ ‬تو‭ ‬راست‭. ‬میزبان‭ ‬پسر‭ ‬را‭ ‬فرمود‭ ‬که‭ ‬برو‭ ‬فلان‭ ‬شیشه‭ ‬که‭ ‬فلان‭ ‬جای‭ ‬نهادست را بیار‭.‌‬پسر‭ ‬بیچاره‭ ‬به‭ ‬حول‭ ‬چشم‭ ‬و‭ ‬خبل‭ ‬عقل‭ ‬مبتلی‭ ‬بود؛‭ ‬برفت‭ ‬چون‭ ‬چشمش‭ ‬بر‭ ‬شیشه‭ ‬آمد،‭ ‬عکس‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬آئینه‭ ‬کژنمای‭ ‬بصرش‭ ‬دو‭ ‬حجم‭ ‬نمود‭ .‌‬به‭ ‬نزدیک‭ ‬پدر‭ ‬آمد‭ ‬که‭ ‬شیشه‭ ‬دو‭ ‬است،‭ ‬کدام‎یک‭ ‬آرم؟ پدر‭ ‬دانست‭ ‬که‭ ‬حال‭ ‬چیست،‭ ‬اما‭ ‬از‭ ‬شرم‭ ‬روی‭ ‬مهمان‭ ‬عرقش‭ ‬بر‭ ‬پیشانی‭ ‬آمد‭.‌‬ هیچ‭ ‬چاره‭ ‬ندانست،‭ ‬جز‭ ‬آنک‭ ‬پسر‭ ‬را‭ ‬گفت‭ ‬از‭ ‬دو‭‌‬گانه‭ ‬یکی‭ ‬را‭ ‬بشکن‭ ‬و‭ ‬دیگر‭ ‬بیار‭.‌‬پسر‭ ‬به‭ ‬حکم‭ ‬اشارت‭ ‬پدر‭ ‬سنگی‭ ‬بر‭ ‬شیشه‭ ‬زد،‭ ‬بشکست و چون‭ ‬دیگری‭ ‬نیافت،‭ ‬خایب‭ ‬و‭ ‬خاصر‭ ‬بازآمد‭ ‬و‭ ‬حکایت‭ ‬حال‭ ‬باز‭ ‬گفت؛‭ ‬مهمان‭ ‬را‭ ‬معلوم‭‌‬شد‭ ‬که‭ ‬آن‭ ‬خلل‭ ‬در‭ ‬بصر‭ ‬پسر‭ ‬بود‭ ‬نه‭ ‬در‭‌‬نظر‭ ‬پدر‭.‬

شیخ‭ ‬عطار‭ ‬این‭ ‬حکایت‭ ‬را‭ ‬چنین‭ ‬به‭ ‬شعر‭ ‬آورده‭ ‬است‭:‬

یــکـی شـاگـرد‭ ‬احـول‭ ‬داشـت‭ ‬استاد

مـگــر‭ ‬شاگـرد‭ ‬را‭ ‬جـایـی ‬فـرسـتـاد

کـه‭ ‬مـا‭ ‬را‭ ‬یـک‭ ‬قـرابه‭ ‬روغن‭ ‬آنجاست

بـیـاور‭ ‬زود‭ ‬آن‭ ‬شـاگـرد‭ ‬بـرخـاسـت

چو‭ ‬آنجا‭ ‬شد‭ ‬که‭ ‬گفت‭ ‬او‭ ‬دیده‭ ‬بگماشت

قرابه‭ ‬چون‭ ‬دو‭ ‬دید‭ ‬احول‭ ‬عجب‭ ‬داشت

بَـــرِ‭ ‬اسـتـاد‭ ‬آمــد‭ ‬گـفــت‭ ‬ای ‬پـیـر

قــرابـه‭ ‬مـن‭ ‬دو‭ ‬مـی‌بـینـم‭ ‬چه‭ ‬تدبیـر

ز‭ ‬خـشـم‭ ‬اسـتـاد‭ ‬گـفتش‭ ‬ای بد‭ ‬اختر

یکی بـشـکـن‭ ‬دگـر‭ ‬یـک‭ ‬را‭ ‬بـیــاور

چــو‭ ‬او‭ ‬در‭ ‬دیدن‭ ‬خـود‭ ‬شک‭ ‬نمی‌دید

یکی بشکست‭ ‬و‭ ‬دیگر‭ ‬یک‭ ‬نمی‌دیــد

اگـر‭ ‬چـیزی ‬همی‭ ‬بینی ‬تو‭ ‬جز‭ ‬خویش

تـو‭ ‬هم‭ ‬آن‭ ‬احـول‭ ‬خـویشی بیـندیش

کـه‭ ‬هـر‭ ‬چـیـزی ‬کـه‭ ‬می‌‎بینـی تو‭ ‬آنی

ولـی چـون‭ ‬در‭ ‬غـلط‭ ‬مـانی چه‭ ‬دانی

و‭ ‬اما‭ ‬مولوی‭ ‬این‭ ‬داستان‭ ‬را‭ ‬چنین‭ ‬به‭ ‬نظم‭ ‬درآورده‭ ‬است‭:‬

گــفـت‭ ‬اسـتـاد‭ ‬اَحـولـی را‭ ‬کـانـدرا

رو‭ ‬بـرون‭ ‬آر‭ ‬از‭ ‬وثــاق‭ ‬آن‭ ‬شـیـشـه‭ ‬را

چـون‭ ‬درون‭ ‬خـانـه‭ ‬اَحول‭ ‬رفـت‭ ‬زود

شـیـشـه‭ ‬پـیش‭ ‬چشم‭ ‬او‭ ‬دو‭ ‬می‌نمود

گـفـت‭ ‬احـول‭ ‬زان‭ ‬دو‭ ‬شـیشه‭ ‬تا‭ ‬کدام

پـیـش‭ ‬تـو‭ ‬آرم‭ ‬بـکـن‭ ‬شـرحـی تمام

گـفـت‭ ‬اسـتاد‭ ‬آن‭ ‬دو‭ ‬شیشه‭ ‬نیست‭ ‬رو

اَحـولی ‬بـگـذار‭ ‬و‭ ‬افـزون‎بـیـن‭ ‬مـشـو

گـفـت‭ ‬ای‭ ‬اُسـتـا‭ ‬مـرا‭ ‬طـعـنـه‭ ‬مــزن

گـفـت‭ ‬اُسـتـا‭ ‬زان‭ ‬دو‭ ‬یک‭ ‬را‭ ‬برشکـن

چون‭ ‬یکی بشکست‭ ‬هر‭ ‬دو‭ ‬شد‭ ‬ز‭ ‬چشم

مـرد،‭ ‬اَحـول‭ ‬گـردد‭ ‬از‭ ‬میلان‭ ‬و‭ ‬خشم

شیشه‭ ‬یک‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬چشمش‭ ‬دو‭ ‬نمود

چون‭ ‬شکست‭ ‬آن‭ ‬شیشه‭ ‬را‭ ‬دیگر‭ ‬نبود
‭‬‭‬‮

«‬‭‬مثنوی،‭ ‬دفتر‭ ‬اول‭‬‮»

در‭ ‬خاتمه‭ ‬مطلب‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬طنز‭ ‬زیبایی‭ ‬از‭ ‬روزنامه‭ ‬توفیق‭ ‬مربوط‭ ‬به‭‌‬سال ‭ ‬۱۳۳۲‭‌‬خورشیدی‭ ‬به‎پایان‭ ‬می‎بریم‭:‬

پیشرفت‭ ‬علم‭ ‬پزشکی‭ ‬در‭ ‬ایران‭!‬

در‭ ‬قسمت‭ ‬آگهی‎های‭ ‬روزنامه‭ ‬توفیق،‭ ‬شخصی‭ ‬کار‭ ‬می‎کرد‭ ‬که‭ ‬چشم‭ ‬او‭ ‬چپ‭ ‬بود‭.‌‬ همکاران‭ ‬توفیق‭ ‬هم‭ ‬با‭ ‬او‭ ‬شوخی‭‌‬می‎کردند‭ ‬و‭ ‬سربه‎سرش‭ ‬می‎گذاشتند‭ .‌‬من‎باب‭ ‬نمونه‭ ‬شبی‭ ‬که‭ ‬یکی‭‌‬از‭ ‬دوستان‭ ‬توفیق‭ ‬در‭ ‬انجمن‭ ‬فکاهی‭ ‬توفیق‭ ‬سه‎تار‭ ‬می‎زد،‭ ‬به‭ ‬او‭ ‬می‎گفتند‭ :‌‬اون‭ ‬دو‭ ‬نفر‭ ‬را‭ ‬می‎بینی‭ ‬که‭ ‬دارن‭ ‬شش‭‌‬تار‭ ‬می‎زنند؟‭! ‬و‭ ‬ضمناً‭ ‬پیوسته‭ ‬به‭ ‬او‭ ‬می‎گفتند‭ ‬چرا‭ ‬نمی‎ری‭ ‬عمل‭ ‬کنی؟‭! ‬ مگر‭ ‬نمی‎بینی‭ ‬عکس‎هایی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬روزنامه‎های‭ ‬اطلاعات‭ ‬و‭ ‬کیهان‭ ‬چاپ‭ ‬می‎شه و پر از تصاویر قبل‭‌‬از‭ ‬عمل‭ ‬و‭ ‬بعد‭‌‬از‭ ‬عمل هستش‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬جراح‎هایی‭ ‬که‭ ‬چشم‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬موفقیت‭ ‬عمل‭‌‬کرده‎اند‭ ‬تشکر‭ ‬می‎کنند‭ .‬او‭ ‬پاسخی‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬راهنمایی‎ها‭ ‬و‭ ‬توصیه‎ها‭ ‬نمی‎داد‭ ‬و‭ ‬موضوع‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سکوت‭ ‬برگزار‭‌‬می‎کرد‭ ‬تا‭ ‬این‎که‭ ‬بالاخره‭ ‬روزی‭ ‬از‭ ‬دست‭ ‬دوستان‭ ‬و‭ ‬همکارانش‭ ‬خسته‭ ‬و‭ ‬کلافه‭ ‬شد و با‭ ‬ناراحتی‭ ‬گفت‭ ‬ولم‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬آن‎قدر‭ ‬نگویید‭ ‬برو‭ ‬عمل‭‌‬کن،‭ ‬برو‭ ‬عمل‭‌‬کن! ‬من‭ ‬رفتم‭ ‬عمل‭‌‬کردم‭ ‬که‭ ‬چشمم‭ ‬چپ‭ ‬شد‭!!‌‬ همه‭ ‬با‭ ‬تعجب‭ ‬گفتند‭ ‬چطور؟‭ ‬گفت‭ ‬چشم‭ ‬من‭ ‬اول‭ ‬لوچ‭ ‬بود،‭ ‬یعنی‭ ‬فقط‭ ‬کمی‭ ‬تاب‭ ‬داشت‭.‌‬ بس‭ ‬که‭ ‬مردمی‭ ‬مثل‭ ‬شماها‭ ‬گفتند‭ ‬برو‭ ‬عمل‭‌‬کن‭ ‬و‭ ‬برو ‭‌‬عمل‭‌‬کن،‭ ‬خسته‭‌‬شدم‭ ‬و‭ ‬تصمیم‭‌‬گرفتم‭ ‬حداقل‭ ‬برای‭ ‬راحت‭‌‬شدن‭ ‬از‭‌‬دست‭ ‬مردم‭ ‬هم‭ ‬شده‭ ‬برم‭ ‬عمل‭‌‬کنم،‭ ‬پول‭ ‬نداشتم‭ ‬ناچار‭ ‬باید‭ ‬می‎رفتم‭ ‬به‭ ‬بیمارستان‎های‭ ‬دولتی‭.‌‬آن‎جاها‭ ‬هم‭ ‬آن‎قدر‭ ‬ارباب‭‌‬رجوع‭ ‬داشت‭ ‬یا‭‌‬‮«‬مریض‭ ‬رجوع‭!‬‮»‬‭‌‬ که‭ ‬ممکن‭ ‬نبود‭ ‬مگر‭ ‬با‭ ‬داشتن‭ ‬پارتی‭ ‬و‭ ‬سفارش؛‭ ‬اینور‭ ‬و‭ ‬اونور‭ ‬تلاش‭ ‬کردم،‭ ‬اینو‭ ‬و‭ ‬اونو‭ ‬دیدم‭ ‬تا‭ ‬بالاخره‭ ‬سفارش‎ها‭ ‬و‭ ‬توصیه‎هایی‭ ‬برای‭ ‬یکی‭‌‬از‭ ‬بیمارستان‎های‭ ‬دولتی(بیمارستان‎امـ‭...‬) به‎دست‭‌‬آوردم،‭ ‬توصیه‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬بیمارستان‭ ‬دادم،‭ ‬چند‭ ‬ماه‭ ‬بعد‭ ‬وقت‭ ‬عمل‭ ‬دادند‭.‌‬ روز‭ ‬موعود‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬بیمارستان‭ ‬مراجعه‭‌‬کردم،‭ ‬پس‭‌‬از‭ ‬تشریفات‭ ‬مقدماتی‭ ‬خلاصه‭ ‬مرا‭ ‬به‭ ‬اتاق‭ ‬عمل‭ ‬بردند‭.‌‬ روی‭ ‬یک‭ ‬چشمم‭ ‬را‭ ‬بستند‭ ‬و‭ ‬روی‭ ‬چشمی‭ ‬که‭ ‬باید‭ ‬عمل‭ ‬شود‭ ‬باز‭ ‬بود،‭ ‬این‭ ‬عمل‭ ‬باید‭ ‬فرضاً‭ ‬حداکثر ۱‬ساعت‭ ‬طول‭ ‬می‎کشید،‭ ‬ولی‭ ‬من ۳‬ساعت‭ ‬زیر‭ ‬عمل‭ ‬بودم‭.‌‬ زیرا‭ ‬در‭ ‬اتاق‭ ‬عمل‭ ‬غیر‭‌‬از‭ ‬جراح‭ ‬و‭ ‬آسیستان‭ ‬و‭ ‬دستیاران،‭ ‬عده‭ ‬زیادی‭ ‬دانشجوی‭ ‬دانشکده‭ ‬پزشکی‭ ‬هم‭ ‬برای‭ ‬کارآموزی‭ ‬و‭ ‬یادگیری‭ ‬حضور‭ ‬داشتند،‭ ‬بنابراین‭ ‬هر‭ ‬حرکت‭ ‬و‭ ‬عمل‭ ‬جراح‭ ‬با‭ ‬شرح‭ ‬و‭ ‬توضیح‭ ‬برای‭ ‬دانشجویان‭ ‬همراه‭ ‬بود! ‬مثلاً‭ ‬برای‭ ‬بیهوشی‭ ‬موضعی،‭ ‬جراح‭ ‬آمپولی‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬زیر‭ ‬چشم‭ ‬من‭ ‬زد‭ ‬که‭ ‬آتش‭‌‬گرفتم‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬فریاد‭ ‬گفتم‭ ‬آخ،‭ ‬آخ؛‭ ‬بلافاصله‭ ‬جراح‭ ‬آمپول‭ ‬را‭ ‬بیرون‭‌‬کشید‭ ‬و‭ ‬رو‭‌‬کرد‭ ‬به‭ ‬شاگردها‭ ‬و‭ ‬گفت‭ ‬حالا‭ ‬می‎فهمیم‭ ‬که‭ ‬سوزن‭ ‬بدجایی‭ ‬خورده‭!‌‬ دوباره‭ ‬شروع‭‌‬کرد‭ ‬آمپول‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬نقطه‭ ‬دیگری‭ ‬از‭ ‬اطراف‭ ‬چشم‭‌‬زدن،‭ ‬این‭ ‬دفعه‭ ‬نسوختم‭ ‬و‭ ‬داد‭ ‬و‭ ‬فریاد‭ ‬هم‭ ‬نکردم،‭ ‬جراح‭ ‬رو‭‌‬کرد‭ ‬به‭ ‬شاگردها‭ ‬و‭ ‬گفت‭ ‬حالا‭ ‬می‎فهمیم‭ ‬که‭ ‬آمپول‭ ‬جای‭ ‬بدی‭ ‬نخورده‭!‬ می‎فهمید‭ ‬چی‭ ‬می‎گم؟‭ ‬آره،‭ ‬علم‭ ‬و‭ ‬دانش‭ ‬جراح‭ ‬در‭ ‬داد‭ ‬و‭ ‬فریاد‭ ‬و‭ ‬آخ‎های‭ ‬من‭ ‬بود‭!!‌‬ و‭ ‬به‭‌‬همین‭ ‬طریق‭... ‬بعد‭‌‬از‭ ‬بی‎حسی‭ ‬موضعی‭ ‬نمی‎دونم‭ ‬و‭ ‬نفهمیدم‭ ‬کجای‭ ‬اطراف‭ ‬چشم‭ ‬مرا‭ ‬بریده‭ ‬بودند‭ ‬و‭ ‬چکار‭ ‬کرده‭ ‬بودند؟‭!‌‬ فقط‭ ‬احساس‭ ‬می‎کردم‭ ‬مثل‭ ‬این‎که‭ ‬همه‭ ‬گردی‭ ‬گوی‭‌‬مانند‭ ‬چشم‭ ‬مرا‭ ‬از‭ ‬حدقه‭ ‬درآورده‎اند‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬دست‭ ‬آن‎هاست‭ ‬و‭ ‬فقط‭ ‬با‭ ‬بندهای‭ ‬اعصابش‭ ‬به‭ ‬ته‭ ‬حفره‭ ‬چشم‭ ‬من‭ ‬وصل‭ ‬است؛‭ ‬زیرا‭ ‬در‭ ‬آنِ‭ ‬واحد‭ ‬هم‭ ‬سقف‭ ‬را‭ ‬می‎دیدم‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬زمین‭ ‬را‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬چهار‭ ‬دیوار‭ ‬اتاق‭ ‬و‭ ‬همه‭‌‬کس‭ ‬و‭ ‬همه‭‌‬چیز‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬خودم‭ ‬را‭ ‬هم‭ ‬می‎دیدم‭!!‬ مدتی‭ ‬بدین‭ ‬منوال‭ ‬گذشت‭ ‬و‭ ‬من‭ ‬به‭ ‬سیر‭ ‬و‭ ‬سیاحت‭ ‬در‭ ‬اتاق‭ ‬مشغول‭ ‬بودم‭ ‬که‭ ‬نمی‎دانم‭ ‬چه‭ ‬کردند‭ ‬و‭ ‬چه‭ ‬شد‭ ‬که‭ ‬یک‭ ‬مرتبه‭ ‬دنیا‭ ‬تاریک‭ ‬و‭ ‬سیاه‭ ‬به‎نظرم‭ ‬آمد‭ ‬و‭ ‬دیگر‭ ‬هیچ‭ ‬چیز‭ ‬را‭ ‬نمی‎دیدم!‭ ‬در‭ ‬تاریکی‭ ‬و‭ ‬ظلمات‭ ‬به‎سر‭ ‬می‎بردم‭ ‬که‭ ‬ناگهان‭ ‬شنیدم‭ ‬دکتر‭ ‬جراح‭ ‬داد‭ ‬زد‭ ‬به‭ ‬سر‭ ‬یک‭ ‬نفر‭ ‬و‭ ‬گفت‭ ‬احمق،‭ ‬اون‭ ‬عصب‭ ‬رو‭ ‬با‭ ‬دست‭ ‬گرفته‎ای؟‭ !‌‬اونو‭ ‬باید‭ ‬با‭ ‬پنس‭ ‬می‎گرفتی،‭ ‬اگه‭ ‬از‭ ‬دستت‭ ‬لیز‭ ‬بخورده‭ ‬و‭ ‬در‭‬بره‭ ‬این‭ ‬بابا‭ ‬دیگه‭ ‬کور‭‌‬شده‭ ‬و‭ ‬هیچ‭ ‬کاری‭ ‬نمی‎شه‭ ‬کرد‭ !‌‬این‎را‭ ‬که‭ ‬شنیدم‭ ‬داغ‭‌‬شدم‭ ‬و‭ ‬عرق‭ ‬سردی‭ ‬بر‭ ‬پیشانی‎ام‭ ‬نشست‭ ‬و‭ ‬قلبم‭ ‬شروع‭‌‬کرد‭ ‬به‭ ‬تپیدن‭ ‬و‭ ‬تند‭‌‬زدن‭ ‬و‭ ‬ترس‭ ‬و‭ ‬نگرانی‭ ‬وجودم‭ ‬را‭ ‬گرفت‭. ‬می‎خواستم‭ ‬به‭ ‬گیرنده‭ ‬عصب‭ ‬چشمم‭ ‬التماس‭‌‬کنم‭ ‬که‭ ‬محکم‭ ‬بگیر! ‬فکر‭‌‬می‎کردم‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬چانه‭ ‬و‭ ‬صورتم‭ ‬تکون‭ ‬بخوره‭ ‬و‭ ‬عصب‭ ‬از‭ ‬دستش‭ ‬در‭ ‬بره‭ ‬و‭ ‬کور‭ ‬بشم،‭ ‬آخر‭ ‬بدون‭ ‬باز‭‌‬کردن‭ ‬دهن‭ ‬و‭ ‬بدون‭ ‬تکان‭‌‬دادن‭ ‬چانه‭ ‬و‭ ‬صورتم‭ ‬از‭ ‬لای‭ ‬دندان‎های‭ ‬بسته‎ام،‭ ‬شروع‭‌‬کردم‭ ‬به‭ ‬التماس‭ ‬به‭ ‬گیرنده‭ ‬عصب‭ ‬و‭ ‬می‎گفتم‭ ‬تورو‭ ‬خدا،‭ ‬تورو‭ ‬حضرت‭ ‬عباس،‭ ‬تورو‭ ‬جون‭ ‬مادرت‭ ‬محکم‭ ‬بگیر‭!...‬

خلاصه‭ ‬بعد‭‌‬از‭ ‬چند‭‌‬ساعت‭ ‬این‭ ‬عملِ‭ ‬با‭ ‬اعمال‭ ‬شاقه‭ ‬و‭ ‬شکنجه‭ ‬تمام‭‌‬شد‭ ‬و‭ ‬هر‭‌‬دو‭ ‬چشم‭ ‬مرا‭ ‬بستند‭ ‬و ۱‌‬هفته‭ ‬بدون‭ ‬چشم‭ ‬در‭ ‬بیمارستان‭ ‬روز‭ ‬و‭ ‬شب‭ ‬گذراندم،‭ ‬ببخشید‭ ‬شب‭ ‬گذراندم،‭ ‬چون‭ ‬برای‭ ‬من‭ ‬روزی‭ ‬وجود‭ ‬نداشت‌! تاوقتی‎که‭ ‬اطلاع‭ ‬دادند‭ ‬برای‭ ‬باز‭‌‬کردن‭ ‬چشمت‭ ‬می‎آیند‭.‬

می‭‌‬شنیدم‭ ‬که‭ ‬دارند می‌آیند ‬و‭ ‬آمدند،‭ ‬جراح‭ ‬و‭ ‬آسیستان‭ ‬و‭ ‬نرس‎ها‭ ‬و‭ ‬دانشجویان‭ ‬با‭ ‬سلام‭ ‬و‭ ‬صلوات‭ ‬چشم‎های‭ ‬مرا‭ ‬باز‭ ‬کردند‭ ‬و‭ ‬آینه‭ ‬را‭ ‬دادند‭ ‬دستم،‭ ‬آن‎وقت‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬دیدم‭ ‬آنها‭ ‬با‭ ‬عمل‭ ‬معجزه‎آسای‭ ‬خود‭ ‬چشم‎های‭ ‬مرا‭ ‬چپ‭‌‬کرده‎اند‭ !‌‬آن‎قدر‭ ‬ناراحت‭ ‬شدم‭ ‬که‭ ‬قلبم‭ ‬می‎خواست‭ ‬قفسه‭ ‬سینه‎ام‭ ‬را‭ ‬بشکافد،‭ ‬فریاد‭‌‬کردم‭ ‬و‭ ‬فحش‭‌‬دادم‭ ‬و‭ ‬آینه‭ ‬را‭ ‬انداختم‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬گریه‭ ‬و‭ ‬ناسزاگویی‭ ‬از‭ ‬بیمارستان‭ ‬فرار‭‌‬کردم‭!‌‬ حالا‭ ‬باز‭ ‬شما‭ ‬می‎گین‭ ‬که‭ ‬برو ‭‬عمل‭‌‬کن‭ ‬و‭ ‬چرا‭ ‬نمی‎ری‭ ‬عمل‭‌‬کنی؟‭!‬

تعداد بازدید : 1737

ثبت نظر

ارسال