ناصر‌الدین شاه قاجار درسال 1290هجری قمری پس از آن که از مسافرت اروپا مراجعت نمود دستور داد به شیوه‌ی اروپا بیمارستانی درتهران ایجاد شود. ظاهراً وقتی که شاه ایران در فرنگ بود او را به بازدید بیمارستان‌های مجهز آن دوره‌ی شهرهای اروپا بردند. فضای بیمارستان‌ها، معالجه و درمان بیماران، پزشکان و پرستاران با لباس‌های مخصوص توجه ناصرالدین‌شاه را به داشتن چنین محل درمانی مجهزی درتهران جلب کرد.
«مشیر الدوله» صدراعظم و «علی‌قلی میرزا اعتضاد‌السلطنه» وزیر علوم همت به انجام این مهم گماشتند و درسال1293هجری قمری مریضخانه‌ی مورد‌نظر در میدان حسن‌آباد تأسیس شد که نام آن را «مریضخانه دولتی» گماشتند. این بیمارستان تا سال‌ها به‌همین نام بود و پس‌از چندی به پاس زحمات پدر طب ایران به بیمارستان سینا تغییر نام داد. دانشجویان طب دارالفنون هفته‌یی چندبار برطبق برنامه‌ی تنظیمی به همراه استادان خود به مریضخانه دولتی مراجعه‌کرده و در اتاق‌هایی که بیماران بستری بودند آموزش پزشکی عملی می‌دیدند. این بیمارستان دواخانه‌ی مخصوص هم داشت.
به موجب آمار منتشر شده در نخستین سال کار بیمارستان، تعداد 238 مریض درآن معالجه گردیدند (وقایع اتفاقیه شماره‌ی 102و 103). ریاست آن از ابتدای تأسیس تا سال1298 هجری قمری برعهده‌ی دکتر «علی‌اکبرخان نفیسی» (ناظم‌الاطباء)بوده و درسال1298«مخبر‌الدوله» به ریاست بیمارستان منصوب گردید. ولی پس‌از اندکی به وزارت علوم برگزیده شد و دکتر «محمدخان کرمانشاهی» معروف به دکتر «کفری» ریاست بیمارستان را برعهده گرفت. دکتر «کرمانشاهی» ابتدا یک دوره‌ی طب را در مدرسه‌ی دارالفنون خوانده و سپس در خارج از کشور ادامه‌ی تحصیل داد و در قسمت‌های مختلف طب صاحب‌نظر بود و درمدت ریاست بیمارستان دولتی کارهای جراحی هم انجام می‌داد. درسال1304هـ .ق. «میرزا ابوالحسن‌خان بهرامی» که تازه از فرنگستان مراجعت‌کرده بود به‌جای «کرمانشاهی» رئیس بیمارستان شد. بعد‌از سال1312 هجری قمری (۱۲۷۲ هجری شمسی) به‌تدریج پزشکان اروپایی در مریضخانه گماشته شدند و بعد‌از«بهرامی» دکتر«لوف» و پس‌از او دکتر«کولنیک» و سپس دکتر«ایلبرگ» به ریاست بیمارستان نایل آمدند.
درتاریخ 13برج دلو (بهمن‌ماه) ۱۲۹۲ هجری شمسی ریاست مریضخانه به مرحوم دکتر«میرزا زین‌العابدین‌خان لقمان‌الممالک» حکیم‌باشی مخصوص شاه سپرده شد. در اواخر سال1296 هجری‌شمسی دکتر «لقمان‌الممالک» فوت‌کرد و دکتر «حسن لقمان ادهم حکیم‌الدوله» فرزند ایشان به ریاست مریضخانه رسید.
در این زمان چند طبیب انگلیسی در بیمارستان خدمت می‌کردند که عبارت بودند‌از دکتر «نلیگان» (پزشک و جراح)، دکتر«اسکات» (جراح)، دکتر«ولت» (جراح) که قبلاً درجنوب کار می‌کرد و دکتر «فرتسکیو» که سرهنگ قوای انگلیس درهندوستان بود. در همین زمان یکی‌از جراحان معروف آن زمان به‌نام دکتر«حسین‌خان معتمد» در بیمارستان دولتی مشغول کار شد که درس جراحی را نزد دکتر«ایلبرگ» آلمانی فراگرفته بود و در دو دهه‌ی نخست قرن حاضر درخشش بی‌نظیری در صحنه‌ی جراحی ایران داشت و مدتی هم ریاست بخش جراحی بیمارستان سینا و بیمارستان رازی را عهده‌دار بود و از نخستین افرادی بود که یک بیمارستان خصوصی هم درخیابان شیخ‌هادی تأسیس نمود. دکتر«معتمد» در سنین بالای پنجاه به آمریکا رفت و گفته‌شده که در آن سن توانست امتحانات لازم را بگذراند و موفق شود. درسال 1298 هجری‌شمسی که«حکیم‌الدوله» در التزام احمد‌شاه عازم اروپا شد سرپرستی مریضخانه به عهده‌ی دکتر «عباسی ادهم» (اعلم‌الملک) واگذار شد.
درسال1300خورشیدی به‌خدمت پزشکان انگلیسی خاتمه داده شد. درسال 1302 دکتر «سعید مالک» (لقمان‌الملک) به ریاست بخش جراحی منصوب شد. درسال1313 دکتر«پرتو» (حکیم اعظم) به ریاست بیمارستان منصوب و پس‌از فوت وی، دکتر«سعید مالک» ریاست بیمارستان را هم عهده‌دار شد.
در فاصله‌ی‌سال‌های1300تا 1319خورشیدی بیمارستان دولتی دارای بخش‌های داخلی، جراحی و اورولوژی، رادیولوژی، چشم‌پزشکی، دندان‌پزشکی، گوش،حلق‌و‌بینی، پوست و درمانگاه‌های مربوطه بود ولی از سال1319 پس‌از الحاق بیمارستان دولتی به دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه‌تهران، تغییرات عمده درآن صورت گرفت و بخش‌های داخلی و چشم وگوش و حلق و بینی آن به سایر بیمارستان‌ها منتقل شد. بخش جراحی و اورولوژی هم تفکیک گردید. دکتر «سعید‌مالک» (لقمان‌الملک) رئیس بخش اورولوژی شد که همکاران ایشان در سال‌های آغازین دکتر «کریم معتمد»، دکتر «خلعتبری» و دکتر «قاراپطیان» بودند و ریاست بخش جراحی به عهده‌ی پروفسور «عدل» گذارده شد که تازه از فرانسه برگشته بود و به‌دعوت پروفسور«اوبرلن» به استادی کرسی جراحی و ریاست بخش جراحی بیمارستان سینا انتخاب گردید و این آغازی بود برای پیشرفت جراحی نه تنها دربیمارستان سینا و دانشکده‌ی پزشکی، بلکه در سراسر ایران، چراکه پروفسور«عدل» هرچه می‌دانست بی‌دریغ به داوطلبان رشته‌ی جراحی آموخت و ضمن تربیت استادانی بزرگ، جراحان بسیاری را هم بعد‌از آموزش روانه‌ی شهرستان‌ها نمود که هرکدام دربسیاری از مراکز استان‌ها خود شاگردان زیادی را تربیت نمودند، یادش گرامی باد.
ثبت نظر