طب آیورودا در یک نگاه

آیورودا، به معنی دانش زندگی، یکی از سیستم‌های درمانی کهن است که ریشه در شبه قاره هند دارد. سابقه این طب به حدود ۵۰۰۰ سال پیش می‌رسد و تعریف سلامتی از دیدگاه آن عبارت است از هماهنگی بین جسم، عواطف و ذهن انسان.

آیورودا هم به پیشگیری و هم به درمان توجه دارد و براین باور است که اغلب بیماری‌ها ابتدا از عدم تعادل ذهن و عواطف ناشی می‌شوند و سپس در جسم پدیدار می‌گردند. درنتیجه، برای درمان قطعی جسم فرد، باید حتماً به متعادل‌کردن ذهن و عواطف او نیز پرداخت.

هدف کلی آیورودا آگاه‌کردن فرد از طبع خود و شناسایی کیفیت غذاها، فعالیت‌ها، آب و هوا، فصل‌ها و محیط‌هایی است که برای تعادل او لازم می‌باشند. در‌این سیستم، این باور وجود دارد که همه چیز، از جمله وجود انسان، از پنج عنصر اتر، هوا، آتش، آب و خاک ساخته‌شده که هر یک دارای خصوصیاتی مانند گرمی و سردی، تری و خشکی، سنگینی و سبکی، کندی و سرعت، تاریکی و روشنی و... می‌باشند. ترکیب مختلف این عناصر در افراد گوناگون ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها را رقم می‌زند. غذاها، فعالیت‌ها و محیط‌های مختلف نیز به‌همین‌صورت، دارای ترکیبی از این خصوصیات می باشند. پس نخست با شناسایی طبع خود و سپس با انتخاب غذا، فعالیت و محیط مناسب، هرکس می‌تواند سلامتی خود را حفظ‌کند.

آیورودا همچنین از گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کند و درعین‌حال، روش‌های درمانی چون حجامت، فصد، بادکش، زالو و تنقیه را نیز به‌کار می‌برد.

دستگاه‌گوارش در آیورودا از فرایندهای مهم و زیربنایی سلامتی است. به همین دلیل، هرگونه درمان بدون درنظرگرفتن وضعیت گوارش ناکامل است. اختلال در گوارش نه‌تنها غذاهای مصرف‌شده را تبدیل به سم می‌کند بلکه جذب مواد‌مغذی و دفع سموم را نیز دچار مشکل‌می‌کند. به این منظور دو نوبت پاکسازی سالیانه در اوایل بهار و اوایل پاییز توصیه می‌شود که درآن از روش‌های مختلفی برای پاک‌سازی معده، روده کوچک و روده بزرگ استفاده می‌شود. همچنین، روش‌هایی برای تقویت اعصاب، آرامش فکر، بهبود خواب، افزایش تمرکز و تقویت حافظه نیز در این پاک‌سازی گنجانده شده است.

یکی دیگر از ابعاد سلامتی انسان، هماهنگی وی با طبیعت است که به‌صورت رعایت چرخه‌های روز و شب و فصل‌های سال نمودار می‌شود. بهتر است شروع فعالیت روزانه انسان باطلوع آفتاب و ساعات استراحت و ترمیم بدن با غروب آفتاب تنظیم شود. بهترین ساعات خواب از ۱۱شب تا ۶صبح می‌باشد که در‌طی آن بالاترین کیفیت ترمیم بافت‌های بدن صورت می‌پذیرد.

هوشیاری از خصوصیات فصل‌ها نیز به ما در حفظ تعادل بدنمان کمک می‌کند. به‌عنوان مثال، در تابستان که فصل خشک، گرم و پرنوری است، مصرف غذاهای با طبع خنک و تر و در‌معرض نور زیاد آفتاب قرار نگرفتن از بروز بسیاری‌از مشکلات سلامتی منجمله گرمازدگی، مشکلات مربوط به بینایی، سردرد، ناراحتی‌های کبد و قلب جلوگیری‌می‌کند. درضمن، باید اشاره‌کرد که قدرت هاضمه ما در فصل تابستان ضعیف‌تر و معده سردتر از سایر فصل‌هاست. درنتیجه، در مورد خوردن غذاهایی که هضم‌ آنها سنگین است (مانند غذاهای سرخ‌شده، غذاهای کهنه یا چیزهایی مانند آش رشته) باید احتیاط به خرج داد و از آنجا که معده در تابستان سردتر‌ از زمستان است، مصرف آب‌یخ و بستنی نیز در‌این فصل توصیه‌نمی‌شود.