قدیمی‌ترین متن تلقینی

درایران باستان همانگونه که حتی امروز هم دربین عوام رایج است، عامل ایجاد‌کننده‌ی هربیماری به نام و عنوان«باد» ویژه‌یی خوانده‌ می‌شده است، مانند سردباد، گرم‌باد، سرخ‌باد، مشکی‌باد، پلشت‌باد وغیره. برای درمان بیماریهایی که پس‌از ورود این بادها در بدن ایجاد می‌شده، متن تلقینی یا افسونی توسط موبدی بر بالین بیمار که در بستر خوابیده بود خوانده یا سروده می‌شده است.
موبد دراین شرایط برگهای ریزآویشن و دانه‌های جو را روی سر و تمام بدن بیمار می‌پاشید و این متن را خطاب به او ویا درحقیقت باد مهاجم و بیماریزا می‌خوانده است:
به نام ایزد ـ به فرمان ایزد ـ و به نام نیک فریدون گاو دایه [فریدون شاه اساطیری ایران که برای محفوظ ماندن از ستم ضحاک، مادرش ازکودکی او را به دست زن چوپانی سپرد و با شیرگاوی که دایه او تلقی می‌شد، بزرگ شد].
سرخ باد برو، سفید باد برو، سرد باد برو، گرم باد برو، کور باد برو، هفتاد و دو رنگ باد برو، از سرتا پایش، ازگردنش، از تنش، از دوشش، از 366 رگش، از 444 پاره استخوانش، از 7 اندام تنش برو که اینجا جای تو نیست.
ازتن او بیرون برو که اینجا جای تو نیست، مسیج[درد وغم] ترابستم، جادو و پری ترابستم درد و رنج را از تن [ فلان فرزند فلان، نام و نام پدر بیمار] توبستم، به نام ایزد و به فرمان ایزد، به نام نیک فریدون گاو دایه، به نام ستارگان هفتو‌رنگ، به نام و تند ستاره [ستاره‌ی مریخ]، به نام ستاره‌ی اورمزد بستم که بسته باد.

تقسیـم‌بندی پـزشکان درایـران قدیـم

در اردیبهشت یشت پزشکان به گروههای زیرین تقسیم می‌شدند:
1ـ اشو پزشک که معادل با متخصص بهداشت و طب و پیشگیری کنونی است.
2ـ دادپزشک که مشابه با پزشک قانونی است.
3ـ کارد پزشک که همان رشته‌ی جراحی است.
4ـ گیاه پزشک که درمان با گیاهان دارویی یا همین بیماریهای داخلی است.
5- مانتره پزشک یا روان درمانگر، مانتره به معنی تلقین یا منش انگیزی است و درشرح افسون شاه فریدون به بیان آن پرداختیم.