موارد تجویز روکش full crown

قراردادن روکش‌های full crown بخش اعظم درمان مطب‌های دندانپزشکی است. این مقاله مواردی که نیاز به تجویز full crown باشد را نویسنده براساس مطالعات و تجارب خود بیان می‌کند تا ابهام دندانپزشکان در زمینه‌ی قراردادن یا انواع ترمیم به کمک مواد کامپوزیتی رزینی را برطرف کند.

موارد تجویز full crown:

• ترمیم‌های وسیع تاجی:

هنگامی‌که دندانی نیاز به تراش داخل تاجی داشته باشد که بیش‌از ۱/۲ فاصله راس‌کاسپ باکال تالینگوال را در‌برگیرد، قراردادن ترمیم مستقیم یا غیرمستقیم داخل تاجی مورد سوال است.

 گاهی کاسپ‌ها به‌رغم قراردادن ترمیم باندینگ طی عملکرد جویدن می‌شکنند. لذا با آگاه‌سازی بیمار از ضعیف‌شدن ساختار دندان باقی‌مانده لزوم قراردادن full crown یا Onlay که کاسپ‌های دندان‌ها را بپوشاند می‌رود.

• سندرم ترک دندان:

سندرم ترک دندان با افزایش سن جمعیت افزایش یافته. بیماران دچار این مشکل دارای درد تیز در طرزی خاص از جویدن هستند.حساسیت به مواد دندانی و نوشیدنی دارای قند و گاهی درد خودبه‌خود از علائم احتمالی ترک دندان است.

ـ به بیمار اطلاع دهید که به‌نظر می‌رسد دارای سندرم ترک دندان است و راه‌های مختلف درمان آن را با وی مطرح نمایید. بهترین درمان قرار‌دادن روکش یاonlay  است. روند بهبود درمانی را با قراردادن روکش موقت می‌توان پیگیری نمود. اگر درد بعد‌از قراردادن روکش موقت ادامه یابد، شاید نیاز به درمان کانال‌ریشه باشد و در‌صورت ادامه درد بعد‌از درمان کانال‌ریشه، hemisection و یا کشیدن دندان و درمان‌های جانشین دیگر مطرح می‌شود.

ـ بعد‌از اینکه بیمار طرح درمانی را پذیرفت، روی دندان مربوطه روکش full crown یا onlay قراردهید.

ـ روکش موقت رزینی روی دندان قراردهید که سمان آن دارای ماده‌ی تسکین‌بخش حاوی اوژنل باشد.

ـ فرصتی برای تسکین دندان اختصاص دهید.

بعد‌از دوره‌ی ترمیم، اگر به‌دنبال جویدن روی ترمیم موقت، درد ایـــجاد نشود؛ ساخت روکــش full crown یا onlay توصیه می‌شود.

• ترک‌های بدون نشانه روی دندان:

با تاباندن نور روی سطح اکلوزال دندانهای طبیعی یا transillumination نور از سطح لینگوال دندان، دندانپزشک متوجه ترکها می‌شود. محل ترک‌ها و میزان گستردگی آن رابطه مستقیم با میزان ضرورت قرار‌دادن روکش دارد. اگر دندان دارای ترک‌های افقی عمیق با ترمیم داخل تاجی باشد احتمال زیادی که دندان ضمن جویدن بشکند، وجود دارد. اگر دندان دارای ترک‌های عمودی باشد احتمال شکستن دندان کمتر است. گاهی طی تعویض ترمیم داخل تاجی دندانپزشک متوجه ترک‌هایی می‌شود که از سطح مینا‌ـ عاج تا ناحیه‌ی تراش دندان امتداد یافته‌اند. وجود ترک‌های مشخص افقی در هر‌مکان از دندان یا ترک‌های داخلی موجود در تراش حفره از نکات مهم تجویز روکش full  crown‌ یا‌onlay است. لذا با مشاهده اینگونه ترک‌ها، مورد باید به بیمار اطلاع داده شود و لزوم پوشاندن سطح اکلوزال دندان به وی توضیح داده شود.

• دندان‌های درمان کانال‌ریشه شده و دارای ترمیم‌های وسیع:

در‌گذشته اعتقاد بر‌این بود که تمام دندان‌های درمان کانال‌ریشه شده باید روکش full crown شوند.در سال‌های اخیر با باندینگ کاسپ دندان‌های اندو شده توسط اسید اچ و کامپوزیت نظرات برخی دندانپزشکان در زمیــنه‌ی لزوم full crown چنین دندان‌هایی تغییر نموده. در‌هر‌حال با وجود ترمیم کامپوزیتی نیز شکستن کاسپ‌ها مشاهده شده و در‌مجموع نظرات مختلفی در‌این مورد وجود دارد. به عقیده‌ی مولف مقاله، دندان‌های درمان کانال‌ریشه شده با حداقل حفره دسترسی با حداقل یا بدون پُرکردگی قبلی و فقدان ترک‌های افقی را می‌توان با ترمیم کامپوزیت پُر نمود. اگر دندان اندو شده از قبل دارای پرکردگی وسیع یا ترک افقی باشد روکش full crown یا onlay توصیه می‌شود.

• کاسپ‌های شکسته:

کاسپ‌ها گاهی در دندان‌های ترمیم‌شده یا نشده می‌شکنند.شکستگی در این کاسپ‌ها می‌تواند تا حد استخوان امتداد یابد و حداقل نسج دندانی را برای قرار‌دادن روکش باقی بگذارد. به‌دنبال شکستگی کاسپ پال دندان می‌تواند اکسپوز شده و یا نشود. در مواردی احتیاج به افزایش طول تاج کلینیکی است crown lengthening. روکش full crown همیشه برای دندان‌های با کاسپ شکسته تجویز می‌شود.

دندان‌های hemisected:

به‌رغم صحبت در‌مورد hemisection در جلسات بازآموزی، تعداد ناچیزی به‌طور متداول در مطب‌های دندانپزشکی انجام می‌شود. در‌هر‌حال اگر بخشی‌از دندان قطع شد، تنها ترمیم منطقی که بتواند دندان مبتلا را به دندان مجاور برای مقاومت بیشتر متصل نماید، full crown است.

• دندان‌های لق محتاج به اسپلینت:

اسپلینت دندان‌ها با هدف مقابله با عمل تضعیف‌شده حمایتی پریودنشیم و لقی دندان‌ها، روشی پذیرفته شده از لحاظ درمان بالینی است. در‌صورت کافی‌بودن نسج دندانی باقی‌مانده از لحاظ تعداد، پریودنشیم پایا، اکلوژن متعادل و لقی دندان‌ها در حدی که بیمار قادر به مضاغ بدون احساس درد ناشی‌از حرکت دندانی باشد، روکش‌های اسپلینت شده درمان معقولی است. بنابر تجربه مولف، اسپلینت دندانی با کامپوزیت همراه با سیم ارتدونسی یا fiber روی سطح لینگوال دندانی روشی موفق و کمتر تهاجمی است. اسپلینت دندانی با full crown گاهی لازم بوده و این روش می‌تواند برای عملکرد دندان‌ها سال‌ها کارآمد بوده و جانشین کشیده‌شدن آنها باشد.(بحث از کشیده‌شدن دندان و قراردادن ایمپلنت از‌نظر حفظ استخوان آلوئول در‌مقایسه با ازدست‌دادن آن در‌طی درازمدت به‌علت کاربرد اسپلینت نیز مطرح است ولی در‌نظر‌گرفتن شرایط بیمار نیز نکته‌ی دیگر است.مترجم).

• نیاز به بهبود زیبایی:

امروزه یکی‌از علل شایع قراردادن روکش، بهبود زیبایی بیمار است. غالب بیماران تمایل دارند که نمای دندانشان از‌نظر رنگ و شکل طبیعی باشد. لذا full crown یا veneer تنها راه کسب این هدف می‌باشد.پیشرفت‌های موجود در زمیـنه‌ی روکش‌های all-ceram یاPFM در‌بین دندانپزشکان شناخته شده‌است.روکشی که بتواند هدف زیبایی بیمار را تأمین کند، جزء معدود شکایات درمانی محسوب می‌شود.در‌هر‌حال قبل از اقدام به قرار‌دادن روکش، باید روش‌های زیر را یک‌بار با بیمار مطرح نمود. امکان سفید کردن دندان، حرکت ارتدونسی دندان، recontouring انسیزال/ اکلوزال دندان،veneer direct resin bonding و... (این نکته را باید به بیمار متذکر شد که بعضی شرکت‌های بیمه هزینه full crown  قرار‌داده شده صرف زیبایی را متقبل نمی‌شوند).