شماره ۱۰۰۷

جیره‌غذایی و MAOI

دکترهوشنگ سلطان‌زاده - داروساز

جیره‌غذایی و MAOI

تیرامینtyramine یک آسیدآمینه است که به تنظیم فشارخون کمک می‌کند.این اسید آمینه به طور طبیعی در بدن وجود دارد و در بعضی خوراکی‌ها نیز یافت می‌شود. وقتی بیمار از داروهای مهارکننده‌ی منو‌آمین‌اکسیداز (MAOI) استفاده می‌کند لازم است ازمصرف خوراکی‌هایی پرهیز نماید که دارای مقدار زیادی تیرامین هستند.
 این خوراکی‌ها وقتی در بدن با داروهای MAOI همراه شوند سبب افزایش خطرناک فشارخون می‌گردند.
داروهایMAOI سبب وقفه (بلوک) در کار آنزیم منو‌آمین‌اکسیداز می‌شوند. این آنزیم مقدار اضافی تیرامین را در بدن تجزیه می‌کند. بلوک این آنزیم به رفع افسردگی کمک می‌کند. اما در‌صورتی‌که میزان تیرامین موجود در غذا زیاد باشد، به سرعت به حد خطرناکی می‌رسد و ممکن است سبب افزایش شدید فشارخون شده و به درمان اورژانس نیاز پیدا شود.
تیرامین به‌طور‌طبیعی و به‌مقدار اندک در خوراکی‌های حاوی پروتئین وجود دارد. بعضی خوراکی‌هایی که حاوی مقدار زیادی تیرامین هستند عبارتند‌از:
• پنیرکهنه، مانند پنیرچدار cheddar و پنیرسویس کهنه، پنیرهای آبی رنگ مثل Stilton و Gorgonzola و کاممبرت. پنیرهایی که از شیر پاستوریزه تهیه می‌شوند، تیرامین کمتری دارند مثل پنیر آمریکایی، پنیر کاتیج Cottage، پنیر ریکوتا ricotta، پنیر دهاتی و پنیرخامه‌یی
• صیفی‌های تخمیری مانند سورکرات Sauerkraut وکیمچی Kimchee
• گوشت نمک‌سود یعنی گوشتی که نمک و نیترات  یا نیتریت به آن زده‌اند مثل سوسیس‌های خشک تابستانی، پپرونی، و سالامی
•‌ سس‌سویا، سس‌ماهی، سس‌میگو
• تمام فرآورده‌های مخمری مانند مارمیتMarmite
• خوراکی‌هایی که نامناسب انبار شده یا خوراکی‌های فاسد
• غلاف باقلا
میزان تیرامین به‌علت روش‌های متفاوت پردازش درخوراکی‌ها، روش‌های انبارکردن و آماده سازی متغیر است. درصورتی‌که بیمار از  داروهایMAOI استفاده نماید، ممکن‌است پزشک پیشنهاد‌کند که وی از خوراکی‌های تازه استفاده نماید و از غذاهایی که مدتی از تهیه‌شان گذشته یا مدتی انبار شده‌اند مثل خرما استفاده نکند.
نمونه‌های داروهایMAOI عبارتند‌از:
• ایزوکاربوکسازید (Marplan)
• فنلزین(Nardil)
• سلژیلین
• ترانیل سیپرومین
داروهایMAOI با‌وجودی‌که مؤثرند، عموماً جای خود را به داروهای ضد‌افسردگی جدیدتر داده‌اند که استفاده از آنها مطمئن‌تر بوده و عوارض‌جانبی کمتری دارند. اما هنوز هم داروهای MAOI، برای بعضی بیماران گزینه‌ی خوبی به‌شمار می‌روند. در‌بعضی‌موارد، وقتی سایر روش‌های درمان دارویی با شکست مواجه می‌شوند، با این داروها می‌توان افسردگی را از بین برد.
سلژیلینselegilline به‌صورت چسب، از راه پوست جذب می‌شود. مقدار خوراک دارو در این نوع بسیار کم است و لازم نیست، بیمار محدودیت غذایی داشته باشد ولی به‌هرحال دراین‌مورد نیز بایدنظر پزشک را پرسید.
هر نوع دارویMAOI که مصرف شود، باید فهرستی از غذاهای پرهیزی را از پزشک سوال کرد. باید مطمئن شد که چه چیزی را می‌توان با اطمینان خورد و چه غذایی را مصرف نکرد. باید شناسه‌های اورژانس فشارخون بالا را آموخت که عبارتند‌از:
• سردرد
• حالت تهوع
• استفراغ
• تعریق
• تند‌شدن ضربان‌قلب
• گشاد‌شدن مردمک
• به‌ندرت خونروی در مغز یا مرگ
باید همیشه آمادگی داشت. درصورتی‌که بر‌حسب تصادف غذایی خورده شود که حاوی تیرامین باشد باید برنامه‌ی اقدامات اولیه را دانست.

 

تعداد بازدید : 2834

ثبت نظر

ارسال