شماره ۹۴۵

بنیاد سه گانه ایمنی بیمار

بنیاد سه گانه ایمنی بیمار

‬سالانه درصد قابل توجهی از بیماران به دلایل گوناگون دچار « ‬رویداد ناگوار‮» ‬شده سلامت وحیات خود را از دست می‌دهند‮.

چهارشنبه 28 فروردین 1392
آنا دردی عنصری - کارشناس حاکمیت بالینی

بنیاد سه گانه ی ایمنی بیمار به رغم این مسأله که بیمار باهدف «‬بهبودی و درمان بیماری‮» ‬خود به مرکز مراقبت بالینی مراجعه می کند و تیم های مراقبتی نیز درطول ارائه ی خدمات بالینی به بیمار هدفی‮ ‬غیر از این ندارند،‮ ‬اما درمواردی نتیجه ی عکس‮  ‬حاصل می‌شود و واقعیت طور دیگری رقم می خورد‮. ‬به این معنی که درفرآیند درمان و در مدت بستری بیمار در مراکز مراقبتی،‮ ‬بیمار درمعرض آسیب ها و صدماتی بعضاً‮ ‬منجر به فوت قرار می‌گیرد‮. ‬این آسیب ها و صدمات‮ ‬غیرمنتظره در اصطلاح بیمارستانی ‮‬Adverse  Eventیا‮‬ «رویدادهای ناگوار»‮ ‬نامیده شده است‮. ‬در اینجا بلافاصله دو سوال به ذهن خطور می‌کند‮:‬سوال اول این است که گستره و اندازه و درجه‌ی حدوث‮ «‬رویدادهای ناگوار‮» ‬و بروز صدمات بعضاً‮ ‬منجر به فوت بیماران درچه حد است؟‮ ‬
متأسفانه گزارش‌های آماری منتشر شده دراین زمینه بسیار نگران کننده‮  ‬است‮. ‬به طوری که درحال حاضر «خطاهای پزشکی و رویدادهای ناگوار یکی از بزرگترین مشکلات سیستم سلامت و یکی از نگرانی‌های بین‌المللی است‮» (‬فرحنازصدوقی و دیگران صفحه‌ی ۱۷۵).

مفاهیم

مفاهیم‮«‬بزرگترین»و«بین‌المللی» درگزاره‌ی فوق نشان دهنده‌ی‮ «‬اندازه»‬و«گستره‌ی» ‬این«مشکل» ‬است‮. ‬بررسی‌های آماری درایالات متحده ی آمریکا،‮ ‬کانادا و دیگر کشورهای اروپایی و گزارش های منتشره درباره ی نتایج این بررسی‌ها اطلاعات هشدار دهنده‌یی ازگستره،‮ ‬اندازه‮ ‬و درجه‌ی معضل به دست داد‮. ‬سالانه درصد قابل توجهی از بیماران به دلایل گوناگون دچار « ‬رویداد ناگوار‮» ‬شده سلامت وحیات خود را از دست می‌دهند‮. ‬علاوه بر این تبعات سوء اداری و اجتماعی مشکل ازجمله میزان شکایات از بیمارستان وعوامل بالینی،‮ ‬میزان مراجعات به مراجع قضایی باموضوع دادخواهی درمانی،‮ ‬هزینه هایی که دراین ارتباط،‮ ‬بیمارستان ها،‮ ‬مردم و سیستم دولتی مجبور به پرداخت هستند و از همه مهمتر«حس بی‌اعتمادی‌» ‬ایجاد شده درذهنیت جامعه نسبت به نظام سلامت به‮ «‌ ‬اندازه‬» و «درجه‬» ی مشکل صد چندان می‌افزاید‮. ‬

سوال دوم این است که در حدوث این رویدادهای ناگوار کدامیک ازدوطرف معادله سهم بیشتری دارند،‮ ‬بیمار یا مراکز درمانی؟

اگر قول «بسیاری از بیماران نخواهند مرد اگر در بیمارستان بستری نشوند» ـ صرفنظر ازمبالغه یی که درگزاره نهفته است را باور داشته باشیم ـ وزن مراکز درمانی در حدوث رویدادهای ناگوار کاملاً‮ ‬روشن می‌شود. درسال‮ ‬1999‮ ‬میلادی مؤسسه ی پزشکی آمریکا طی گزارشی باعنوان‮ «‬بشرجایزالخطا است» ‬پس بیایید سیستم سلامت ایمن‌تری بسازیم  ‬اذهان جامعه‌ی جهانی را به آمارهایی جلب کرد و مدعی شد سالانه شمار قابل ملاحظه‌یی ازبیماران در نتیجه‌ی خطاهای پزشکی جان خود را از دست می‌دهند‮ (‬شادی کلاهدوزان‮). ‬متعاقب آن در سال‮2002‮ ‬میلادی اعضای رسمی سازمان جهانی بهداشت روی ایجاد یک مجتمع جهانی سلامت برای ایمنی بیمار موافقت کردند‮ (‬راهنمای برنامه‌ی آموزشی‮). ‬در پی این توافق بود که درسال‮ ‬2004‮ ‬اتحاد جهانی برای ایمنی بیمار راه‌‌‬اندازی شد (سایت آفتاب‮). ‬از این زمان به بعد توجه کشورها و سیاستگزاری در این زمینه مطابق باپروتکل‌ها و دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت با تأکید بر«ایمنی بیمار‮» ‬آغاز شد‮. ‬درایران نیزطی دستورالعمل ابلاغی وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی درسال‮ ‬1388‮ ‬و درقالب اصل‮ »‬حاکمیت بالینی‮« ‬محـــور» ایمــــنی بیــمار‮« ‬مورد تأکید قرارگرفت‮. ‬چاپ کتاب‮ » ‬استانداردهای بیمارستان‌های دوستدار ایمنی بیمار‮« (‬حمید رواقی و دیگران‮) ‬و ده ها کارگاه آموزشی و سمینار و چاپ مقالات با موضوع‮ »‬ایمنی بیمار‮« ‬بیانگر اهمیت وجایگاه مهم این مقوله می باشد‮.‬

ابلاغ‮ « ‬20‮ ‬استاندارد ایمنی بیمار‮» ‬و‮‬9راه حل ایمنی بیمار‮» ‬و‮ «‬مدل هفت گام ایمنی بیمار‮» ‬که اخیراً‮ ‬توسط آقای دکتر حمید رواقی از کارشناسان اصلی وزارت متبوع دراین حیطه ی موضوعی عنوان شده است،‮ ‬به علاوه ی تمهیداتی درخصوص استقرار ساختارهای سخت افزاری موضوع دربیمارستان ها از قبیل‮ «‬کمیته مدیریت خطر و ایمنی بیمار‮»‬،‮ «‬کمیته بهبود کیفیت و ایمنی بیمار‮»‬،‮ «‬تیم ایمنی بیمار‮»‬،‮ «‬تیم‮ ‬RCA‮‬» ،‮ «‬تیم رسیدگی به شکایات‮» ‬وپیش بینی پست های مسوولیتی با عناوین«کارشناس مسوول ایمنی بیمار‮»‬،‮ «‬کارشناس ایمنی بیمار‮» ‬،‮ «‬هماهنگ کننده ی امورایمنی بیمار‮» ‬ولزوم تنظیم« برنامه های ایمنی بیمار‮» ‬و«برنامه ی بهبود کیفیت وایمنی بیمار‮» ‬توسط بیمارستان ها از جمله دیگر رهنمودهای متولیان سیستم‮  ‬سلامت دراین حوزه است‮. ‬

براین اساس مجموعه ی نظام سلامت کشور ازعالی ترین نهاد وزارتی تا آن درمانگاه کوچک که در دورافتاده ترین نقطه‌ی این سرزمین به کار«مراقبت بالینی‮» ‬اشتغال دارد باید‮  ‬به این باور برسد که درمرحله ی اول رویکرد سنتی نگاه به بیمار را تغییر دهد و درمرحله ی دوم فرهنگ ایمنی بیمار را بیاموزد وعملاً‮ ‬یاد بگیرد که رویکردی‮ « ‬نو‮» ‬به بیمار داشته باشد‮. ‬رویکردی که می گوید درنظام سلامت کشور همه ی عوامل اعم ازسازمانی،‮ ‬انسانی و فیزیکی باید درخدمت حفظ و مراقبت از سلامت و ایمنی بیمار باشد‮. ‬درحقیقت صحبت از تغییر در رویکرد‮ ‬غالب است‮. ‬حدوث این«تغییر‮» ‬مستلزم تدارک پیش زمینه هایی است که موضوع‮ «‬آموزش‮» ‬و«فرهنگ سازی‮» ‬درباره ی مقوله ی‮ « ‬ایمنی بیمار‮» ‬دررأس آنها قراردارد‮. ‬به بیان دیگربه کاربران حوزه ی مراقبت های بالینی یک تعریف جامع ازمقوله ی‮ «‬ایمنی بیمار‮» ‬باید ارائه دهیم‮.‬

ایمنی بیمار چیست؟

 درمتن های موجود تعریف های گوناگونی ازایمنی بیمار ارائه شده است:ایمنی بیمار پرهیز،‮ ‬پیشگیری وکاهش نتایج ناگوار‮  ‬یا آسیب به بیمار ناشی از فرایند مراقبت های پزشکی می باشد یا‮ «‬ایمنی بیمار یکی از ارکان اصلی کیفیت مراقبتهای بهداشتی است‮. ‬یا‮ «‬ایمنی بیمار یعنی شناسایی خطرها ونوسانات و تلاش درجهت کاهش آنها‮». ‬یا‮ «‬ایمنی بیمار یعنی تضمین خدمات‮  ‬ایمن‮» ‬و اما ساده ترین و جامع ترین تعریف این است که ایمنی بیمار یعنی دور بودن بیمار ازخطر‮. ‬به نظر می رسد مفهوم ایمنی بیمار به لحاظ معنایی یک مفهوم دوسویه است‮.  ‬به این بیان که‮:‬

1ـ صیانت بیمار ازآسیب رسانی‮  ‬خطرات محتمل
2ـ تأمین بهبودی وسلامت بیمار دوسویه ی مقوله ایی ایمنی بیمار است‮. ‬

جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه نمایید.

تعداد بازدید : 1765

ثبت نظر

ارسال