شماره ۹۸۷

آلزایمر و مکمل‌ها

دکترهوشنگ سلطان‌زاده - داروساز

درطب مکمل داروهایی مورد استفاده است که گفته می‌شود برحافظه تأثیر دارند. دراین مقاله به‌بررسی این داروها اقدام شده است.

1ـ‌ جینکوبیلوبا Ginkgo biloba، دارویی است که از برگ درخت جینکوبیلوبا به دست می‌آید وغالباً ادعا می‌شود مصرف آن به حافظه کمک می‌کند. اما به‌نظر می‌رسد احتمال پیشگیری از دست دادن حافظه که دراختلال خفیف شعور یا بیماری آلزایمر دیده می‌شود با مصرف جینکوبیلوبا وجود ندارد.
نتایج بررسی‌های کوچک اولیه بروز بهبودی‌های اندک را درعملکرد شعور با مصرف جینکو درسالمندان مبتلا به زوال عقل نشان داده است. اما نتایج یک بررسی در مقیاس وسیع که درشماره‌ی دسامبر‌2009 نشریه‌ی‌ جامعه طبی آمریکا(JAMA) به‌چاپ رسید حاکی‌ از‌آن است که مدرکی مبنی‌بر پیشگیری از آهسته‌شدن سیر پیشرفت نشیب شناخت و از‌دست‌دادن حافظه با مصرف جینکو وجود ندارد. این موضوع هم درکسانی صادق بود که درابتدای بررسی دچار فرسایش خفیف شعور بودند وهم درکسانی صادق بود که درابتدای بررسی سالم بودند.
تنها با انجام یک بررسی نمی‌توان تصویر کاملی ازمنافع و مضار یک گیاه یا دارو به دست آورد. اما دراین مورد به نظر نمی‌رسد مصرف جینکوبیلوبا، امیدهای اولیه درمورد این دارو را به سرانجام رساند.
2ـ فسفاتیدیل سرینPhosphalidylserine، یک مکمل رژیمی است که  به عنوان درمان بالقوه‌ی، بیماری آلزایمر و سایر مشکلات حافظه مورد‌توجه قرارگرفته است. نتایج چند بررسی که با فسفاتیدیل سرین انجام شده، حاکی از منافع آن بوده و سبب بهبود توان‌ها و رفتارهای شناختی شده است. اما بهبودی حافظه فقط چند ماهی به  طول انجامیده و درافرادی دیده شده است که دارای حداقل شدت نشانه‌ها بوده‌اند.
درآغاز، مکمل‌های فسفاتیدیل سرین ازیاخته‌های مغز گاو تهیه می شد. اما،از آنجا که نگرانی‌هایی درمورد بیماری جنون‌گاوی وجود داشت، بسیاری از کارخانه‌های سازنده اکنون مکمل‌های فسفاتیدیل‌ سرین را ازمشتقات سویا یا کلم تهیه می‌کنند. نتایج بررسی‌های آغازین، اگرچه امیدوار کننده بود ولی با مکمل‌های فسفاتیدیل‌ سرین گاوی انجام شده بود. هنوز روشن نیست که آیا مکمل‌های فسفاتیدیل سرین گیاهی نیز دارای همان منافع باشند.
باید به‌خاطر‌داشت که سازمان غذا و داروی آمریکا بر مدارک مربوط به مضار و منافع بالقوه‌ی فسفاتیدیل سرین یا هر‌نوع مکمل دیگر نظارت ندارد و به‌هرحال بهتر است پیش از شروع مصرف مکمل‌ها نظر پزشک را جویا شد.
3ـ هوپرزین‌آ Huperzine A، یک مکمل رژیمی است که ازیک خزه‌ی چماقی چینی موسوم به Huperzia Serrata به‌دست می‌آید و به‌عنوان داروی بالقوه‌ی درمان بیماری آلزایمر تاحدی مورد توجه قرارگرفته است.
هوپرزین‌آ همچون مهار‌کننده‌ی کولین استراز  عمل می‌کند، یعنی دارویی که با بهبود میزان انتقال دهنده‌های عصبی درمغز تأثیر می‌نماید. نتایج بررسی‌های کوچک اولیه حاکی از آن بود که مصرف هوپرزین آ سبب بهبود حافظه و حفاظت ازیاخته‌های عصبی شده وسیر نشیب شناخت همراه بیماری آلزایمر را آهسته می‌گرداند. اما برای تعیین منافع احتمالی ومضار دراز مدت هوپرزین آ لازم است بررسی‌های دیگری انجام شود.
درحال‌حاضر، بسیاری از پزشکان مصرف هوپرزین‌آ را توصیه نمی‌کنند زیرا داروهای مهار‌کننده‌ی ‌کلین‌استرازی در بازار موجود است که مورد تأیید سازمان FDA بوده و ازنظر ایمنی و تأثیر‌بخشی مورد آزمایش قرارگرفته‌اند. جامعه‌ی آلزایمر آمریکا توصیه کرده است، در صورتی‌که بیمار از مهارکننـده‌های کلین‌استراز مانند دونپزیل Aricept) donepezil)، ریـواستیگمین Excelon) rivastigme) یا گالانتامین Razadyne) galantamine) استفاده می‌کند نباید از هوپرزین‌آ استفاده نماید. مصرف همزمان هوپرزین‌آ با این داروها سبب بروز عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ،سرگیجه و کرامپ عضله خواهد شد. پیش‌از مصرف هر‌گونه مکمل‌رژیمی ازجمله هوپرزین‌آ باید نظر پزشک را جویا شد:
مصرف ویتامینB12 به حفظ سلامت یاخته‌های عصبی وگویچه‌های سرخ کمک می‌کند. کمبود ویتامینB12 که درسالمندان وگیاه خواران بسیار فراوان است سبب بروز شناسه‌ها ونشانه‌های زیر ازجمله فراموشی می‌گردد. دراینگونه موارد، مصرف مکمل‌های ویتامینB12 به بهبود حافظه کمک می‌کند.
درصورتی‌که کمبود ویتامینB12 موجود نباشد با هیچ مدرکی نمی‌توان گفت درافراد دچار بیماری آلزایمر، مصرف مکمل ‌ویتامینB12 سبب تقویت حافظه شده‌است. البته باید گفت که ویتامین‌B12، جزء لاینفک یک جیره‌ی سالم غذایی است.
ویتامینB12 به‌طور‌ طبیعی در غذاهای حیوانی ازجمله ماهی، گوشت و ماکیان وجود دارد. بسیاری از سرآل‌های صبحانه نیز با ویتامینB12 غنی‌سازی شده‌اند. درصورت نگرانی از عدم دریافت مقدار کافی ویتامینB12 یا سایر مواد‌مغذی اختصاصی، به‌ویژه درصورت سالمند یا گیاه‌خوار‌بودن باید نظر پزشک را جویا شد.

 

 

تعداد بازدید : 2801

ثبت نظر

ارسال