شماره ۱۰۱۳

جلوگیری‭ ‬از‭ ‬اشتباهات‭ ‬در‭ ‬سونوگرافی

دکتر‭ ‬عباس‭ ‬هنربخش - رادیولوژیست

آشنــایــی‭ ‬با‭ ‬ارتــفکت‌ها‭ ‬در‭ ‬سونوگرافی‭ ‬به‭ ‬جلوگیری‭‌‬از‭  ‬اشتباهات‭ ‬کمک‭ ‬می‌نماید‭.‬
Knowledge of Artefact Helps Prevent Errors

کاربرد‭ ‬سونوگرافی‭ ‬برای‭ ‬تشخیص‭ ‬بیماری‌ها‭ ‬خیلی‭ ‬سریع‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬پیشرفت‭ ‬می‌باشد‭.‬
علت‭ ‬آن‭ ‬مزایای‭ ‬آن‭ ‬مثل‭ ‬هزینه‌ی‭ ‬کم،‭ ‬وسعت‭ ‬کاربرد‭  ‬مناسب‭ ‬آن،‭ ‬نداشتن‭ ‬اشعه‌ی‭ ‬یونیزان‭ ‬است،‭ ‬باید‭ ‬قبول‭ ‬کرد‭ ‬که‭ ‬اولتراسوند‭ ‬تشخیصی‭ ‬وابستگی‭ ‬زیاد‭ ‬به‭ ‬کسی‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬می‌دهد‭ ‬‭. ‬در‭ ‬نتیجه‭ ‬پزشک‭ ‬یا‭ ‬سونوگرافر‭ ... ‬باید‭ ‬اطلاع‭ ‬و‭ ‬شناخت‭ ‬زیاد‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭ ‬تا‭ ‬بیماری‌ها‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬ارتفکت‭ ‬تشخیص‭ ‬بدهد‭ ‬که‭ ‬سبب‭ ‬اشتباه‭ ‬نشود‭.‬
Misplaced and Misrepresented structures can be confused with pathology
این‭ ‬ارتفکت‌ها‭ ‬در‭ ‬gray scale‭‌‬و‭ ‬داپلر‭ ‬با‭ ‬مکانیسم‌ها‭ ‬و‭ ‬علل‭ ‬مختلف‭ ‬به‭‌‌‬وجود‭ ‬می‌آید‭ .‬‭‌‬با‭ ‬پیشرفت‭ ‬سریع‭ ‬و‭ ‬خارق‌العاده‭ ‬در‭ ‬تکنولوژی‭ ‬دستگاه‌های‭ ‬سونوگرافی‭ ‬و‭ ‬معرفی‭ ‬کنتراست‭ ‬در‭ ‬سونوگرافی‭ ‬منجر‭ ‬به‭ ‬ارتفکت‌های‭ ‬جدید‭ ‬شده‭ ‬که‭ ‬قبلاً‭ ‬شناخته‭ ‬شده‭ ‬نبود‭ ‬و‭ ‬در‌نتیجه‭ ‬ممکن‌است‭ ‬خطرناک‭ ‬باشد‭ .‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬ارتفکت‭ ‬در‭ ‬سونوگرافی‭ ‬قسمت‌های‭ ‬مختلف‭ ‬دستگاه‌ها‭ ‬که‭ ‬سبب‭ ‬به‌وجود‭ ‬آمدن‭ ‬تصویر‭ ‬از‭ ‬نسوج‭ ‬و‭ ‬اعضاء‭ ‬می‌گردد‭ ‬عامل‭ ‬مهمی‭ ‬می‌باشد‭ ‬تا‭ ‬سبب‭ ‬اشتباه‭ ‬در‭ ‬تصویر‭ ‬واقعی‭ ‬،حذف‭ ‬تصویر‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬نتیجه‭ ‬محل‭ ‬عضو‭ ‬،‭ ‬اندازه‭ ‬و‭ ‬شکل‭ ‬واکوژنیسیته‭ ‬نشود‭.‬
بیشترین‭ ‬ارتفکت‭ ‬در Doppler Gray Scale اولتراسوند‭ ‬به‭ ‬واسطه‌ی‭ ‬خصوصیت‭ ‬امواج‭ ‬فوق‭ ‬صوتی‭ ‬به‭ ‬وجود‭ ‬می‌آید‭ ‬باید‭ ‬دانست‭ ‬که‭ ‬امواج‌صوتی‭ ‬به‭ ‬مثلRazor-Thin‭ ‬یکنواخت‭ ‬نیست‭.‬
چهار‭ ‬فرضیه‭ ‬راجع‭ ‬به‭ ‬خصوصیت‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬در‭ ‬Gray Scale‭ ‬سونوگرافی‭ ‬درست‭ ‬نمی‌باشد‭.

1-Sound Beam is Narrow  and Uniform in Width and  Intensity in Both the (Image Plane and Orthogonal plane)

2ـ ‭‬Attenuution: کاهش‭ ‬امــواج‭ ‬صــوتی‭ ‬در‭ ‬نســوج‭ ‬یکنواخت‭ ‬می‌باشد‭.‬
3ـ‭:‬Speed of  Sound‭ ‬ عبور‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬در‭ ‬نسوج‭ ‬و‭ ‬محیط‌های‭ ‬مختلف‭ ‬بـرای‭ ‬تصویــربــرداری‭ ‬یکسان‭ ‬است‭ .‬
۴ـ Beam Travels‭‬‭‬‭‬ عبور‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬از‭ ‬نسوج‭ ‬مستقیم‭ ‬و‭ ‬دارای‭ ‬مسیر‌‭‬Straight line‌ بوده‭ ‬و‭ ‬سونوگرافی‭ ‬کننده‭ ‬تصور‭ ‬می‌کند‭ ‬که‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬به‭ ‬مثل‭ ‬اشعه‌ی‭ ‬لیزر‭ ‬نسوج‭ ‬را‭ ‬به‌طور‭ ‬یکنواخت‭ ‬در‭ ‬دو‭ ‬plane عبور‭ ‬نموده‭ ‬قطع‭ ‬می‌کند‭ ‬ولی‭ ‬باید‭ ‬بدانیم‭ ‬که‭ ‬خصوصیت‭ ‬امواج‭ ‬نزدیک‭ ‬ترانس‌دیو‌سر‭ ‬پیچیده‭ ‬می‌باشد‭.‬‌‭‬ در ‌ناحیه‌ی‭ ‬فوکوس‌شده‭ ‬باریک‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬بعد‭ ‬پخش‭ ‬یا‭ ‬spreadout بعد‭‬از‭ ‬کانون‭ ‬می‌شود‭.‬
Intensity‭‬‭ ‬‌: شدت‭ ‬امواج‭ ‬در‭ ‬مرکز‭ ‬بیشترین‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬تدریج‭ ‬در‭ ‬لبه‭ ‬دو‭ ‬Planes‭ ‬کمتر‭ ‬می‌باشد‭.‬
Lateral Beam- Thickness: ایجاد‌Small Reflector‭‬ به‭‌‬شکل‭ ‬خطوط‭ ‬اکوژن‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬شکل‭ ‬نقطه‭ ‬ندارد‭.‬
این‭ ‬اکوی‭ ‬ایجاد‭ ‬شده‭ ‬بستگی‭ ‬به‭ ‬ضخامت‭ ‬قطع‭ ‬و‭  ‬ایجادکننده‌ی‭ ‬اکو‭ ‬دارد‭.‬‭ ‬گاهی‭ ‬این‭ ‬اکوها‭ ‬آنقدر‭ ‬شدید‭ ‬بوده‭ ‬که‭ ‬قوی‌تر‭ ‬از‭ ‬اکوئی‭ ‬می‌باشند‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬مرکز‭ ‬امواج‭ ‬به‌وجود‭ ‬می‌آیند‭ ‬در‭ ‬نتیجه‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬سبب‭ ‬کاهش‭ ‬رزولوشن‭ ‬فضائی‭ ‬بین‭ ‬دو‭ ‬جسم‭ ‬می‌شود‭ ‬برای‭ ‬اینکه‭ ‬اگر‭ ‬جسم‭ ‬موردنظر‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬دو‭ ‬نقطه‭ ‬باشد‭ ‬داخل‭ ‬تصویر‭ ‬اکوژنیک‭ ‬خطی‭ ‬قرار‭ ‬گرفته‭ ‬و‭ ‬قابل‭ ‬تشخیص‭ ‬و‭ ‬بررسی‭ ‬نمی‌باشد‭.‬
دستگاه‭ ‬سونوگرافی‭ ‬سرعت‭ ‬امواج‭ ‬فوق‭ ‬صوتی‭ ‬را‭ ‬به‭‌‬طور‭ ‬متوسط‭ ‬1540‭‬متر‭ ‬در‭ ‬ثانیه‭ ‬تنظیم‭ ‬می‌کند‭ ‬ولی‭ ‬در‌حین‭ ‬عبور‭ ‬امواج‭ ‬از‭ ‬نسوج،‭ ‬سرعت‭ ‬آنها‭ ‬متفاوت‭ ‬می‌باشد‭.‬‭ ‬برای‭ ‬مثال‭ ‬چربی‭ ‬1450‭ ‬و‭ ‬ژل‭  ‬سیلیکون‭ ‬600‭‬متر‭ ‬در‭ ‬ثانیه‭ ‬است‭ .‬این‭ ‬در‭ ‬نسوج‭  ‬طبیعی‭ ‬مشکلی‭ ‬ایجاد نمی‌کند‭ ‬ولی‭ ‬در‭ ‬بیماری‭ ‬چرا‭ ‬سبب‭ ‬کــاهش‭ ‬کیفـیت‭ ‬تصویــر‭ ‬و‭ ‬رزولوشن‭ ‬می‌شود‭.‬
مقدار‭ ‬کمی‭ ‬از‭ ‬اکوی‭ ‬برگشتی‭ ‬ممکن‌است‭ ‬مجدداً‭ ‬داخل‭ ‬نسوج‭ ‬به‭ ‬واسطه‌ی‭ ‬ترانس‌دیوسر‭ ‬ارتفکت‭ ‬یا‭ ‬منعکس‭ ‬شود و ‬‭‬مجدداً‭ ‬reflect‭ ‬‭‬شود.‭ ‬این‭ ‬رفت‭ ‬و‭ ‬برگشت‭ ‬ایجاد ‭‬shost image‭‬ می‌کند‭ ‬که‭ ‬هرچقدر‭ ‬عمیق‌تر‭ ‬باشد‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬بیشتر‭ ‬می‌شود‭. ‬هرچقدر‭ ‬مسیر‭ ‬امواج‭ ‬نسوج‭ ‬یاریفلکشن‭ ‬بیشتر‭ ‬باشد‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬بیشتر‭ ‬می‌شود‭.‬‭‬ هرچقدر‭ ‬مسیر‭ ‬امواج‭ ‬نسوج‭ ‬یا‭ ‬ریفلکشن‭ ‬بیشتر‭ ‬باشد‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬بیشتر‭ ‬تکرار‭ ‬می‌شود‭ ‬بــه‌تـــدریـج‭ ‬ایــن‭ ‬اکــوها‭ ‬ضعیف‌تر‭ ‬می‌شوند‭.‬
در‭ ‬مواقعی‭‌‬که‭ ‬نسوج‭ ‬ریفلکتیو‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬خطوط‭ ‬موازی‭  ‬هستند‭ ‬اکوی‭ ‬ایجاد‭ ‬شده‭ ‬به‭‌‬شکل noiselike ‭‬veil به‌شکل‭ ‬ارتفکت‭ ‬نورپرده‭ ‬در‭‬near field دیده‭ ‬می‌‌شود‭.‬
در‭ ‬هارمونیک‭ ‬ایماژینگ‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬دیده‌نمی‌شود‭ ‬چون‭ ‬هارمونیک‭ ‬از‭ ‬نسوج‭ ‬عمقی‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬ارتفکت‭ ‬نور‭ ‬پرده‭ ‬دیده‭ ‬نمی‌شود‭ ‬چون‭ ‬درهارمونیک‭ ‬کیفیت‭ ‬انکسار‭ ‬دیده‭ ‬نمی‌شود‭.‬
هراکوی‭ ‬برگشتی‭ ‬به‭ ‬ترانس‭ ‬دیوسر‭ ‬ضعیفتر‭ ‬از‭ ‬اکوی‭ ‬قبلی‭ ‬و‭ ‬باریک‌تر‭ ‬می‌باشد‭ ‬و‭ ‬در‌نتیجه‭ ‬ارتفکت‭ ‬‭‬‭‬ comet tail likeیا‭‬ring down‭ ‬ارتفکت‭ ‬به‌وجود‭ ‬می‌آید.‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬در‭ ‬خلف‭ ‬اجسام‭ ‬فلزی‭ ‬یا‭ ‬پلاستیک‭ ‬Bubbles-small gas‭‬ و‭ ‬کیست‭ ‬کوچک‭ ‬می‌باشد‭.‬
A.Mirror  Image‭‬ ممکن‌است‭ ‬در ‌مواقعی‭‌‬که‭ ‬امواج‭ ‬منعکس‭ ‬می‌شود‭ ‬توسط‭  ‬یک‭ ‬سطح‭ ‬صاف‭ ‬با‭ ‬خاصیت‭ ‬انعکاس‭ ‬زیاد ‭‬‭)‬دیافراگم‭ (‬جایی‭‌‬که‭ ‬اکوی‭ ‬نسوج‭ ‬کبد‭ ‬داخل‭ ‬قفسه‌ی‭ ‬صدری‭ ‬قرار‭ ‬می‌گیرد‭ ‬و‭ ‬تصور‭ ‬می‌گردد‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬پارانشیم‭ ‬ریه‭ ‬ضایعه‌ای‭ ‬هست‭ ‬در‭‌‬صورتی‭‌‬که‭ ‬این‭ ‬تصویر‭ ‬یک‭ ‬ارتفکت‭ ‬می‌باشد.‭ ‬این‭ ‬در‭ ‬صورتی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬زاویه‌ی‭ ‬تابش‭ ‬عمود‭ ‬بر‭ ‬دیافراگم‭ ‬باشد90‭‬درجه‭.‬‭ ‬امواج‭ ‬مثل‭ ‬نور‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬از‭ ‬دو‭ ‬محیط‭ ‬با‭ ‬سرعت‭ ‬متفاوت‭ ‬عبور‭ ‬می‌کند و می‌شکند‭ ‬refracted‭ ‬همان‭ ‬طوری‭ ‬که‭ ‬نور‭ ‬در‭ ‬منشور‭ ‬منحرف‭ ‬شده‭ ‬نسوج‭ ‬که‭ ‬دارای‭ ‬دو‭ ‬سرعت‭ ‬متفاوت‭ ‬در‭ ‬مسیر‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬قرار‭ ‬می‌گیرند‭ ‬مثل‭ ‬fat‭ ‬و‭ ‬نسوجی‭ ‬که‭ ‬دارای‭ ‬آب‭ ‬زیاد‭ ‬می‌باشند‭ ‬چنین‭ ‬انکساری‭ ‬دیده‭‌‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬جای‭ ‬نسوج‭ ‬یا‭ ‬عضو‭ ‬عوض‭ ‬می‌شود‭ ‬این‭ ‬خاصیت‭ ‬منشور‭ ‬در‭ ‬بدن‭ ‬ما‭ ‬وقتی‭ ‬ظاهر‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬چربی‭ ‬شکل‭ ‬مثلثی‭ ‬در‭ ‬مرکز‭ ‬جدار‭ ‬شکم‭ ‬باشد‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬یک‭ ‬تصویر‭ ‬خیالی‭ ‬به‭‌‬وجود‭ ‬آورده‭ ‬در‌صورتی‭ ‬اگر پروب‭ ‬را‭ ‬تـــغییر‭ ‬محل‭ ‬بدهیم‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬می‌رود‭.‬
Equipment Issues‭‬‭‬: تا‭ ‬به‭‌‬حال‭ ‬ارتفکت‌هایی‭ ‬که‭ ‬شرح‭ ‬داده‭ ‬شد‭ ‬تفاوت‭ ‬بین‭ ‬اکوی‭ ‬غیرواقعی‭ ‬و‭ ‬واقعی‭ ‬actual‭‬ بود‭ ‬اما‭ ‬سیستم‭ ‬الکتریکی در دستگاه ‬اولتراسوند‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬ایجاد ‭ ‬noise‭‬کند.‭ ‬این‭ ‬noise‭ ‬ساخته‭ ‬شده‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬از‭ ‬یک‭ ‬ماشین‭ ‬با‭ ‬سیستم‭ ‬الکترونیکی‭ ‬روی دستگاه ‬دیگر‭ ‬بر‭ ‬اثر electrical interference‭‬ به‭‌‬وجود‭ ‬آید‭ ‬و‭ ‬به‭‌‬شکل‭ ‬خطوط‭ ‬یا‭  ‬flashes دیده‭ ‬می‌شود‭ .‬این‭ ‬نویز‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬اکوهای‭ ‬ضعیف‭ ‬در‭ ‬اعضای‭ ‬عمقی‭ ‬بدن‭ ‬بدون‭ ‬اکو‭ ‬مثل‭ ‬مثانه‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭.‬‭ ‬چرا‭ ‬برای‭ ‬اینکه‭ ‬مجبور‭ ‬هستیم‭ ‬برای‭ ‬اعضای‭ ‬عمقی‭  ‬امـــواج‭ ‬را‭ ‬تقــــویت‭ ‬یا ‭‬amplificate‭‬ نمائیم‭.‬
یکی‭ ‬دیگر‭ ‬از‭ ‬عللی‭ ‬که‭ ‬توسط‭ ‬دستگاه‭ ‬ایجاد‭ ‬ارتفکت‭ ‬می‌نماید‭ ‬در‭ ‬درمان‭ ‬Processing‭ ‬سیگنال‌ها‭ ‬می‌باشدبه‭ ‬دلیل range ambiguity‭ ‬وقتی‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬ایجاد‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬هنوز‭ ‬اکوی‭ ‬اولین‭ ‬پالس‭ ‬نرسیده‭ ‬پالس‭ ‬دیگر‭  ‬به‭ ‬بدن‭ ‬وارد‭ ‬می‌شود‭ ‬زمان‭ ‬تابش‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬کوتاه‭ ‬به‭‌‬طوری‭‌‬که‭ ‬بین‭ ‬دوپالس‭ ‬تابیده‭ ‬می‌شود‭ ‬قبل‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬اکوی‭ ‬پالس‭ ‬اولی‭ ‬برسد‭ ‬برای‭ ‬اینکه‭ ‬گاهی‭ ‬رایولوژیست‭ ‬یا‭ ‬سونوگرافر‭ ‬اکوی‭ ‬قسمت‭ ‬محیطی‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬اندازه‌ی‭ ‬مرکز‭ ‬امواج‭ ‬می‌داند‭ ‬در‭‌‬نتیجه‭ ‬اشتباه‭ ‬در‭  ‬تشخیص‭ ‬می‌گردد‭.‬‭‬ برای‭ ‬مثال‭ ‬اکوی‭ ‬زیاد‭ ‬از‭ ‬گاز‭ ‬روده‌ها‭ ‬که‭ ‬گاهی‭ ‬در‭ ‬داخل‭ ‬کیسه‌ی‭ ‬صفرا‭ ‬سبب‭ ‬اشتباه‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬تشخیص‭  ‬سنگ‭ ‬را‭ ‬می‌دهند‭ ‬و‭ ‬رفع‭ ‬این‭ ‬اشتباه‭ ‬آسان‭ ‬است‭ ‬چون‭ ‬مقدار‭ ‬کم‭ ‬گاز‭ ‬روده‌ی‭‌‬کوچک‭ ‬در‭ ‬قطع‭ ‬طولی‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬سبب‭ ‬اشتباه‭ ‬در‭ ‬کلدوک‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬اشتباها‭ ‬سنگ‭ ‬کلدوک‭ ‬مطرح‭ ‬گردد.‭ ‬اگر‭ ‬روی‭ ‬قطع‌های‭ ‬طولی و‭ ‬عرضی‭ ‬و‭ ‬مایل‭ ‬این‭ ‬تصویر‭ ‬دیده‭‌‬شد‭ ‬می‌توان‭ ‬ارتفکت‭ ‬را‭ ‬رد‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬تصویر‭ ‬واقعی‭ ‬رسید‭.‬
Side or grating lobes‭‬: ممکن‭‌‬است‭ ‬ایجاد‭ ‬شکل‭ ‬دیگری‭ ‬در‭ ‬تصویر‭ ‬سونوگرافی‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬در‭‌‬صورتی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬شدت‭ ‬امواج‭ ‬صوتی ‭)‬که‭ ‬حدود‭‌‬10٪‭ ‬از‭ ‬انرژی‭ ‬امواج‭ ‬صوتی‭ ‬می‌باشد‭ (‬‭‬علت ‬آن ‭‬به‭‌‬واسطه‌ی‭ ‬زاویه‌ای‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬امواج‭ ‬در‌‭ ‬side lobe‭‬ دارند‭.‌‬ اگر‭ ‬ریفلکتور‭ ‬قوی‭ ‬در‭‌‬این‭‬10٪‭ ‬انرژی‭ ‬قرار‭‌‬گیرد‭ ‬ایجاد‭ ‬اکوئی‭ ‬زیاد‭ ‬نموده‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬یک‭ ‬ساختمان‭ ‬تشریحی‭ ‬درمی‌آید‭.‬
side lobe‭‬ اگر‭ ‬هیپواکو‭ ‬باشد و ‬روی‭ ‬یک‭ ‬تصویر‭ ‬واقعی‭ ‬قرار‭‌‬گیرد‭  ‬ممکــن‭‌‬است‭ ‬ایجاد‭ ‬کاهش‭ ‬رزولوشن‭ ‬کند‭.‬
Attenuation‭‬: به‭‌‬معنای‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬امواج‭ ‬به‭‌‬مقدار‭ ‬کمی‭ ‬به‭ ‬اعضای‭ ‬عمیق‭ ‬می‌رسد‭  ‬عامل‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬کاهش‭ ‬کیفیت‭ ‬جذب‭ ‬یا ‭‬Absorption و‭ ‬علت‭ ‬آن‭ ‬انعکاس‭ ‬یا‭ ‬ reflection است‭ ‬امواج‭ ‬جذب‭ ‬می‌شوند‭ ‬و‭ ‬به‭‌‬مقدار‭ ‬کمی‭ ‬منعکس‭ ‬می‌گردند.‭ ‬امواج‭ ‬به‭‌‬تدریج‭ ‬که‭ ‬درعمق‭ ‬پیش‭ ‬می‌روند‭ ‬این‭ ‬کاهش‭ ‬را‭ ‬می‌توان‭ ‬با‭ ‬افزایش‭ ‬امواج‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬دستگاه‭ ‬سونوگرافی‭ ‬جبران‭ ‬نمود‭ ‬این‭ ‬افزایش‭ ‬یا‭ ‬amplfication‭ ‬وقتی‭ ‬وارد‭ ‬بدن‭ ‬می‌شود‭ ‬برای‭ ‬تمام‭ ‬قسمت‌ها‭ ‬ثابت‭ ‬بوده‭ ‬ولی‭ ‬کاهش‭ ‬در‭ ‬نسوج‭ ‬مختلف‭ ‬متفاوت‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬آن‭ ‬وقت‭ ‬ارتفکت‭ ‬به‭‌‬وجود‭ ‬می‌آید‭.‬
Acoustic Enhancement: افزایش‭ ‬امواج‭ ‬فوق‭ ‬صوتی‭ ‬در‭ ‬خلف‭ ‬اعضائی‭ ‬که‭ ‬دارای ‭‬low‭ ‬attenutation‭‬ بوده‭ ‬که‭ ‬اکثرا‭ ‬در‭ ‬اعضائی‭ ‬که‭ ‬محتوی‭ ‬مایع‭ ‬هستــند‭ ‬دیــده‭ ‬می‌شــود‭ ‬مثل‭ ‬کیست‌ها،‭ ‬کیسه‌ی‭ ‬صفرا‭ ‬و‭ ‬عروق‭ ‬بزرگ،‭ ‬این‭ ‬ارتفکت را ‬خیلی‭ ‬بهتر‭ ‬رادیولوژیست‭ ‬متوجه‭ ‬می‌شود‭ ‬تا‭ ‬اینکه‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬واهمه‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭ .‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬خطوط‭ ‬هیپراکو‭ ‬در‭ ‬خلف‭ ‬کیست‌های‭ ‬سطحی‭ ‬به‭ ‬خصوص‭ ‬کیست‌های‭ ‬کوچک‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬بهتر‭ ‬تشخیص‭ ‬داده‭ ‬می‌شود‭ ‬تا‭ ‬اینکه‭ ‬کیست‭ ‬تشخیص داده شود. ‬همه‭ ‬گمان‭ ‬می‌کنند‭ ‬که‭ ‬افزایش‭ ‬امواج‭ ‬فوق‭ ‬صوتی‭ ‬در‭ ‬خلف‭ ‬نسوجی‭ ‬که‭ ‬هیپواکو‭ ‬یا‭ ‬امواج‭ ‬را‭ ‬کم‭ ‬منعکس‭ ‬می‌کنند‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭ ‬ولی‭ ‬باید‭ ‬دانست‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬علامت‭ ‬در‭ ‬نسوجی دیده می‌شود که‭ ‬مقدار‭ ‬جذب‭ ‬اشعه‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬نسوج‭ ‬مجاور‭ ‬کمتری ‬دارند.‭ ‬حتی‭ ‬اگر‭ ‬هیپراکو‭ ‬باشند‭ ‬مثل‭ ‬همانژیوما‭ ‬و‭ ‬آنژیومیولیپوما‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬سونوگرافی‭ ‬اکوژن‭ ‬ترازنسوج‭ ‬مجاور‭ ‬بوده‭ ‬ولی‭ ‬در‭ ‬خلفـشـان‭ ‬افـزایش‭ ‬امواج‭ ‬فوق‭ ‬صوتی‭ ‬در‭ ‬اکثر‭ ‬موارد‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭.‬
اکوسیستیک‭ ‬شادوacoustic  shadow که‭ ‬در‭ ‬سونوگرافی‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬یک‭ ‬باند‭ ‬سیاه‭ ‬در‭ ‬خلف‭ ‬مناطقی‭ ‬از‭ ‬نسوج‭ ‬تضعیف‌کننده‌ی‭ ‬امواج‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬جذب‭ ‬بالای‭ ‬نسوج‭ ‬مثل‭) ‬فیبروز ‬مثل‭ ‬لیگمان‌ها‭ (‬‭‬یا‭ ‬انعکاس‭ ‬زیاد‭) ‬مثل مواردی‌که‭ ‬نسوج‭ ‬نرم‭ ‬و‭ ‬گاز‭ ‬مجاور‭ ‬هم‭  ‬هستند) در ‭‬‭‬سنگ‭‌‬کلیه‭ ‬و‭ ‬کیسه‌ی‭ ‬صفرا‭ ‬شاد‭‬و‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬یونیفورم‭ ‬سیاه‭ ‬clean‭‬و ممکن‌است dirty shadow‭‬ باشد‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬مکانیسم reverbriation‭‬ به‭‌‬وجود‭ ‬آید‭ ‬شاد‭‬و ممکن‌است ‬به‭‌‬شکل‭ ‬یک‭ ‬باند‭ ‬سیاه‭ ‬و‭ ‬باریک‭ ‬در‭ ‬خلف ‭‬rounded edges در‭ ‬هر‭‌‬عضو‭ ‬یا‭ ‬نسجی‭ ‬به‭‌‬وجود‭ ‬آید‭.‬
علت‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬مشخص‭ ‬نیست.‭ ‬shadow‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬در‭ ‬خلف‭ ‬curved surfaces‭ ‬گردن‭ ‬کیسه‌ی‭ ‬صفرا‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬با‭ ‬سنگ‭ ‬ثابت‭ ‬شده‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬ناحیه‭ ‬اشتباه‭ ‬شود‭.‬
speed and  direction‭‬ سرعت‭ ‬امواج‭ ‬فوق‭‌‬صوتی‭ ‬در‭‌‬جهت‭ ‬و‭ ‬میزان‭:‬
‬نمی‌دانیم‭ ‬زمان‭ ‬رفت‭ ‬و‭ ‬برگشت‭ ‬این‭ ‬پالس‭ ‬چقدر‭ ‬است‭ ‬با‭ ‬کاهش‭ ‬‬P.R.F این‭ ‬ارتفاکت‭ ‬از‭‌‌‬بین‭‌‬می‌رود‭ ‬مثل‭ ‬گاز‭ ‬کولون‭ ‬داخل‭ ‬مثانه‭ ‬که‭ ‬شبیه‭ ‬تومور‭ ‬می‌ماند.‭ ‬علل‭ ‬دیگری‭ ‬که ممکن‌است ‬توسط‭ ‬دستگاه ‭‬به‭‌‬وجود‭ ‬آید‭ ‬ضایعات‭ ‬کابل‭ ‬پروب‭ ‬می‌باشد‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬باندهای‭ ‬سیاه‭ ‬مشاهده‭ ‬می‌شود‭.‬
ارتفکت‭ ‬در‭ ‬داپلر‭ :‬‭‬بعضی‭ ‬از‭ ‬ارتفکت‌ها‭ ‬مخصوص‭ ‬داپلر‭ ‬می‌باشد‭  ‬الیازینگ aliasing‭‬ که‭ ‬بیشترین‭ ‬ارتفکتی‭ ‬می‌باشد‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬داپلر‭  ‬دیده‭ ‬می‌شود‭ ‬موقعی‭ ‬ظاهر‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬P.R.F خیلی‭ ‬پایین‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬تناسبی‭ ‬با‭ ‬شیفت‭ ‬فرکانسی‭ ‬که‭ ‬محل‭ ‬سمپل‭ ‬Sample به‭‌‬وجود‭ ‬آورده‭ ‬نداشته باشد‭ ‬در‭‬این‭ ‬صورت‭ ‬اگر‭ ‬پالس‭ ‬داپلر‭ ‬انجام‭ ‬می‌دهیم‭ ‬یا‭ ‬اسپکتر‭ ‬نداریم‭ ‬یا‭ ‬اگر‭ ‬هست‭ ‬زیر‭ ‬‌base line‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬کالر‭‬داپلر‭ ‬نمای‭ ‬موزائیک‭ ‬را‭ ‬دارند‭ ‬یا‭ ‬شبیه‭ ‬همین‭ ‬به‭‌‬وجود‭ ‬می‌آید‭ ‬وقتی‭ ‬که‭ ‬Gain‭ ‬خیلی‭ ‬بالا‭ ‬بوده‭) ‬سیستم‭ ‬over load‭‬) بوده‭ ‬و‭ ‬زاویه‌ی‭ ‬داپلر‭ ‬خیلی‭ ‬پایین‭ ‬است‭ ‬یا‭ ‬gain‭ ‬خیلی‭ ‬پایین‭ ‬است‭ ‬در‭‌‬نتیجه‭ ‬جهت‭ ‬جریان‭ ‬خون‭ ‬مشخص‭ ‬نیست‭ ‬بعضی‭ ‬از‭ ‬دستگاه‌ها‭ ‬وقتی‭ ‬PRF‭ ‬بالاست‭ ‬دارای‭ ‬چند‭ ‬GAIT‭‌‬در‭ ‬پالس‭ ‬داپلر‭ ‬می‌باشند‭ ‬جریانی‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬اسپکتر‭ ‬داپلر‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬نشان‌دهنده‌ی‭ ‬یک‭ ‬عروق‭ ‬قرار‭‬گرفته‭ ‬در‭ ‬داخل‭ ‬یک‭ ‬GAIT‭‬ باشند‭.‬
برای‭ ‬اینکه‭ ‬یکی‭‌‬از ‭‬GAIT‭‬ها برای‭ ‬عروق‭ ‬سطحی‭ ‬و‭ ‬دیگری‭ ‬برای‭ ‬عروق‭ ‬عمقی‭ ‬مثل‭ ‬وریدپورت‭ ‬می‌باشد‭‬ Blooming‭‬  ارتفکت‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬در‭ ‬کالرداپلر‭ ‬دیده‭ ‬شود‭.‬
در‭ ‬کالرداپلر‭ ‬این ارتفکت ‭‬خارج‭ ‬از‭ ‬مرز‭ ‬یا‭ ‬جدار‭ ‬عروق‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬عامل‭ ‬آن‭ ‬reverbration‭ ‬یا‭‬Gain‭‬ بالاست‭ ‬این ارتفکت‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬سبب‭ ‬شود‭ ‬ترومبوز‭ ‬در‭ ‬ورید‭ ‬پورت‭ ‬دیده‭ ‬نشود‭ ‬لذا‭ ‬به‭‌‬همین‭‌‬دلیل‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬کالرداپلر‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬ترومبوز‭ ‬ورید‭ ‬ساق‭ ‬پا‭ ‬را‭ ‬نشان‭ ‬ندهد‭.‬
ارتفکت ‭‬ناشی‭‌‬از‭ ‬حرکت‭ ‬نسوج‭ ‬سبب‭ ‬می‌شود تا ‬جریان‭ ‬خون‭ ‬دیده‭ ‬نشود‭ ‬بیشتر‭ ‬این‭ ‬ارتفکت‭ ‬در‭ ‬بالای‭ ‬شکم‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬حرکات‭ ‬تنفسی است.‭ ‬این‭ ‬حرکت‭ ‬نسوج‭ ‬در‭ ‬کالرداپلر‭ ‬سبب‭ ‬اشکال‭ ‬و‭ ‬ناراحتی‭ ‬می‌گردد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬پاورداپلر‭ ‬این ارتفکت‭ ‬خیلی‭ ‬واضح‭ ‬و‭ ‬مشخص‭ ‬است.‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬هیپراکومثل‭ ‬لیگمان‌ها‭ ‬یافاشیاها‭ ‬جائی‭ ‬که‭ ‬می‌تواند‭ ‬شبیه‭ ‬به‭ ‬جریان‭ ‬عروق‭ ‬شود‭ ‬با‭ ‬پالس‭ ‬داپلر‭ ‬اسپکتر‭ ‬می‌توان ‬تشخیص‭ ‬این‭ ‬تصویر‭ ‬هیپراکو‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬عروق‭ ‬بدهند. ارتفکت ‭‬ناشی‭‌‬از‭ ‬حرکات‭ ‬نسوج‭ ‬را‭ ‬می‌توان‭ ‬در‭ ‬اطراف‭ ‬عروق‭ ‬بزرگ‭ ‬دید‭ ‬جائی‭‬که‭ ‬نبض‭ ‬از‭ ‬جدار‭ ‬عروق‭ ‬ترانس‭ ‬میت‭ ‬می‌شود‭ ‬به‭ ‬نسوج‭  ‬مجاور‭ ‬آن‭ ‬این‭ ‬لرزش‌ها‭ ‬به‭‌‬وجود‭ ‬می‌آید.‭ ‬وقتی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬عروق‭ ‬به‭ ‬هر‭ ‬دلیلی ‭‬turbulence داریم‭ ‬و‭ ‬ایجاد‭ ‬موزائیک‭ ‬با‭ ‬کالر‭ ‬می‌شود‭ ‬این ارتفکت‭ ‬در‭ ‬خلف‭ ‬مناطق‭ ‬هیپراکوی‭ ‬کوچک‭ ‬ایجاد‭ ‬می‌شود‭ ‬مثل‭ ‬سنگ‭ ‬در‭ ‬کلیه CA‭‬ در‭ ‬نسوج‭ ‬که‭ ‬رل‭  ‬یک‭ ‬ریفلکتور‭ ‬را‭ ‬دارند‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬در‭ ‬مواقعی‭ ‬که‭ ‬جسم‭ ‬خارجی‭ ‬مثل‭ ‬کاتتر‭ ‬داریم‭ ‬کنتراست‌ها‭ ‬در‭ ‬سونوگرافی ‭‬ممکن‭‬است‭ ‬ایجاد ارتفکت‭ ‬نماید‭ ‬عروق‭ ‬بزرگ‭ ‬یا‭ ‬نسوجی‭ ‬که‭ ‬کنتراست‭ ‬را‭ ‬خیلی‭ ‬زیاد‭ ‬دارای‭ ‬پرفیوژن‭ ‬هستند‭ ‬و‭ ‬مقدار‭ ‬زیادی‭ ‬Bubbles‭ ‬دارند‭ ‬سبب‭ ‬کاهش‭ ‬در‭ ‬امواج‭ ‬فوق‭ ‬صوتی‭ ‬می‌شوند‭ ‬و‭ ‬اکوژنیسیته‭ ‬را‭ ‬کم‭ ‬می‌کنند‭ ‬و‭ ‬گاهی‭ ‬سبب‭ ‬شاد‭‬و‭ ‬هم‭ ‬در‭ ‬اعضای‭ ‬عمقی‭ ‬می‌شوند‭ .‬‭‬از‭ ‬طرفی‭ ‬کنتراست‌ها‭ ‬سبب‭ ‬افزایش‭ ‬رزونانس‭ ‬و‭ ‬اکو‭ ‬می‌شوند‭ ‬در‭‌‬نتیجه‭ ‬عروق‭ ‬کوچک‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬پالس‭ ‬داپلر ممکن‌است ‬نشان‭ ‬بدهد‭ ‬و‭ ‬دامنه‌ی‭ ‬اسپکتر‭ ‬را‭ ‬پهن‭ ‬نماید‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬تنگی‌ها‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭ .‬‭‬جمع‭‌‬شدن‭ ‬یا‭ ‬کلاپس‭ ‬کنتراست یا‭ ‬بابل‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬ایجاد‭‬ short‭‬ اما‭ ‬high‭ ‬دامنه‭ ‬در‭ ‬پالس‭ ‬داپلر‭ ‬وجود‭ ‬آورد‭ ‬‭.‬در‭ ‬انهدام‭ ‬بابل‌ها ممکن‌است ‬بلومینگ ارتفکت ‬را‭ ‬‬ببینیم.‭ ‬در ‭‬کالر‬داپلر دستگاه‌‌های‭ ‬بسیار‭ ‬پیشرفته‌ی‭ ‬سونو‭ ‬مثل‭ ‬قدیمـی‌ها‭ ‬ممکن‭‌‬است‭ ‬ایجاد ارتفکت‭ ‬نماید‭.‬

 

 

تعداد بازدید : 3979

ثبت نظر

ارسال