گاهی اوقات، پاسخ مشکلی دشوار می‌تواند از مسیری غیرمنتظره یافت‌گردد. برای نمونه، محققان مشاهده‌نموده‌اند که داروی طراحی‌شده برای درمان آرتروز استخوان، می‌تواند جهت درمان ریزش‌مو نیز به‌کار‌آید. در‌طی قرن‌ها، درپی یافتن درمانی برای ریزش‌مو، هیچ روشی نمانده بود که بررسی‌نشود درحالی‌که اهمیتی نیز نداشت که چقدر غیرمعمول باشد. در مصر باستان تصوّر‌می‌شد طاسی پیش‌از‌بلوغ مجازاتی از‌سوی خدایان است، یکی‌از روش‌های درمان شامل مالیدن فضولات‌بُز روی پوست‌سر بود. از‌آنجا‌که بزها هیچ‌وقت موهایشان را ازدست‌نمی‌دادند، تصورمی‌شد که این درمان خدایان را فریب‌دهد تا اعتقاد پیدا‌کنند که افراد مبتلا به طاسی در‌واقع بُز هستند. هزاران سال‌بعد، هنوز نیز گزینه‌های درمان محدود هستند؛ اکنون دو داروی ضدریزش‌مو وجوددارد: مانیوکسیدیل و فیناستراید که نتایج هردوی آنها مبهم است و برخی آثار جانبی مضرّ نیز دارند که شامل واکنش‌های حساسیتی، اختلال در نعوظ و به‌شکل متناقضی، گاه خود سبب ریزش‌مو می‌شوند. گزینه دیگر کاشت‌مو می‌باشد که گران، دردناک و مستلزم زمان زیادی است. در‌مواردی نیز پس‌از مدتی به‌طور مجدد ریزش آغاز‌می‌گردد.
جستجوی گزینه درمانی بهتر:
محققان پیوسته درپی‌یافتن دارویی با هدف حل این معضل بوده‌اند. درپی این تحقیق، آنان داروهای موجود را ارزیابی‌می‌نمایند و مشخص شده‌است که بدن به خوبی آنها را تحمّل‌می‌کند. آنها امیدوارند دارویی را بیابند که جهت استفاده در انسان بی‌خطر است و می‌تواند برای درمان ریزش‌موی آندروژنتیک (Androgenetic) نیز مفید باشد که به طاسی الگوی مردانه (Male pattern baldness) نیز معروف است و می‌تواند زنان را نیز تحت‌تأثیر قراردهد.
یکی‌از داروهایی که توجه پژوهشگران را جلب نمود داروی متوقف‌کننده دستگاه ایمنی به‌نام سیکلوسپورینCsA) A) بود. از دهه۱۹۸۰، از‌این دارو برای پیشگیری‌از پس‌زدن(Rejection) پیوند استفاده‌می‌شده‌است و یکی‌از آثار جانبی‌مضرّCsA رشد ناخواسته موها می‌باشد. محققان این امر را به‌عنوان نقطه آغاز درنظر‌گرفتند. اگر آنان می‌توانستند سازوکار موجود را درک‌کنند، این امر می‌توانست رویکرد جدیدی را برای درمان ریزش‌مو در اختیارشان قراردهد. آنان با استفاده از فولیکول‌های موی پوست‌سر انسان مشاهده نمودند که CsA بیان پروتئینی به‌نام SFRP1 را کاهش‌می‌دهد. مشخص شده‌است که این پروتئین از رشد بافت‌ها شامل فولیکول‌های مو، پیشگیری می‌کند. این امر علّت بهبود رشدمو توسط CsA را توضیح‌می‌دهد؛ این دارو به‌طرز مؤثری مانع از فعالیت فولیکول می‌گردد. همچنین، سازوکار جدیدی را برای بهره‌برداری ارائه‌می‌دهد. محققان درپی داروی موجودی بودند که با این مسیر برهم‌کنش داشته باشد و احتمالاً سبـب تحریک رشدمو شود. پـس‌از جستجوی طولانی، آنها WAY-316606 را یافتند؛ دارویی که اساساً برای درمان استئوپوروز طراحی‌شده بود. WAY-316606 به‌ویژهSFRP1 را هدف قرارمی‌دهد.
برای بررسی کارآیی این دارو، تیم تحقیقاتی آزمایش‌هایی را با فولیکول‌های موی‌سر انسان روی افرادی انجام‌داد که عمل‌جرّاحی کاشت‌مو داشتند. فولیکول‌هایی که بیش‌از ۴۰بیمار در‌اختیارشان گذاشته‌بودند و سپس آنها را در کشت‌های اندام آزمایش‌نمودند.
بررسی‌های پیشین که به خواصCsA برای رشدمو توجه داشتند، نتایج کاملاً متفاوتی گرفته بودند.
«هنگامی‌که پیشتر آثار CsA در بهبود رشدمو در موش‌ها بررسی شدند، سازوکار مولکولی بسیار متفاوتی نشان‌داده‌شد؛ که اگر بر‌این مفاهیم تحقیقاتی در‌مورد موش‌ها تکیه‌داشتیم، دچار اشتباه‌می‌شدیم».
آیا این روش کارآیی دارد؟
استفاده‌از داروی پوکی‌استخوان موجب تحریـک رشدموی جدید در بافت‌های نمونه شد. محققان معتـقدند که داروی WAY-316606 حتی می‌تواند از دارویCsA نیز پیش‌افتد (کارآمدتر باشد) و عوارض‌جانبی ناخوشایندی نیز نداشته باشد.
«این حقیقت که این داروی جدید (که هیچگاه در زمینه ریزش‌مو توجّهی به آن نشده‌است) رشد موی انسان را بهبود می‌دهد، به‌دلیل توان بالقوه آن برای انتقال شگفت‌آور است: این دارو می‌تواند روزی زندگی افرادی‌که ریزش‌مو دارند را واقعاً تغییر‌دهد».
با‌این‌حال، پیش‌از انجام کارآزمایی‌های بالینی وسیع، باید احتیاط کنیم. این بررسی در بافت مناسب انسان انجام‌شد اما در زندگی واقعی، داروها می‌توانند به‌شکل ظریفی پاسخ‌های متفاوتی ارائه‌دهند.
تنها گذشت زمان و انجام تحقیقات بیشتر کارآیی این داروها را نشان خواهند داد اما این یافته‌ها نیز نقطة آغاز بسیار مناسبی هستند. حتی اگر WAY-316606 انتظارات را برآورده نکند، بررسی مولکول‌های مربوطه می‌تواند بالاخره نتایج خوبی را به‌همراه داشته باشد.
Ref
Plos Biology Journal, 2018
ثبت نظر