شماره ۱۰۹۲

تازه‌های بلاستوسیستیس هومینیس(۲) (بخش پایانی)

دکتر خسرو نیستانی - علوم آزمایشگاهی

یک بررسی جدید روی مترونیدازول نشان‌داده که زیرگونه‌های ۷و‌۴‌ این انگل به آن مقاوم هستند و به تینیدازول مقاومت متقاطع دارند و محتمل است که مقاومت، علل ناشناخته‌ی دیگری داشته باشد. محققان گزارش‌داده‌اند که مترونیدازول موجب برنامه‌سازی مرگ‌سلولی انگل می‌شود و پدیده‌ای شبیه به آپوپتوزیس سلول می‌باشد و اکوئل مرکزی انگل به‌عنوان مخزن جا‌دادن قطعات حاصل از آپوپتوزیس، قبل‌از اینکه این قطعات به فضای خارج سلولی بروند عمل می‌کند.

در‌مورد چگونگی متابولیسم این انگل دانسته‌های کمی وجود دارد، گواینکه یک تحقیق مشخص‌کرده است که میتوکندری به‌مثابه یک اندامک در احیای فرودوکسین در زیر‌گروه ۷ نقش تبدیل مترونیدازول به متابولیت فعال را بازی‌می‌کند. ارتباط بین بلاستوسیستیس و سندرم‌روده‌ی تحریک‌پذیرIBS در بررسی‌های اخیر مورد‌توجه قرارگرفته است.

یک بررسی روی بیماران‌IBS با مصرف ۰/۱‌میلی‌گرم در میلی‌لیتر مترونیدازول، ۶۰‌درصد مقاومت نشان داده‌است. در اندونزی مقاومت به ۱میلی‌گرم در میلی‌لیتر دیده شده‌است. حداقل در ۱۰‌درصد از بیماران‌IBS، نمی‌توان بلاستوسیستیس را با موفقیت درمان‌کرد و این نمی‌تواند به‌تنهایی مدیون کم‌شدن ایمنی هومورال و سلولی باشد. نشان‌داده شده که ترکیب TMP+SMX در درمان و رفع عوارض درمانگاهی آلودگی، نقش مؤثری دارد و در درمان با مترونیدازول باید به عوارض‌جانبی توجه داشت. پیشنهاد‌شده که این دارو انتخاب دوم باشد بخصوص در مواردی‌که درمان با آن نشانه‌ها را رفع نمی‌نماید. TMP+SMX برای زنان باردار بدون خطر و قابل‌تجویز و همینطور قیمت آن ارزان‌تر است. اینکه آیا دارو فقط اثر مستقیم روی انگل دارد یا اینکه اجرام مفید روده را نیز می‌کُشد، روشن نیست. در بررسی دیگری که در ترکیه  به‌وسیله‌ی محققان انجام‌ گردیده، شرح داده‌شــده که درمان با TMP+SMX نتیجه‌ی ۱۰۰‌در‌صد دارد. در تحقیق دیگری نشان داده شده که درمان با TMP+SMX به‌مدت ۷‌روز نتیجه‌ی درمان کامل ۹۷/۳‌درصد را دارد.اخیراً جدیدترین بررسی نشان‌داده که TMP+SMX در موارد عود بلاستوسیستیس و دردهای شکمی آن اثر ندارد و قدرت ریشه‌کنی آن در بچه‌ها ۳۵درصد است و با اضافه نمودن مترونیدازول به‌عنوان انتخاب دوم، به 44‌درصد افزایش می‌یابد. مشخص شده که این دارو فقط تعداد انگل را کم می‌کند و ریشه‌کنی کامل نشانه‌ها را انجام نمی‌دهد. دخالت نوع تحت‌گونه‌ی انگل در تأثیر دارو یک‌پنجم است و در‌این نسبت مشاهده‌شده که تنوع نتیجه‌ی درمان به زیرگونه بستگی ندارد. محققان ایرانی گزارش‌کرده‌اند که اثردرمانیTMP+SMXدرکسانی که دارای‌HIV مثبت هستند، تنها ۲۲درصد است. تینازوکسانید یک نیتروتیازول-۵ وسیع‌الطیف ضد‌انگل در آلودگی اطفال با بلاستوسیستیس بوده و ضریب تأثیر آن ۹۷تا۱۰۰‌درصد است، خوب تحمل‌می‌شود و عوارض‌جانبی جدی ندارد. در موارد شکست درمان با مترونیدازول، نیتازوکسانید جواب خوبی می‌دهد. اثر این دارو روی زیرگونه‌ی ۷ بیش‌از زیرگونه‌ی ۴ در خارج بدن«Invitro» است و هر‌دوی این زیرگونه‌ها غیر‌انسانی هستند. انتخاب ۵۰۰ میلی‌گرم ‌۲بار در روز برای ۳روز نتیجه‌ی بالینی و انگل‌شناسی ۸۶‌درصد را دارد. پارامومایسین که یک آمینوگلیکوزید وسیع‌الطیف می‌باشد، در درمان ضایعات پوستی مانند اورتیکر (کهیر) مرتبط با بلاستوسیستیس خوب جواب داده است. در‌این‌مورد اثر پارامومایسین ۷۷‌درصد و مترونیدازول ۳۸درصد بوده و بهبود بدون درمان تنها ۲۲درصد است. در یک تحقیق از ۳فرد مبتلا ۱تَن به‌درمان جواب داده‌است. در یک بررسی از پارامومایسین «Invitro» اثر باز‌دارنده دیده نشد؛ این دارو میکروب‌کش بوده و فلورنرمال ضروری روده را تخریب می‌کند. محققان ایرانی گزارش‌داده‌اند که پارامومایسین هیچ اثری روی زیرگونه‌های بلاستوسیستیس غیر‌انسانی ندارد. سایر داروها غیر از مترونیدازول را ذکر کردیم. روی داروی امتین«Invitro» بررسی به‌عمل‌آمده است و در‌حالی‌که ۲تحقیق مؤثر بودن آن‌را نشان‌داده‌اند، محققان اظهار‌می‌دارند که تأثیر این دارو به گونه‌ی انگل بستگی داشته و در هر‌گونه با گونه‌ی دیگر فرق می‌کند. مشاهده شده‌است که با بروز مقاومت به مترونیدازول، مقاومت به امتین نیز ایجاد‌ می‌گردد که فنوتایپ مقاوم ضد‌دارو وارد عمل می‌شود.

از آن‌جایی که امتین عوارض‌جانبی بسیاری دارد، استفاده از آن محدود است. زیرگروه‌4 به امتین مقاوم و پاسخ درمانی به کیناکرین و مفلوکین متغیر است. فورا زولیدون نیز براین انگل مؤثر است و عمل آن به زیرگروه‌ها بستگی نداشته و در همه یکسان عمل‌می‌کند. سیستئین‌پروتئاز نظم بیش‌التهابی سیتوکینازها را برقرار‌می‌کند و این موضوع موجب‌می‌شود که سیستئین‌پروتئاز را یک عامل بازدارنده‌ی درمانی بلاستوسیستیس بشناسیم و آن‌را در رفع مقاومت مؤثر بدانیم. ساکارومیسس بولاردی یک مخمر غیر‌بیماری‌زا است و بر ورم‌معده و روده اثر بازدارنده دارد و به‌عنوان مکمل‌غذایی رژیمی شناخته شده‌است. فلورمیکروبی نرمال روده‌ای(Microbiota) را که با عوامل بیماری‌زا صدمه‌دیده، تنظیم می‌کند و مانع از کنش عوامل بیماری‌زا می‌شود و ایمنی نسجی و هومورال را تعدیل‌، سد‌روده‌ای معده‌ای را پایدار و فعالیت آنزیمی جذب و تغذیه را برقرار می‌کند. در یک بررسی تصادفی(Randomized)روی کودکانی که مدفوعشان بلاستوسیستیس داشته، درمان امتین ۹۴/۴‌درصد و مترومیدازول ۷۳/۳‌درصد نتیجه داده‌است و این تأثیر هم روی نشانه‌های بیماری و هم روی نتیجه‌ی تجسس انگل در مدفوع بوده است. چند داروی سنتی گیاهی نیز در«Invitro» بررسی شده‌اند که عبارتند‌از: بروسه‌آجوانیکا(Brucea Javanica)، کاپتیس‌چای‌ننیس(‌‌Coptis Chinensis) که اثر آنها به‌اندازه‌‌ی مترونیدازول است ولی بیشتر به‌عنوان یک روش تنظیم رژیم دارای فیبر فراوان و عاری‌از لاکتوز و رفع نشانه‌های بالینی مورد استفاده قرار‌می‌گیرند. عوامل دیگری نیز امتحان شده‌اند. بلاستوسیستیس که از مدفوع بیماران IBS (روده‌ی تحریک‌پذیر) جدا شده‌است،  بیشتر ژنوتایپ‌I بوده  و به‌مقدار mg/ml‌01/0 زمینه را برای اثر بازدارندگی سیر آماده می‌کند. مواد دیگری مثل زنجبیل، فلفل‌سیاه و زیره را نیز امتحان‌کرده‌اند که اثر بازدارنده‌ای نداشته‌اند.

خلاصه و نتیجه:

بین داروهای مختلف مترونیدازول بهترین است و اگر جواب نداد، TMP+SMX انتخاب دوم است. اگر اسهال وجود داشته و عامل بیماری‌زای دیگری نیز وجود ندارد، درمان حتماً باید انجام شود. در‌مورد ارتباط ژنوتایپ با نوع درمان، بررسی‌های بیشتری لازم است. در زمینه‌ی مکانیسم اثر دارو و نحوه‌ی مقاومت به دارو نیز باید تحقیقات بیشتری صورت‌گیرد. در تحلیل ژنوم گونه‌ها و به‌کارگیری روش‌های مودم (Modem) مانند ریزقمرها (میکروستلایت) و تحلیل آمار حیاتی، بیماری‌زایی، حدت بیماری و جواب به داروها نیز باید بررسی‌های بیشتری انجام‌شود.


تعداد بازدید : 1508

ثبت نظر

ارسال