شماره ۱۱۷۰

چاقی و پیامدهای زیانبار آن

پزشکی امروز

چاقی و پیامدهای زیانبار آن

چاقی اثرات زیانبار روی بارداری زنان دارد.

شنبه 3 آذر 1397 ساعت 18:45
دکتر محمدحسین حقیقی‌آزاد- متخصص زنان و زایمان

این اثرات منجر به اختلالات هورمونی همچون هیپرانسولینمی، هیپراندروژناید و تغییرات در ترشح گونادوتروپین‌ها می‌گردد که زنان را مستعد به اختلال در تخمک‌گذاری و قاعدگی و درنتیجه نازایی می‌کند. این‌امر همچنین باعث افزایش سقط در زنان چاقی‌می‌شود که با موفقیت باردار می‌گردند و ارتباطی با سن ندارد.

پاسخ‌پذیری تخمدان به داروی ضداستروژن و گونادوتروپین درحالت چاقی کاهش‌می‌یابد.

از این‌رو چاقی یک اثر بازدارنده روی درمان تخمک‌گذاری و یا سندرم تخمدان پرتحریک‌پذیر (OHSS:Ovarian Hyper Stimulation Syndrome)در تخمک‌گذاری کمکی دارد. این حالت ممکن‌است دراثر به‌وجودآمدن گونادوتروپین مقاوم باشد.

• تعریف:

امروزه چاقی یکی‌از معضلات سلامتی درجوامع بشری، خصوصاً درجمعیت زنان با پیامدهای پی‌درپی خسران‌آورش می‌باشد.

این پیامدها شامل هستند بر:

۱ـ نامنظمی سیکل قاعدگی

۲ـ سیکل‌های بدون تخمک‌گذاری

۳ـ سقط

۴ـ رکود رشد جنین در داخل رحم

۵ـ فشارخون مزمن و پره‌اکلامپسی

۶ـ دیابت شیرین بارداری

۷ـ سرطان آندومتر

• بحث:

قبلاً به‌نظرمی‌رسید که هر زن چاقی باید سندرم تخمدان پلی‌کیستیک داشته‌باشد. اما دیده‌شده‌که این‌گونه بیماران جز چاقی و هیپرآندروژنمیا و هیپرانسولینمیا در تخمدان‌ مشکل دیگری نداشته باشند. بافت چربی یک عامل فعال‌کننده در ترشح هورمون‌ها مانند سیتوکائین‌ها و ادیپوکائین‌ها می‌باشد.

«Adipokines, Cytokines»، عامل نکروزکننده بافت(TNFa) می‌باشند. این‌دو، روی بلوغ فولیکولی اثر‌می‌گذارند که موجب تسریع مرگ سلول‌های گرانولوزا و اوالووسیت می‌گردد.

همینطور باعث حالت التهابی مزمن می‌گردد و از طرف دیگر افراد چاق مستعد به ایجاد سندرم مقاومت به انسولین می‌باشند که برسلول تکا (Theca cell) تخمدان اثر کرده، تولید هیپرآندروژنمیا را موجب‌می‌شود که این خود علت اصلی نامتعادلی هورمونی است همچون:

۱ـ معیوب‌شدن تولید فولیکول و نیز تولید استروئید (Impaired folliculogenesis and steroiodogensis)

۲ـ آترزیای نابهنگام فولیکولی(Premature follicular atersia)درنتیجه نبودن جسم‌زرد ایجادشده و سرانجام موجب سیکل‌های غیرتخمک‌گذار و طولانی و اُلیگومنوره می‌گردد.

۳ـ تحریک بلامانع اندومتر به‌وسیله استروژن ناشی از مبادله شیمیایی هیپرآندروژنمیا و نیز Aromatisation بافت چربی به‌نام استرون که یک استروژن ضعیفی است، موجب هیپرپلازی آندومتر و بعضی مواقع سبب خونروی غیرطبیعی‌رحم (AUB:Abnormal Uterine Bleeding) می‌شود که اگر این حالت بدون بررسی و درمان برای مدت طولانی ادامه یابد، باعث سرطان‌آندومتر می‌گردد.

۴ـ سطوح بسیار پایین استروژن فعال.

از‌این‌رو پایین‌آوردن سطوح اندروژنیکی به‌مقداری که باعث:

۱ـ برگرداندن و ترمیم سیکل‌های طبیعی تخمدانی

۲ـ زمان بیشتر تخمک‌گذاری More Timing of ovulation)

۳ـ PCT بهتر مانند تست‌های Fern و Spinbarket می‌گردد، هدف درمان در ایجاد بارداری است.

• درمان:

به‌وسیـله معکـوس‌کـردن هیپراندروژنمیا (Reverse Hyper androgenemic)

کاهشBMI به‌وسیله:

۱ـ رژیم‌غذایی

۲ـ ورزش‌بدنی

۳ـ درمان‌طبی

۱ـ قبل‌از دوران متفورمین، قرص پردنیزولون ۵میلی‌‌گرم در‌طول سیکل قاعدگی تجویز‌می‌شد زیرا پردنیزولون یک داروی ضدآندروژن بسیار قوی است.

۲ـ در‌این‌زمان متفورمین سبب کاهش هیپرانسولینمی و درنتیجه کاهش آندروژن می‌شود.

۳ـ Multiple Ovarian Drilling موجب کاهش سطوح AMH تخمدان‌ها می‌گردد.

۴ـ جراحی باریاتریک (بای‌پس معده‌ای) برای افراد بسیار چاق.

• نتیجه‌گیری:

BMI یا اندکس توده ماهیچه‌ای بدن، بهترین مقدار معیار اصلی در اندازه‌گیری و مشخص‌نمودن وجود چاقی است.

BMI ۱۷تا۲۳ وزن طبیعی

BMI ۲۳تا۳۰ اضافه‌وزن

BMI بیش‌از ۳۵بسیار چاق(Morbid obesity)

باید متذکرشد که روش Multiple Ovarian Drilling 12-ISX 

یک عامل بازدارندگی تخمک‌‌گذاری است.

• اقدامات پیشگیرانه:

۱ـ تغذیه صحیح و درست چه از‌نظر کمی و چه از‌نظر کیفی

۲ـ وزرش بدنی از دوران بچگی تا بزرگسالی

۳ـ تحقیق‌کردن علت برای نامتعادلی هورمونی همچون هیپوتروئیدیسم و بیماری کوشینگ

۴ـ بامشاهده هرگونه نشانه‌ای از چاقی با نامتعادلی هورمونی در دوران‌بلوغ و بزرگسالی، بهتر‌است اقدامات ضروری پیشنهادی شروع‌گردد

۵ـ آغازنمودن هرچه‌زودتر روش‌های درمانی‌که امکان‌پذیر هستند.

۶ـ پیشگیری‌از پیشرفت بیماری خصوصاً نامرتبی‌های سیکل قاعدگی، فشارخون مزمن و دیابت شیرین

۷ـ به‌دست آوردن سیکل‌های قاعدگی نرمال و درنتیجه بارداری بهتر و زایمان یک نوزاد سالم.

 

تعداد بازدید : 2224

ثبت نظر

ارسال