شماره ۱۱۲۰
دکتر منوچهر مجد - زنان
فیبرونکتین پروتئینی است که در دورهی بارداری تولیدمیشود و اساس تست زایمان زودرس است. فیبرونکتین جنین مانند یک چسب عملنموده و به کیسهی آب جنین درسراسر رحم میچسبد. با ظاهرشدن فیبرونکتین جنین در هفتههای ۲۲تا۲۴ در بارداری با احتمال خطر بالا و نشانههای زایمان، این موضوع نشانمیدهد که چسب پیشاپیش درحال تجزیهشدن است و احتمال زایمان زودرس را افزایشمیدهد.
برای تشخیص وجود فیبرونکتین در جنین، تستی وجود دارد. این تست مانند پاپاسمیر با یک میلهی چوبی پنبهدار برای جمعآوری نمونه ترشحات دهانهی رحم واژن انجام میشود. نتیجهی تست منفی فیبرونکتین نشانهی آن است که زایمان درطول ۲ هفتهی آینده رخ نخواهدداد. البته کالج جراحان زنان و مامایی آمریکا برای غربالگری روتین آنرا توصیهنمینماید.
زیرا کاربرد آن در کلینیک در بارداریهای با خطر کم و بدون نشانه چندان مؤثر نمیباشد و در موارد بارداریهای با خطر بالا و نشانهدار این تست را توصیهمینماید. یک مورد ابزار جستجوکننده (CerviLenz) که شامل اندازهگیری طول سرویکس میباشد (مانند فیبرونکتین جنینی) در ارزیابی خطر زایمان زودرس در پنجاهوهشتمین همایش کنگرهی زنانومامایی آمریکا، در گزارش محققان مطرح شدهاست اما آیا این وسیله، برتری واضحی بر معاینات فیزیکی توسط یک کلینیسین برجسته را دارد ویا غربالگری با سونوگرافی که روشن نمیباشد؟ محققان در مرکز پزشکی Harbor-UCLA در کالیفرنیا، دریافتهاند که ابزار تشخیصی طول سرویکس مانند فیبرونکتین جنینی، نکات مثبت و منفی را در غربالگری زنان با خطر زایمانزودرس دارد. فیبرونکتین جنین پیشگوییکنندهی خوبی ازنظر زایمان زودرس میباشد. اما در موارد ایجاد چرخش در یکسمت در یکساعت یا بیشتر و عدمامکان کاربرد آن درموارد مقاربت یا خونروی، ارزش محدودی دارد.
محققان اظهارمیدارند که طول سرویکس در بیماران بدون نشانه و طول سرویکس و نرمشدن آن در بیماران نشانهدار نیز پیشگوییکنندهی خوبی ازنظر زایمان زودرس میباشند. طول سرویکس کمتراز ۲۵میلیمتر بهمیزان ۶برابر افزایش خطر دارد و همچنین اضافهمینماید که طول سرویکس اغلب با انگشت اندازهگیری میشود که متغیر بوده و اغلب وابسته بهنظر شخصی معاینهکننده میباشد. دریک پژوهش که در مجلهی تولیدمثل پزشکی انتشاریافته است؛ ۸۸درصد حساس و ۹۲درصد اختصاصی و ۹۹ درصد ارزش پیشگویی منفی در یافتن بیماران با کوتاهی طول سرویکس (کمتراز ۳۰ میلیمتر) درمقایسه با سونوگرافی از راه واژن داشته است.
محققان اظهارمینمایند که ابزار اندازهگیری طول سرویکس میتواند برای بیماران با کوتاهی سرویکس بهکار رود که از سونوگرافی واژینال بهرهی بیشتری دارد. باوجود آنکه زایمان زودرس عارضهای در بیشاز ۱۲درصداز بارداریها است و موجب مرگومیر قابلتوجه نوزادان میشود، فقط۲۱ تا۲۷ درصداز زنان با نشانههای زایمان زودرس، زایمان زودرس مینمایند.
بنابراین پزشکان باید بصیرت و اهتمام مداومی در راه دقیق ارزیابی خطر زایمان زودرس و دخالت در بیماریزایی با زایمان زودرس داشته باشند. در بررسی UCLA، برای تعداد ۵۲ بیمار بین هفتهی۲۴ و ۳۴ بارداری درمعرض خطر زایمان زودرس، معاینه با اسپکولوم و جمعآوری فیبرونکتین جنینی، اندازهگیری با ابزار اندازهگیری طول سرویکس و کشت دهانهیرحم بهعملآمد که تمامی آنها انقباضات رحمی داشتند و کمتراز ۳سانتیمتر دهانهیرحم بازبوده است. همگی دارای یک جنین بوده و اخیراً مقاربت و خونروی رحمی نداشتهاند. سن متوسط بارداری برای تمامی آنها ۳۰/۴هفته بوده و ۲۸/۹درصد سابقهی یک زایمان زودرس داشتهاند و ۷۲/۶درصد اهل آمریکایلاتین، از نژاد سیاه یا سفید یا سایر فرهنگها بودهاند.
بیماران با تست فیبرونکتین منفی و بدون تغییرات سرویکس و با اقدام استاندارد؛ دریافت مایعات وتربوتالین و استراحت در بستر ترخیص شدند.
آن دسته از بیماران با تست فیبرونکتین مثبت یا تغییرات طول سرویکس، کورتیکوستروئید دریافت نموده و برای دریافت داروهای برطرفکنندهی انقباضات رحمی پذیرش شدند. در۴۳بیمار ابزار اندازهگیری طول سرویکس بهکاررفت و در ۴۹ مورد سطح فیبرونکتین جنینی اندازهگیری گردید. در زنانیکه طول سرویکس آنان با ابزار اندازهگیریشد، در ۲۰/۹درصد طول دهانهیرحم کمتراز ۳۰میلیمتر بوده است. در آنهاییکه فیبرونکتین جنینی اندازهگیریشد، ۲۴/۵درصداز موارد مثبت بوده است. پیشگوییهای مثبت و منفی برای تست فیبرونکتین جنینی و ابزار اندازهگیری طول دهانهیرحم یکسان بوده است. قبلاز هفتهی ۳۷بارداری فیبرونکتین جنینی پیشگویی مثبت ۳۳/۳درصد دارد درحالیکه با ابزار اندازهگیری طول سرویکس، پیشگویی مثبت ۲۲/۲درصد میباشد.
محققان تستهای مثبتومنفی را تجزیه و تحلیل و ارزیابی نموده و ازنظر زایمان زودرس در دورهی ۷ روز آنها دریافتهاند که در موارد فیبرونکتین جنینی ۱۶/۷درصد و با ابزار اندازهگیری طول سرویکس ۲۲/۲درصد مثبت بوده است. در موارد پیشگویی منفی در ارزیابی خطر دردهای زایمانی و زایمان زودرس در مدت ۷روز ارزیابی در هردو تست یکسان بوده است. ابزار اندازهگیری طول سرویکس بهلحاظ بررسی سریع نتایج کمیتی، برتری دارد و میتوان در موارد خونروی و بعداز مقاربت اخیر آنرا بهکار برد.
محققان اظهارمیدارند که برای ارزیابی مفیدبودن ابزار اندازهگیری طول سرویکس بررسیهای زیادی باید انجام شود. مشکل مقایسهی ابزار اندازهگیری طول سرویکس و فیبرونکتین جنینی این است که نتیجهی مثبت با فیبرونکتین جنینی زیاد امیدوارکننده نیست؛ باوجودآنکه نتایج منفی درجهی بالایی از اطمینان را به ما میدهد که بیمار درحال پیشرفتن بهسمت زایمان درمدت ۱یا۲هفتهی آینده نمیباشد. بنابراین اگر کسی بگوید فیبرونکتین جنینی وسیلهی مفیدی نمیباشد، باید نتیجهگیری نماید که ابزار اندازهگیری طول سرویکس نیز نسبتاً مفید نمیباشد. بیشتر پزشکان براین عقیدهاند که ابزار اندازهگیری طـول سرویـکس و فیبرونکتین جنینی، چنانچه باهم بهکار روند در غربالگری زنان با خطر زایمان زودرس در اغلب مواقع بهترین روش هستند.
محققان اضافه مینمایند که ابزار اندازهگیری طول سرویکس در پیشگویی زایمان زودرس کمک مینماید اما پرسش این است که آیا ابزار اندازهگیری طول سرویکس چیزی را به دانستههای ما میافزاید؟ پزشکان باتجربه با دستان خود خیلی خوب آزمایش مینمایند.
آنها اشاره میکنند که غیرمحتمل است که ابزار اندازهگیری طول سرویکس جایگزین سونوگرافی شود. این تست تصویربرداری در ارزیابی زایمان زودرس میباشد. با سونوگرافی علاوهبراین که شما میتوانید طول سرویکس را تعیین نمائید، میتوانید قسمت بالای دهانهیرحم (سوراخ داخلی) را ببینید و اینکه آیا کیسهیآب درحال پیشافتادن است یا خیر؛ مرحلهای که ما آنرا قیفشدن مینامیم.
و در آخر ابرازکردند اعتقادنداریم که ابزار اندازهگیری طول سرویکس چیزی به آنچه که ما از سونوگرافی میآموزیم اضافه نماید.
ثبت نظر