شماره ۱۰۸۰

کنترل گُرگرفتگی، بدون هورمون‌ها

دکتر رعنا باقری‌فرد - زنان

کنترل گُرگرفتگی، بدون هورمون‌ها

حدود سه‌چهارم از زنان آمریکای شمالی مبتلا به گرگرفتگی یائسگی هستند اما بسیاری به دلایل پزشکی نمی‌توانند از هورمون‌ها استفاده‌کنند یا اینکه خودشان تمایل به مصرف آنها ندارند. فرآورده‌ها و روش‌های مختلفی جهت درمان گُرگرفتگی موجود است که در مؤثر و ایمن‌بودن آنها شک و تردید وجود دارد.

۵۰ تا ۸۰ ‌درصد از زنانی‌که به سن یائسگی نزدیک می‌شوند، اولویت انتخاب‌شان درمان‌های غیرهورمونی جهت گرگرفتگی است که بسیاری از آنها در‌واقع راه‌گشا نبوده و ادامه‌ی آنها فقط مصیبت (Misery) را طولانی‌تر می‌کند.

بررسی‌ها نشان‌می‌دهد که زنان چقدر در‌مورد این درمان‌ها نامطمئن هستند. یکی‌از این بررسی‌ها شرح‌می‌دهد که حدود نیمی از آنها درمورد گزینه‌های موجود برای مدیریت نشانه‌های یائسگی احساس سردرگمی می‌کنند (Confused) و بررسی دیگری نشان‌می‌دهد که ۷۵‌درصد از آنان راجع به محصولات گیاهی اطلاعات خوبی ندارند. اما با نگاه دقیق‌تر به تمامی بررسی‌ها، ارائه‌دهندگان خدمات درمانی می‌توانند در‌مورد چگونگی برخورد با گُرگرفتگی، بدون استفاده از هورمون‌ها مشاوره‌های مطمئنی به زنان بدهند.

گروه NAMS Panel شواهد محکمی مبنی‌بر‌اینکه فقط تعدادی از این درمان‌ها مؤثر هستند را ارائه‌کرده که شامل دو روش رفتاری و تعدادی داروهای نسخه‌ای غیر‌هورمونی معین (Certain) می‌باشند. روش‌های دیگر، مربوط به سبک‌زندگی و رفتار فرد است و یک مکمل تحت بررسی نیز مفید به‌نظر‌می‌رسد اما شواهد آن به‌اندازه‌ی کافی قدرتمند نیستند و شواهدی که مربوط به شیوه‌های دیگر مثل تغییر سبک‌زندگی، استفاده‌از گیاهان و مکمل‌ها می‌باشند ناکافی، غیرقاطعانه (inconclusive) و یا منفی است.

طی یک ارزیابی تصادفی دوسویه‌کور(Rdbct) برای تعیین اثربخشی درمان‌ها، مشخص‌شد که یک شیوه‌ی درمان شناختی ـ رفتاری (Cognitive-Behavioral Therapy) که ترکیبی از روش‌های تن‌آرامی، بهداشت خواب و یادگیری اتخاذ رویکرد‌های مثبت و سلامت با چالش‌های یائسگی را شامل می‌شود، به میزان زیادی در کاهش سطح مشکلات مربوط به گرگرفتگی مؤثر بوده است (اما نه در تعداد آنها) و کارآزمایی‌های تصادفی کنترل‌شده‌ی هیپنوتیزم نشان‌داد که این روش بسیار بهتر از شیوه‌ی درمانی «توجه‌ساختاری/structured attention‌» در زنان یائسه بود که دچار گُرگرفتگی مکرر بودند و در‌میان بیماران با بقای سرطان‌پستان نیز میزان بقا بسیار بهتر از کسانی بود که هیچ درمانی دریافت نکرده بودند. این هیئت (NAMS) این دو شیوه‌ی ذهنی ـ بدنی (Mind-Body) را توصیه می‌کند.  

شواهدی غیر‌قطعی نیز نشان‌می‌دهند که برخی ‌از‌این شیوه‌ها شامل کاهش‌وزن، کاهش‌استرس و یکی‌از مشتقات سویا که تحت‌بررسی قرار‌دارد (S-equol)ومسدودکردن گانگلیــون‌های شعاعی (Stellate Gonglion Block) می‌تواند مفید باشد اما این گروه این شیوه را محتاطانه توصیه می‌کند.

بررسی‌های انجام‌شده‌ی دقیق روی داروهای نسخه‌ای غیر‌هورمونی، تعدادی از آنها را مفید نشان‌می‌دهد ولی با این وجود آنها به اندازه‌ی هورمون‌ها(HRT) بهبودی ایجاد نمی‌کنند. مهارکننده‌های بازجذب انتخابی سروتونین‌(SSRIs) شامل Paroxetine یکی‌از درمان‌های غیر‌هورمونی مورد تأیید FDA برای گرگرفتگی، بهبود ملایم تا متوسطی را ارائه‌می‌دهد. داروهای مفید دیگر شامل مهارکننده‌های بازجذب سروتونین ـ نوراپی‌نفرین (SNRI‌ها مانند Venlafaxine‌)، گاباپنتینوئیدها (گاباپنتین و پر‌گابالین) و کلونیدین می‌باشند. هیئت(Panel) مذکور این داروها را توصیه‌می‌کند و مضاف بر‌اینکه باید ابتدا پایین‌ترین دوز مورد مصرف قرار‌گیرد. سپس دوز را می‌توان تا سطح تحمل بیمار افزایش‌داد. انتخاب داروی مورد مصرف به تعادل میان سود و ضرر (Benefits & Risks) برای هر‌بیمار و اگر قبلاً از آن استفاده کرده‌است به میزان اثربخشی یا تحمل‌پذیری آن دارو بستگی دارد.  

ورزش، یوگا، تنفس موزون (Paced Respiration) و طب‌سوزنی برای درمان گُرگرفتگی مؤثر نیستند هرچند که این موارد محاسن دیگری برای سلامت فراهم می‌نمایند و همچنین بررسی‌ها روی داروهای بدون نسخه و درمان‌های گیاهی مانند بلاک‌کوهُش (Black Cohosh Naca)، دانگ‌کی (Dong Quai)، گل‌مغربی (Evening Primrose)، بذر‌کتان، ماکا، امگا‌3‌، عصاره‌ی گرده (Pollen Extract) و ویتامین‌ها، تن‌آرامی،تنظیم نوسانات عصبی (یک تکنیک آموزش ذهنی) و مداخلات کایروپراکتیک (ماساژ ستون فقرات) نشان‌می‌دهند که این درمان‌ها کمکی نمی‌کنند. بنابراین این گروه از محققان به ا‌رائه‌کنندگان این موارد توصیه می‌کنند که آنها را به افراد یائسه توصیه‌نکنند.

این گروه  همچنین به ارائه‌کنندگان این نوع درمان‌ها می‌گویند که روش‌های‌خنک‌سازی (Cool-Techniques) و دوری از آغازگرهای گُرگرفتگی را توصیه نکنند. این روش‌ها بی‌خطر هستند اما بررسی‌های علمی، اثربخشی آنها را تأیید نکرده و ادامه‌دادن آن فقط می‌تواند درمان مؤثر و مناسب را به تأخیر بیاندازد.

تعداد بازدید : 1531

ثبت نظر

ارسال