ماموگرافی‌های مثبت کاذب = اضطراب و پریشانی

باوجود اینکه می‌توان با استفاده از ماموگرافی جان هزاران خانم را از سرطان‌پستان نجات‌داد، پژوهش جدیدی نشان‌می‌دهد که مزایای آن بر‌خلاف تصور همگانی می‌باشد.بسیاری‌از بانوانی‌که نتایج ماموگرافی‌شان مثبت کاذب بوده است، به مشکلات‌روانی چون اضطراب دچار می‌شوند.

نتایج مثبت کاذب در‌میان خانم‌های جوان، بانوانی که قبلاً بیوپسی‌پستان انجام داده‌اند، بانوانی که استروژن مصرف می‌کنند و کسانی‌که سابقه‌ی خانوادگی سرطان‌پستان دارند، بسیار رایج است. پژوهشگران اذعان به تأثیرات منفی نتایج غربالگری مثبت کاذب پستان بر عزت‌نفس، رفتار و خواب بیماران، حتی بعد‌از گذشت 12‌ماه بعد‌از انجام آن دارند. نزدیک به یک‌سوم از بانوانی‌که در‌این پژوهش مورد بررسی قرار‌گرفتند، عواقب روانی ـ اجتماعی (psychosocial) بسیاری را تا یک‌سال بعد‌از بررسی‌های تشخیصی تجربه می‌کنند. این موضوع بسیار حائزاهمیت است زیرا زنانی‌که تصمیم به تست غربالگری ماموگرافی می‌گیرند‌، باید پیش‌از انجام آن از مزایا و خطرات بالقوه‌ی آن مطلع شوند. همچنین خطرات بلند مدت ناشی‌از عوارض نتایج مثبت کاذب این تست باید در‌نظرگرفته و به‌دقت کنترل‌شود.

ماموگرافی‌(تصویربرداری با اشعه‌ی‌ایکس از پستان) یکی‌از روش‌های متداول تشخیص سرطان‌سینه بوده و به پزشکان کمک می‌کند تا تومورهای غیر‌ قابل لمس را شناسایی‌کنند. در‌صورت شناسایی توده‌های مشکوک، درخصوص شواهد بیشتر سرطان، بررسی‌های بعدی صورت می‌گیرد.

متأسفانه ماموگرافی خالی از نقص نیست و گاهی اوقات نتیجه‌ای غیر‌طبیعی‌که حاکی‌از وجود سرطان بوده و بعدها ثابت‌می‌شود که اشتباه است، می‌تواند صدمات‌روانی جبران‌ناپذیری به فرد وارد نماید. به‌این نتایج اصطلاحاً نتایج مثبت کاذب(false-positive) اتلاق‌می‌شود.

هر‌گونه نتیجه‌ی غیر‌طبیعی نیاز به تست‌های تعقیبی(additional testing) دارد تا امکان وجود سرطان بررسی شود. به‌همین‌علت، نتایج مثبت کاذب می‌تواند موجب تحمیل اقدامات پزشکی غیر‌ضروری مانند بیوپسی به بیماران ‌شود. این رویه‌های غیر‌ضروری علاوه‌بر هزینه و زمان بر بودن، در بسیاری از موارد موجب ناراحتی فیزیکی بیماران می‌گردد.

به‌منظور بررسی تأثیرات فیزیکی نتایج مثبت کاذب، دکتر بـولژکو و همکارانش در سوئد اقدام به توزیع پرسشنــامه‌ای موسوم به؛

(Swedish Consequences of Screening Breast Cancer (COS-BC درمیان ۳۹۹‌خانم نموده و به ارزیابی پرداختند.

درصورت مشاهده‌ی نتایج غیرطبیعی و پس‌از انجام بررسی‌های تشخیصی و زمانی‌که مشخص‌شد سرطانی در‌کار نیست، از آنها خواسته‌شد تا به سؤالات پرسشنامه پاسخ دهند.

پرسشنامه‌ها طوری طراحی گردید تا بتوانند درجه‌ی احساس بانوان مورد ارزیابی را اندازه‌گیری کنند. شرکت‌کنندگان در سه مقطع به تکمیل پرسشنامه پرداختند: یک بار قبل از اینکه عدم وجود سرطان به آنها اطلاع داده شود و دو بار دیگر به‌ترتیب‌۶ و ۱۲‌ماه بعد‌از تست.

همچنین ۴۹۹‌خانم که دارای سن مشابه و نتایج ماموگرافی منفی بودند، به‌عنوان گروه کنترل انتخاب شدند و به سؤالات پرسشنامه پاسخ دادند.

فــراخــوان‌زود‌هنـــگام پیشگویی‌کننده‌ی ‌پریشانی روانی:

محققان دریافتند که تعداد زیادی از بانوان مورد بررسی که از نتایج مثبت کاذب آگاه‌شده بودند، عوارض‌روانی منفی را بعد‌از ماموگرافی و قبل‌از فهمیدن اینکه سرطان ندارند، تجربه‌کردند:

• ۸۸درصد ـ احساس افسردگی داشتند

• ۸۳درصد ـ احساس اضطراب داشتند

• ۶۷درصد ـ تأثیرات روانی منفی مانند اختلال در تمرکز را تجربه کردند

• ۵۳درصد ـ مشکلات کم‌خوابی داشتند.

پس‌از مرحله‌ی اول تکمیل پرسشنامه‌، گروهی که نتایج مثبت کاذب را دریافت‌کرده بودند، ۵ برابر بیشتر از گروه کنترل، عوارض‌روانی منفی را گزارش‌کردند.

این مسأله حتی بعد‌از گذشت ۶تا‌۱۲‌ماه از سپری‌شدن بررسی صدق می‌کرد به‌طوری‌که تعداد کسانی‌که از نتایج مثبت کاذب مطلع‌شده بودند، تا دو برابر بیشتر‌از گروه کنترل، عوارض‌روانی منفی را گزارش‌کردند.

پس‌از ارزیابی‌های بیشتر، محققان به‌این‌نتیجه رسیدند که یکی‌از علل عوارض روانی منفی، فراخوانی زودهنگام(early recall) برای آزمایش است.

بانوانی‌که غالباً توسط فراخوانی زود‌هنگام و پس‌از دریافت نتیجه‌ی مثبت کاذب تحت‌نظارت قرارمی‌گیرند، عوارض‌روانی منفی بیشتری را تجربه می‌کنند. به‌نظر می‌رسد که  فراخوانی زود‌هنگام باید با احتیاط بیشتری صورت گیرد چرا‌که در‌صورت عدم انجام اقدامات احتیاطی لازم، ممکن‌است سردرگمی و اضطراب روانی بیشتری را به‌همراه داشته باشد. انجام مصاحبه با بانوان فراخوانده ‌شده توسط متخصصان مراقبت‌های پزشکی، موجب احساس ایجاد آرامش و امنیت در آنان می‌شود و ارائه‌ی اینگونه مشاوره‌ها می‌تواند خطر اضطراب روانی را کاهش‌داده و این مسأله اهمیت ارتباطات رودررو و شخصی(face- to face communication) را در ذهن تداعی می‌کند.

با این وجود، بررسی بیشتری نیاز است تا روش‌های مؤثر برای تسهیل ارتباط و حمایت از افرادی‌که مورد غربالگری‌های ماموگرافی قرار‌می‌گیرند، شناسایی گردد‌.