عفونت‌های پس از تولد و ابتلای بعدی به سلیاک

کودکانی که در ۱۸ماه ابتدایی عمرشان به صورت مداوم دچار عفونت می‌گردند، در مقایسه با کودکانی که کمتر به عفونت مبتلا شده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری سلیاک قرار دارند. بیماری سلیاک توسط سیستم ایمنی انتقال می‌یابد و بامصرف گلوتن، پروتئینی که در گندم، جو و چاودار یافت‌شده آغاز می‌شود. در دهه‌های اخیر افزایش قابل‌توجهی در شیوع سلیاک رخ‌داده و باور براین است که یک‌درصد از جمعیت کشورهای غربی از جمله نروژ به این بیماری مبتلا هستند. رخداد بالای بیماری سلیاک همراه با یافته‌های به‌دست آمده از بررسی‌های توأم(Twin Studies)نشان‌می‌دهد که‌به‌جز‌گلوتن عوامل زیست‌محیطی نقش مهمی در بروز این بیماری ایفا می‌کنند که تاکنون مغفول مانده بوده است.

پژوهش‌های ایمونولوژیک نشان‌می‌دهد که‌ عفونت‌ها عامل خطرساز احتمالی ایجاد سلیاک هستند و کودکانی که به‌خاطر عفونت در بیمارستان‌ها پذیرش شده‌اند، در سال‌های بعد با خطر بالاتر ابتلا به سلیاک مواجه می‌شوند و با این وجود روشن‌نشده است که آیا این ارتباط به خود عفونت مربوط است یا اینکه پذیرش در بیمارستان منجر به افزایش احتمال بررسی شدن کودکان برای سلیاک شده است؟

۳۰درصد خطر بیشتر

محققان نروژی ارتباط بین دفعات عفونت (اطلاعات مربوط به عفونت‌های تنفسی و گوارشی) طی۱۸ماه ابتدای زندگی و خطر سلیاک در سال‌های بعد کودکی را مورد بررسی قرار دادند. کودکانی که بعدها به سلیاک مبتلا گشتند توسط پرسشنامه‌ی مخصوص والدین و سامانه‌ی ثبت بیماران مشخص شدند.

یافته‌ها نشان می‌دهد که:

•به طور میانگین پس از ۸/۵سال پیگیری، ۰/۸ درصد از کودکان دچار سلیاک شدند.

•کودکانی که طی ۱۸ماه اول زندگی ده مرتبه یا بیشتر دچار عفونت‌شده‌اند، در مقایسه با کودکانی که کمتر از 5مرتبه دچار عفونت شده بودند، تقریباً خطر ابتلای به سلیاک در آنها30درصد بیشتر بود.

•وجود ارتباطی میان ریسک نسبی بالاتر سلیاک و عفونت در صفر تا ۶ماهگی و در ۶ تا ۱۸ماهگی و خطر بالای مشابه در کودکانی که به طور مداوم دچار عفونت‌های مسیر تنفسی شده بودند، در مقایسه با آنها که مکرراً دچار عفونت دستگاه گوارشی شده بودند، مشاهده گردید.

آیا عفونت‌ها سیستم ایمنی را تغییر می‌دهد؟

عفونت‌ها بر خطر ابتلا به سلیاک اثر گذاشته و این یافته‌ها سرنخ‌های مربوط به آغازگرهای بیماری را فراهم می‌سازد. بررسی‌های پیشین نشان داده‌اند که عفونت‌ها چه از طریق اثر مستقیم بر روده یا از طریق تغییراتی در سیستم ایمنی، خطر ابتلا به سلیاک را افزایش می‌دهند.

تصور می‌شود برای کنار هم قرار‌دادن این یافته‌ها و برقرارکردن ارتباط میان آن‌ها و شخصی که مبتلا به سلیاک می‌شود در این مسیر وراثت، مصرف گلوتن و احتمالاً عوامل زیست‌محیطی متعددی از اهمیت برخوردارند. شاید ابتلا به عفونت‌های مداوم و پی‌در‌پی در اوایل تولد به گونه‌ای بر سیستم ایمنی اثر می‌گذارد که این فرد بعدها با احتمال بالاتری به گلوتن واکنش نشان دهد. به علاوه این بررسی تنها شامل کودکان است و مشخص نیست که آیا ارتباط بین عفونت و سلیاک بین بزرگسالان نیز یافت می‌شود یا خیر؟    

محدودیت مهم دیگر این است که محققان تنها قادر به ارزیابی کودکانی بودند که سلیاک قطعی داشتند و نمی‌توانستند افرادی را که هنوز بیماری سلیاک آنها تشخیص داده نشده بود غربال‌کنند. بنابراین نمی‌توان این موضوع را که ارتباط یافت‌شده تا حدی می‌تواند تحت تأثیر نظارت بیشتر بر بکارگیری مراقبت‌های بهداشتی، شامل شیوه‌های تشخیصی سلیاک میان کودکانی که عفونت‌های مکرر داشته‌اند را رد کنیم.

نتیجه‌ی این بررسی این است که به نظر می‌رسد در کودکان، دفعات عفونت در اوایل تولد با سلیاک ارتباط دارد و به نظر نمی‌رسد که این ارتباط به بیماری‌های عفونی کودکان بستری‌شده محدود شود. برخی بررسی‌های قدیمی‌تر، بین عفونت‌های دوران کودکی و ابتلا به سلیاک پس از آن ارتباطی نشان داده‌اند.  

این بررسی، از جنبه‌ی پیشگیری مهم قلمداد می‌شود زیرا دانش بیشتر در مورد عوامل زیست‌محیطی مؤثر بر سلیاک در درک بهتر چگونگی شروع بیماری مؤثر بوده و در بلندمدت فرصتی را برای اقدامات پیشگیرانه فراهم می‌نماید.